Korownica aksamitna

Korownica aksamitna
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

korownicowate

Rodzaj

korownica

Gatunek

korownica aksamitna

Nazwa systematyczna
Phanerochaete velutina (DC.) P. Karst.
Kritisk Öfversigt af Finlands Basidsvampar, (Basisiomycetes; Gastero- & Hymenomycetes) (Helsingfors) 3: 33 (1898)
Phanerochaete velutina PN1 (2).jpg
Phanerochaete.velutina2.-.lindsey.jpg
(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0

Korownica aksamitna Phanerochaete velutina (DC.) P. Karst. – gatunek grzybów należący do rodziny korownicowatych (Phanerochaetaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phaneropchaete, Phanerochaetaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Augustin Pyramus de Candolle nadając mu nazwę Thelephora velutina. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1898 r. P.Karsten, przenosząc go do rodzaju Phanerophaete[1].

Synonimy[2]:

  • Athelia velutina (DC.) Pers. 1822
  • Corticium velutinum (DC.) Fr. 1838
  • Grandiniella velutina (DC.) Burds. 1977
  • Hymenochaete velutina (DC.) Lév. 1846
  • Hypochnus velutinus (DC.) Wallr. 1833
  • Kneiffia velutina (DC.) Bres. 1903
  • Kneiffia velutina (DC.) Bres. 1903 var. velutina
  • Membranicium velutina (DC.) J. Erikss. ex Y. Hayashi 1974
  • Peniophora scotica Massee 1889
  • Peniophora velutina (DC.) Cooke, 1879
  • Peniophora velutina (DC.) Cooke 1879 subsp. velutina
  • Peniophora velutina (DC.) Cooke 1879 var. velutina
  • Phanerochaete velutina (DC.) P. Karst. 1898 f. velutina
  • Phanerochaete velutina (DC.) P. Karst. 1968 var. velutina
  • Thelephora velutina DC. 1815

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r[3].

Morfologia

Owocnik

Rozpostarty, ściśle przylegający do podłoża, błoniasty lub niemal skorupiasty, ciągły, lub w postaci rozproszonych poletek. Ma grubość 0,1-0,5 mm i czasami osiąga długość do kilkudziesięciu cm. Powierzchnia gładka, równa i znacznie zróżnicowana pod względem barwy. Początkowo przez około 6 tygodni jest biała, potem kremowa, różowa, pomarańczowoczerwona, a nawet czerwona. Obrzeże o barwie od białej do pomarańczowoczerwonej, watowate i strzępiaste. Czasami z sznurami grzybniowymi[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki w subhymenium cienkościenne, o szerokości 2-4 μm, bez sprzążek. Strzępki kontekstu o szerokości 5-10 μm, mniej więcej równoległe do podłoża, w dojrzałych owocnikach słabo rozgałęzione, poskręcane, ze sprzążkami pojedynczymi, występującymi w parach lub kręgach. Cystydy bardzo liczne, łatwo widoczne pod mikroskopem. Nadają hymenium aksamitna powierzchnię. Osiągają długość 100 μm lub większą i średnicę 10-15 μm. Mają kształt prawie cylindryczny lub niemal wrzecionowaty. Podstawki o rozmiarach 30-35 × 4-6 μm, przeważnie z 4 sterygmami i bez sprzążki bazalnej. Zarodniki o rozmiarach 5-7 × 2,5-3 μm, czasami trafiają się dłuższe, zazwyczaj jednak są krótsze od 6 μm. Są wąskoelipsoidalne, lub mniej więcej cylindryczne, cienkościenne, gładkie[4].

Rozmnażanie

Prawdopodobnie jest homotaliczny[4].

Występowanie i siedlisko

Korownica aksamitna jest szeroko rozprzestrzenione w Ameryce Północnej i Europie, zanotowano jej występowanie także w Argentynie, Maroku, na Wyspach Kanaryjskich i na Tajwanie. W Europie występuje w niemal wszystkich krajach, od Portugalii po Norwegię, gdzie sięga po około 66° szerokości geograficznej[5]. W Polsce nie są znane dokładnie jej rozprzestrzenienie i częstość występowania, ale w piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano liczne jej stanowiska i nie znajduje się na liście gatunków zagrożonych[3].

Saprotrof. Występuje w lasach na opadłych gałęziach i powalonych pniach drzew i krzewów liściastych. W Polsce zanotowano jej występowanie na leszczynie, buku, sosnach, topolach, dębach i lipach[3].

Gatunki podobne

Często mylona jest z korownicą gładką Phanerochaete laevis. Podobne są także niektóre inne gatunki korownic (np. korownica kremowa Phanerochaete sordida) i powłocznic (np. powłocznica osikowa Peniophora polygonia). Korownicę aksamitną łatwo od nich odróżnić, gdyż ma wyjątkowo duże cystydy, widoczne przez lupę 20 ×[4].

Przypisy

  1. a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-10-23]. (ang.).
  2. Species Fungorum. [dostęp 2017-10-23]. (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d Mycobank. Phanerochaete velutina. [dostęp 2017-10-23].
  5. Discover Life Maps. [dostęp 2017-10-23].

Media użyte na tej stronie

Phanerochaete velutina PN1 (1).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Phanerochaete velutina on Quercus. Location:Poland, Puszcza Niepołomicka, rezerwat przyrody Dębina
Phanerochaete velutina PN1 (2).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Phanerochaete velutina on Quercus. Location:Poland, Puszcza Niepołomicka, rezerwat przyrody "Dębina
Phanerochaete.velutina2.-.lindsey.jpg
(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0
Phanerochaete velutina from Commanster, Belgium. If you think this is a different taxon, please contact James Lindsey.