Kordegarda

Radomski ratusz, w I połowie XIX w. odwach Garnizonu Radom

Budynek kordegardy w Skierniewicach

Kordegarda (fr. corps de garde), odwach (niem. Hauptwache – straż główna), wartownia – budynek, w którym stacjonowały wszelkiego rodzaju oddziały wojskowe oraz warty garnizonowe i policyjne, wraz z całym zapleczem. W skład zaplecza wchodziło zazwyczaj biuro komendanta, areszt i szereg izb, w których oddziały odpoczywały lub czekały na swoją kolej do odbycia warty. Przechowywano w nich również broń.

Wznoszenie oddzielnych budowli dla wart rozpowszechniło się w XVIII wieku i trwało do początków XX wieku. Kordegardy wchodziły zazwyczaj w skład zespołów zabudowań pałacowych, były wolno stojące, usytuowane najczęściej w pobliżu głównej bramy.

Zobacz też

• Odwach w Poznaniu
• Ratusz i odwach w Suwałkach
• Brama Wybrańców w Pszczynie
• Brama Wyżynna w Gdańsku - tam sekcja Historia budowli
• Odwach w Sanoku
• Odwach w Siedlcach
• Odwach w Stargardzie
• Odwach w Warszawie
• Stara Kordegarda w Warszawie
• Nowa Kordegarda w Warszawie
• Nowy Odwach w Berlinie
• Pałacowa Brama Wjazdowa w Skierniewicach
• Pałac w Bojadłach

Bibliografia

• Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 79. ISBN 83-85001-89-1.