Korpus Północny

Korpus Północny (ros. Северный Корпус), utworzony jako Pskowski Korpus Ochotniczy (ros. Псковский Добровольческий Корпус) – formacja wojskowa białych podczas wojny domowej w Rosji

10 października 1918 r. w Pskowie z inicjatywy młodych oficerów rtm. Giergija A. Gosztowta, rtm. W. G. von Rozenberga i rtm. A. K. Gerszelmana zostało otwarte Biuro ds. Przyjęcia Ochotników w skład formowanego Pskowskiego Korpusu Ochotniczego. Rotmistrzowie kierowali miejscowym oddziałem piotrogradzkiej organizacji antybolszewickiej o charakterze monarchistycznym gen. Nikołaja N. Judenicza. W ciągu pierwszego tygodnia zgłosiło się ok. 1,5 tys. ochotników, z których aż 40% było oficerami. Wkrótce kolejne biura werbunkowe zostały utworzone w Ostrowie, Dźwińsku, Rzeżycy, Narwie, Rewlu, Rydze, Mitawie i Juriewie. Naczelnikiem wszystkich biur znajdujących się w krajach bałtyckich był rtm. Władimir A. von Adlerberg. Ponadto w celu prowadzenia werbunku do korpusu zostali posłani oficerowie do Wilna, Kowna i Grodna. Natomiast do Niemiec wyjechała komisja na czele z baronem płk. Wolfem, która miała prowadzić werbunek w obozach jenieckich dla rosyjskich wojskowych. Prowadzono też tajny werbunek na terenach zajmowanych przez bolszewików. Do końca października 1918 r. sformowano Pułki 1 Pskowski, 2 Ostrowski i 3 Rzeżycki, liczące po ok. 500 żołnierzy, pskowską brygadę artylerii i 2 oddziały ochronne, a także oddziały płk. Nieplujewa, płk. Afanasjewa, płk. Andrieja I. Bibikowa, por. A. D. Daniowa i Batalion Tałabski sztabsrotmistrza Borysa S. Permikina oraz oddział samochodów pancernych. W Pskowie stacjonował, przynależący do Armii Południowej, 53 Wołyński Pułk Piechoty ppłk. D. R. Wietrenki. Pskowski Korpus Ochotniczy wchodził w skład Armii Północnej pod dowództwem grafa gen. Fiodora A. Kellera. Pod koniec października młodsi oficerowie, dowodzący pierwotnie oddziałami korpusu, zdali dowództwo przybyłym z Rewla starszym oficerom. W ten sposób szefem sztabu korpusu został gen. mjr B. S. Malawin, do sztabu wszedł gen. Aleksiej J. Wandam, zaś dowódcą 1 Dywizji Strzeleckiej, utworzonej z Pułków Pskowskiego, Ostrowskiego i Rzeżyckiego, został gen. mjr Nikiforow, a następnie gen. mjr P. N. Simanski. 2 listopada do korpusu przeszedł od bolszewików konny oddział rtm. Stanisława Bułak-Bałachowicza oraz 3 statki Flotylli Czudzkiej z Jeziora Pejpus dowodzone przez kpt. 2 rangi Dmitrija D. Nielidowa. W ten sposób liczebność korpusu osiągnęła ok. 3,5 tys. żołnierzy. 22 listopada na jego czele stanął płk G. G. von Neff, zaś szefem sztabu został rtm. W. G. von Rozenberg. W końcu listopada korpus liczył już ok. 4,5 tys. ludzi, w tym ok. 1,5 tys. oficerów. Po zajęciu Pskowa przez wojska bolszewickie oddziały korpusu wycofały się w walce na terytorium Estonii, oprócz oddziału płk. Afanasjewa, który przeszedł do Lipawy. Większość korpusu oficerskiego korpusu przybyła do Rygi, gdzie część formacji wraz z Bałtycką Landeswehrą próbował przejąć pod swoje zwierzchnictwo płk Aleksandr P. Rodzianko.

W Estonii Pskowski Korpus Ochotniczy pod koniec stycznia 1919 r. został przemianowany na Samodzielny Korpus Armii Północnej, lub skrótowo Korpus Północny^[1][2], pod dowództwem płk. A. I. Bibikowa, płk. W. W. von Wala, a ostatecznie płk. A. F. Dzierożinskiego. Korpus składał się z Oddziału Wschodniego rtm. A. Bułak-Bałachowicza, a następnie gen. mjr. A. P. Rodzianki, i Oddziału Zachodniego płk. W. W. von Wala, potem płk. A. F. Dzierożinskiego, a na końcu płk. W. A. Ananina.

Linki zewnętrzne

• Historia Pskowskiego Korpusu Ochotniczego (jęz. Rosyjski)

Przypisy

Bibliografia

• Siergiej W. Wołkow, Белое движение. Энциклопедия гражданской войны, 2003