Korniaktów Południowy
.svg) | Ten artykuł od 2011-12 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| wieś | |
 Kościół parafialny w Korniaktowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna | 17 |
| Kod pocztowy | 37-114[3] |
| Tablice rejestracyjne | RLA |
| SIMC | 0643755[4] |
Położenie na mapie gminy Białobrzegi _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Białobrzegi") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu łańcuckiego  | |
 50°06′00″N 22°22′27″E/50,100000 22,374167 | |
Korniaktów Południowy – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie łańcuckim, w gminie Białobrzegi[5][4].
Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii pw. Matki Bożej Różańcowej.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.
Części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0643761 | Bycze Jajo | część wsi |
| 0643778 | Jawornik | część wsi |
| 0643784 | Podłącze | część wsi |
| 0643790 | Zakarczmie | część wsi |
Położenie geograficzne
Korniaktów Południowy jest położony w całości na terenie Pradoliny Podkarpackiej. Obszar ten ma charakter rolniczy, a grunty orne położone w sąsiedztwie koryta Wisłoka są okresowo zalewane. W kierunku południowym rozpościera się malowniczy widok na wzgórza Podgórza Rzeszowskiego. Rozległe tereny łąkowe i polne urozmaicane są meandrami Starego Wisłoka, zwane Wisłoczyskami.
Korniaktów Południowy dzieli się na kilka przysiółków: Bycze Jajo, Jawornik, Zakarczmie, Podłącze. Pod względem transportowym Korniaktów ulokowany jest wzdłuż drogi powiatowej Białobrzegi-Gniewczyna Łańcucka. W centralnym punkcie wsi, obok kościoła, odchodzi droga gminna w kierunku południowym do Rogóżna. Jej przedłużeniem jest szosa w stronę przysiółka Zakarczmie do nieistniejącej już przeprawy promowej.
Historia
Korniaków założony został pod koniec XVI wieku przez Konstantego Korniakta. Był on bogatym kupcem greckim mieszkającym we Lwowie. Zajmował się handlem i lichwą. W 1571 roku otrzymał z rąk Zygmunta Augusta indygenat. Jego żoną była Anna Dzieduszycka. Za zgromadzone pieniądze kupił wiele dóbr ziemskich. Miał zamek w Sośnicy. Kolejny budował w Białobokach, ale go nie ukończył. Posiadał Mikulice koło Przeworska, Sietesz, Rogóżno, Głuchów, Albigową i Korniaktów.
W 1674 roku wieś była wzmiankowana jako Korniaktowka i posiadała 35 domów[6]. Od 1686 roku w Korniaktowie było 6 domów. Rewizja generalna ziemi przemyskiej zasańskiej z 1713 roku wykazała: 28 chałup oraz młyn. Po wygaśnięciu rodu Korniaktów osada kilkakrotnie zmieniała właścicieli, należała m.in. do Ostrogskich. W latach 1785–1788 właścicielką była Konstancja z Bekierskich Rogalińska, która przejęła wieś z rąk Stanisława Szczęsnego Potockiego. Pod koniec XVIII wieku osadę wykupiła księżna marszałkowa Izabela Lubomirska i podarowała, wraz z majętnością przeworską, swojemu wychowankowi – Henrykowi Lubomirskiemu. W posiadaniu tej rodziny Korniaktów pozostał do 1944 roku.
W 1840 roku podczas epidemii cholery w Korniaktowie Południowym było 36 domów, w których zmarło 38 osób.
W Korniaktowie zamieszkiwała rodzina Białych, z której pochodzili:
- ks. Marcin Biały (1830–1923).
- Stanisław Biały (1868–1932) – senator RP I kadencji (1922–1927), prawnik i działacz społeczny.
Warto też zwrócić uwagę na szkołę im. Adama Mickiewicza, która w 2006 roku obchodziła 100-lecie.
Obecnie Korniaktów Południowy jak i Północny wchodzi w skład gminy Białobrzegi.
Kościół
- Kaplica.
W 1874 roku zaczęto budowę kaplicy, która została zainspirowana przez powstańca styczniowego, który to dotarłszy chory do Korniaktowa uzyskał pomoc. W zamian za przysługę szlachcic przeznaczył 150 reńskich, kolejne 150 dołożono z funduszy gminy Korniaków, a cegłę, drzewo (z miejscowych zakładów), oraz architektów dał książę Henryk Lubomirski. W 1880 roku została ukończona budowa kaplicy pw. Matki Bożej Różańcowej. Murowana z cegły, otynkowana, założona na rzucie prostokąta z prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Fasada północna podkreślona wolutowym szczytem poprzedzona kruchtą (dobudowaną w latach międzywojennych gdy wójtem gminy Korniaków był Jan Kiełb). W kalenicy dachu wieżyczka ma sygnaturkę. Elewacje zaakcentowane podziałem ramowym z lizenami, budowla w stylu późnobarokowym. W 1892 roku z Tyrolu (Austria) sprowadzono figurę Matki Bożej Różańcowej.
Z biegiem czasu kaplica pełniła rolę kościoła, w której odprawiano niedzielne msze święte. W 1920 roku Korniaktów wszedł w skład nowo utworzonej parafii Białobrzegi. W 1925 roku bp Karol Fischer dokonał konsekracji kaplicy. W 1960 roku został skradziona figura Matki Bożej Różańcowej, którą odzyskano po kilku latach.
- Kościół parafialny.
W 1988 roku obok kaplicy ukończono budowę murowanego kościoła pw. Matki Bożej Różańcowej. Kościół zbudowano według projektu architekta Stanisława Kurka i Władysława Uchmana. Pracami budowlanymi kierował i zarządzał Stanisław Czyrek który razem z Julią Rupar był głównym inicjatorem budowy kościoła. 11 września 1988 roku odbyło się poświęcenie kościoła filialnego, w którym posługiwali kapłani z Białobrzegów. Następnie utworzono rektorat w Korniaktowie Południowym, a pierwszym rektorem został ks. Jan Długoń. W 2018 roku została erygowana parafia, a jej proboszczem został dotychczasowy rektor ks. Ryszard Izdebski[7][niewiarygodne źródło?].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wieś Korniaktów Południowy w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2018-03-23] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 508 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Zdzisław Budzyński i Kazimierz Przyboś. Polska południowo-wschodnia w epoce nowożytnej. Źródła dziejowe tom I, część 4. Rejestr pogłównego ziemi przemyskiej 1674. Wydawnictwo WSP. Rzeszów 2000 ISBN 83-87288-55-1 (s. 25)
[Cytat: Korniaktowka: a personis subditorum n[ume]ro 35 facit summa ....................35/0.] - ↑ http://www.facebook.com Historia kaplicy i kościoła pw. Matki Bożej Różańcowej w Korniaktowie Południowym
Linki zewnętrzne
- Korniaktów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 406.
- Siedziba gminy: Białobrzegi
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
_COA.svg)
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 50.9 N
- S: 48.95 N
- W: 21.03 E
- E: 23.66 E
Flaga województwa podkarpackiego
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Zgodnie z art. 4 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1062 z późn. zm.) „nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego akty normatywne, ich projekty, urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole”. Powyższa grafika należy do tej grupy. Jednak w niektórych przypadkach wykorzystanie tej grafiki może być w Polsce ograniczone na podstawie innych obowiązujących przepisów.
Autor: Krzychu oo2, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Grafika przedstawia Matkę Bożą Różańcową znajdującą się w kościele w Korniaktowie Południowym.
Autor: Krzychu oo2, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Widok zewnętrzny kaplicy w Korniaktowie.