Koropiec

Koropiec

Коропець

(c) Photo by Mykola Vasylechko. Світлина Миколи Василечка. , CC BY-SA 4.0 Pałac Badeniego w Koropcu
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	tarnopolski
Rejon	monasterzyski
Powierzchnia	8,61 km²
Populacja (2017) • liczba ludności	3304[1]
Nr kierunkowy	+380 3555
Kod pocztowy	48370
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego Koropiec
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Koropiec
Położenie na mapie Polski w 1939 r. (c) Lukasb1992 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0 Koropiec
48°56′19″N 25°10′46″E/48,938611 25,179444
Strona internetowa
Portal Ukraina

Koropiec (ukr. Коропець, Koropeć) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie w rejonie monasterzyskim obwodu tarnopolskiego.

Historia

Koropiec (Kropiec) był głównym miastem osobnego powiatu (łac. districtus), który początkowo był stawiany na równi obok powiatów halickiego i trembowelskiego^[2].

W 1427 wzmiankowano, że Koropiec posiada prawa magdeburskie oraz że król Władysław Jagiełło uposażył istniejący już wcześniej kościół parafialny^[3]. Do połowy XV wieku Koropiec należał do dóbr królewskich. W 1453 właścicielem miasta był Michał Buczacki^[3].

Fedor Lubartowicz m.in. posiadał też zamek w Koropcu (zdaniem Łeontija Wojtowycza, chodzi o Koropiec na brzegu Dniestra)^[4]. Fedor Lubartowicz zdaniem Zygmunta Radzimińskiego miał m.in. syna Andruszka (zm. ok. 1438), księcia na Koropcu^[5]. Przez pewien czas Koropiec był własnością Zofii z Mieleckich, żony Jana Karola Chodkiewicza^[3].

W 1607 został zniszczony przez Tatarów. W 1615 wieś była już własnością Stefana Potockiego, wojewody bracławskiego. Dziedziczona w rodzinie Potockich przez dwa stulecia.

Przy końcu XVIII w. Koropiec nabyty został przez Mysłowskich h. Rawicz. Nowi właściciele w pocz. XIX w. wybudowali klasycystyczny pałacyk. W drugiej poł. XIX w. właścicielem był Alfred Mysłowski, zamiłowany hodowca koni i uczestnik wyścigów. Żoną jego była Helena z Młockich, jedna z uznanych piękności Lwowa. Urokowi pałacu w Koropcu (między innymi marmurowe żłoby w stajniach) nie mógł oprzeć się marszałek Sejmu Galicyjskiego (namiestnik c. k.) Stanisław Marcin Badeni, który nie bez oporów ze strony właścicieli nabył pałac od syna Alfreda (Alfreda jr) w 1893. Po nim zaś majątek przypadł najmłodszemu jego synowi, Stefanowi, który był jego właścicielem do 1939 r.

W II Rzeczypospolitej wieś była siedzibą gminy wiejskiej Koropiec w powiecie buczackim, województwo tarnopolskie.

W 1929 roku liczyła 5366 mieszkańców.

Przez pewien czas Koropiec był siedzibą rejonu koropieckiego^[6].

W latach 1944-1945 Ukraińcy dokonali na Polakach zbrodni we wsiach: Barysz, Korościatyn, Puźniki, Zalesie, położonych na północ od Koropca.

W 1989 liczyło 3779 mieszkańców^[7].

W 2013 liczyło 3474 mieszkańców^[8].

Zabytki

Kropiecz na mapie z 1650

• pałac – pierwszy niewielki klasycystyczny pałac zwieńczony czterospadowym dachem został wzniesiony przez Mysłowskich na początku XIX w. Hrabia Stanisław Marcin Badeni przebudował pałac do 1906 roku na wielkopańską rezydencję w stylu neorenesansowym^[9]. Pałac został zniszczony w latach 1914-1920, ale wkrótce go odbudowano. Po 1945 r. mieścił się w nim dom dziecka i szkoła. Pałac otacza park krajobrazowy z początku XIX w. Przed 1939 r. park miał 200 ha, obecnie około 6 ha.

• kościół rzymskokatolicki pw. św. Mikołaja poświęcony w 1868 roku^[3]. Powstał dzięki funduszom rodziny Mysłowskich i zapisowi księdza Marcina Mierzwińskiego. Kościół konsekrowano w 1882 roku^[3]. Zrujnowany w okresie Ukraińskiej SRR po wysiedleniu z tych ziem Polaków w 1946 roku, gdy zamieniono go na magazyn ziarna, a od 1960 roku na salę sportową i sklep meblowy. Remontowany po upadku ZSRR z inicjatywy polskiego duchownego ks. Ludwika Rutyny i poświęcony ponownie w 1992 roku.
• cmentarz katolicki z 650 polskimi nagrobkami.
• cerkiew na Przewoźcu pw. Zaśnięcia Bogarodzicy z 1785 r.
• pomnik Anieli Krzywoń poległej w bitwie pod Lenino, Polki z położonej na północ wsi Puźniki.

Ludzie związani z Koropcem

• Władysław Julian Jachimowski (1826–1908)^[10] – polski duchowny, dziekan tymczasowy w Buczaczu^[11].
• ks. Jakób Kaczorowski – proboszcz w Koropcu, tymczasowy dziekan buczacki w 1848^[12]
• Mysłowscy a wśród nich:
• Antoni Mysłowski (ur. 1802, zm. 10 grudnia 1872) – dziedzic Koropca (70), autor: Uwagi nad handlem zbożowym...

Ludzie urodzeni w Koropcu

• Michał Kaziów – polski pisarz i publicysta, dziennikarz radiowy pracownik Polskiego Związku Niewidomych.
• Marko Kahaniec^[13] – ukraiński chłop, działacz społeczny^[14][15]
• Iwan Dolisznij – ukraiński ekonomista, ojciec akademika Marjana Dolisznego^[16]
• Michał Sobków – polski lekarz (specjalista w zakresie medycyny przemysłowej), pamiętnikarz, pisarz^[17]

Przypisy

Bibliografia

• Koropiec, wś, pow. tłumacki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 414 .
• Przewoziec 1.) cz. Koropca, na południe od tej wsi, pow. buczacki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 188 .
• Przewoziec 3.) wieś, pow. buczacki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 188 ., obecnie część wsi
• Michał Kurzej: Kościół parafialny p.w. św. Mikołaja w Koropcu. W: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej / redakcja naukowa Jan. K. Ostrowski. Cz. I : Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. T. 18. Kraków: Antykwa, drukarnia Skleniarz, 2010, s. 115–129, il. 186–217. [dostęp = 2020-09-21]

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia z Koropca
• Koropiec w Cracovia-Leopolis