Korczak Ziółkowski
 Korczak Ziółkowski, ok. 1955 | |
| Data i miejsce urodzenia | 6 września 1908 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 20 października 1982 |
| Narodowość | amerykańska |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
| |
| Strona internetowa | |
Korczak Ziółkowski (ur. 6 września 1908 w Bostonie, zm. 20 października 1982 w Crazy Horse w Dakocie Południowej[1]) – amerykański rzeźbiarz polskiego pochodzenia[2].
Życiorys
Oboje jego rodzice byli Polakami. Osierocony w drugim roku życia (oboje rodzice - Anna i Józef zginęli tragicznie) był wychowankiem kilku domów dziecka. Jakkolwiek nigdy nie ukończył szkoły artystycznej, od najmłodszych lat przejawiał duży talent rzeźbiarski. Po ukończeniu technikum podjął pracę jako cieśla okrętowy w stoczni, gdzie po godzinach pracy zaczął też rzeźbić w drewnie, co uczyniło zeń cenionego twórcę mebli artystycznych[3].
Jego pierwszą rzeźbą w marmurze było popiersie sponsorującego go bostońskiego sędziego Fredericka P. Cabota[1].
W 1932 przeprowadził się do Hartford w stanie Connecticut, gdzie zaczął rzeźbić zawodowo. Sprzedawał swoje prace w Bostonie, Nowym Jorku i na obszarach Nowej Anglii. W 1939 rzeźbiarz Gutzon Borglum zaproponował mu stanowisko asystenta przy tworzeniu monumentalnego dzieła – Głów Prezydentów w ścianie góry Mount Rushmore w Górach Czarnych w Dakocie Południowej[3]. W tym samym roku jego marmurowe popiersie Paderewskiego zdobyło pierwszą nagrodę na Wystawie Światowej w Nowym Jorku[1].
Podczas prac na Mount Rushmore zgłosiło się doń kilku wodzów plemienia Dakotów z pytaniem, czy nie podjąłby się stworzenia pomnika honorującego Indian. Wódz Henry Standing Bear napisał doń: My, wodzowie, chcielibyśmy by biały człowiek wiedział, że czerwony człowiek też ma swoich bohaterów[4].
Ziółkowski przystąpił do planowania pomnika Szalonego Konia, na który Indianie przeznaczyli 200-metrową skałę w Górach Czarnych. Korczak wykupił górę i okoliczny teren od rządu USA w zamian za inną swoją posiadłość. Kiedy projekt był przygotowany, zaczęła się wojna. Ziółkowski wstąpił na ochotnika do armii amerykańskiej, został ranny w Normandii podczas lądowania na plaży Omaha i wrócił do USA[1].
W 1947 przeniósł się na stałe w Góry Czarne i rozpoczął tworzenie największej rzeźby świata (ukończona będzie miała 195 m długości i 172 m wysokości, w samej głowie wodza mogłyby się zmieścić wszystkie głowy prezydentów z Mount Rushmore). 3 czerwca 1948 dokonano pierwszej kontrolowanej eksplozji dynamitu[3].
W Święto Dziękczynienia 1950 Ziółkowski ożenił się z Ruth Ross (ur. 26 czerwca 1926 w Hartford, zm. 21 maja 2014 w Rapid City), entuzjastką sztuki, która od 1947 była jego asystentką. Prace przy pomniku przebiegały wolno, bowiem Ziółkowski odmówił przyjęcia dotacji państwowych[5] w myśl indiańskiej zasady, że Góry Czarne nie są na sprzedaż. Pieniądze zbiera prywatna fundacja (Crazy Horse Memorial Fundation), a kasę zasilają wpływy z biletów wstępu. Ośrodek Crazy Horse rok rocznie odwiedza ponad milion turystów[6].
Ziółkowski zmagał się z rzeźbą do 1982, kiedy to zmarł nagle na zawał serca w miejscu pracy. Do tego czasu zaznaczył kontury rzeźby przedstawiającej Crazy Horse dosiadającego konia i wskazującego na swój dom, oświadczając, że „moje ziemie są tam, gdzie leżą moi zmarli”[7]. Został pochowany u stóp pomnika. Po jego śmierci prace kontynuowała wdowa i siedmioro spośród dziesięciorga dzieci[1]. Ruth Ross po śmierci została pochowana wraz z mężem[5], a ich dzieci i wnuki kontynuują prace i działają w Crazy Horse Memorial Foundation.
Jego krewną jest pisarka Aleksandra Ziółkowska-Boehm[8].
Przypisy
- ↑ a b c d e Korczak – Storyteller in Stone. Crazy Horse Memorial Foundation. [dostęp 2010-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-10)].
- ↑ Polak dla Indian: historia pewnego pomnika. Szalony Koń Szalonego Polaka polityka.pl (pol.) [dostęp 2017-12-09]
- ↑ a b c Mateusz "Biszop" Biskup, Śladami zapomnianych bohaterów w rozdziale: Rzeźbiarz gór, Poznań: Vesper, 2011, s. 442-447, ISBN 978-83-7731-052-6.
- ↑ Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Otwarta rana Ameryki, Debit, 2007. ISBN 978-83-7167-556-0. Amerykańskie wydanie: Open Wounds of America, Nemsi Books, 2009, ISBN 978-0-9821427-5-2
- ↑ a b Indiański wódz, polski rzeźbiarz i największy pomnik świata, [w:] The Washington Post / Onet [online], Onet.pl, 27 maja 2014 [dostęp 2014-05-30] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-30] (pol.).
- ↑ Każdy człowiek ma swoją górę do przekucia. Niezwykły rzeźbiarz Korczak Ziółkowski.. www.cultureave.com. [dostęp 2021-11-22].
- ↑ CRAZY HORSE MEMORIAL. www.cultureave.com. [dostęp 2021-12-15].
- ↑ Aleksandra Ziółkowska-Boehm, Andrzej Palacz (przeprowadzający wywiad): Moje książki i Wańkowicz – rozmowa z Aleksandrą Ziółkowską-Boehm – Wydawca. Portal Rynku Wydawniczego. wydawca.com.pl, 2009-08-25. [dostęp 2018-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-05)].
Bibliografia
- Korczak Ziolkowski, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-09-30] (ang.).
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
RG# 95-GP
Records of the Forest Service General Subject Files Negative Number: 800028
001964_800028_16310_2007_001Autor: Tbennert, Licencja: CC BY-SA 3.0
View of Crazy Horse Memorial in South Dakota