Kopis
_MET_SF2001346.jpg)
Kopis (stgr. κοπίς, l.mn. kopides) – jednosieczna grecka broń biała o falistej klindze, używana w starożytności.
Opis
W odróżnieniu od starszych obusiecznych broni hoplitów (xiphos, egcheiridion), był to rodzaj długiego, jednoręcznego noża, o ostrej wewnętrznej krawędzi. Wykuwano go z jednego kawałka metalu. Niekiedy utożsamiany niesłusznie ze współczesną mu machairą[1], różnił się od niej jednak przede wszystkim ukształtowaniem głowni. Nieco esowate ostrze z niemal prostym tylcem, łukowato przechodzące w sztych, istotnie różniło się od zakrzywionego brzeszczotu machairy, także tym, że miała ona zbrocza, a kopis – ość lub zbrocze. Rękojeść stylizowana na głowę drapieżnego ptaka mogła być półotwarta (w machairze – półotwarta albo zamknięta kabłąkiem) i prawdopodobnie półtoraręczna, czasem też wyposażona w nieduży jelec. Pochwa o skórzanym poszyciu była prosta, o rozszerzonej szyjce i z niedużym okuciem dolnym (trzewikiem).
Pochodzenie i zastosowanie
Kopis był faktycznie wytworem italskim i wywodził się przypuszczalnie od jednosiecznego tzw. miecza antenowego. Znany w Italii na początku VIII wieku p.n.e., w Grecji pojawił się w VI stuleciu p.n.e.[2] Nadal rozbieżne poglądy uznają jego pochodzenie z Etrurii, skąd miał przenikać na obszar Hellady przed wojnami perskimi, lub uważają za późniejszy wynalazek macedoński. Broń ta wykorzystywana także przez kawalerię, największą popularnością cieszyła się w Grecji i poza nią w IV-III wieku p.n.e. Używana potem w Persji i w Indiach, na zachodzie znana była również Kartagińczykom i Iberom[3] (nawet Luzytanom), których falcata stała się właściwie jego naśladownictwem.
Broń noszono na pendencie przez prawe ramię. Dostatecznie ciężki i wyważony kopis służył do płatowego cięcia. Zadawano nim ciosy jak tasakiem, poprzez cięcie albo rąbanie, powodując rozległe, lecz dość powierzchowne rany.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Np. Z. Żygulski stwierdza jedynie różnicę w nazwie (Broń starożytna…, dz. cyt., s. 38), natomiast B. Szubelak podkreśla konstrukcyjne różnice, powołując się też na J.K. Andersona, który machairę określa jako szablę, a kopis jako rodzaj tasaka (Hoplita grecki VII-V w. p.n.e., dz. cyt., s. 64).
- ↑ Peter Conolly: Historia armii greckiej. Wrocław: Wyd. Dolnośląskie, 1991, s. 61.
- ↑ Potwierdzają to znaleziska z obszaru Hiszpanii (Peter Conolly: Historia armii greckiej, dz. cyt., s. 61).
Bibliografia
- Bronisław Szubelak: Hoplita grecki VII-V w. p.n.e. Studium bronioznawcze. Zabrze: Wydawnictwo Inforteditions, 2007, s. 65-67. ISBN 973-83-89943-19-4.
- Zdzisław Żygulski, Broń starożytna. Grecja – Rzym – Galia – Germania, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1998, ISBN 83-03-03702-1, OCLC 749280375.
Media użyte na tej stronie
Autor: unknown, Licencja: CC0