Kosieczyn

Kosieczyn

wieś
Dwór Lossowów
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	świebodziński
Gmina	Zbąszynek
Liczba ludności (2017)	873[1]
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	66-210
Tablice rejestracyjne	FSW
SIMC	0916970
Położenie na mapie gminy Zbąszynek Kosieczyn
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kosieczyn
Położenie na mapie województwa lubuskiego Kosieczyn
Położenie na mapie powiatu świebodzińskiego Kosieczyn
52°13′43″N 15°49′15″E/52,228611 15,820833

Pałac Zakrzewskich

Kosieczyn (do 1945 niem. Kuschten^[2]) – wieś w Polsce, położona w województwie lubuskim w powiecie świebodzińskim w gminie Zbąszynek.

Wieś szlachecka Kosziczino położona była w 1581 roku w powiecie kościańskim województwa poznańskiego^[3]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kosieczyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Historia

To stara polska wieś, która w XIII wieku była własnością zakonu cystersów z Obry. Po raz pierwszy wieś wzmiankowana w roku 1334 jako Kosiczyn, następnie powtórnie odnotowany w 1396 roku jako Koszeszino^[2]. W latach 1396–1403 pierwszym znanym właścicielem dóbr w Kosieczynie był Maciej Wata z Nądni. Po jego śmierci „Koszeszino” przeszło w ręce wdowy i synów. Za ich czasów został ufundowany drewniany kościół oraz jego uposażenie^[4]. Jego budowa zostaje ukończona w roku 1408 i zostaje on konsekrowany przez poznańskiego biskupa Wojciecha Jastrzębca.

Kościół śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza

W roku 1406 zostaje erygowana parafia pw. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza^[5]. Wiadomo, że w 1520 roku kościół kosieczyński należał do parafii w Chlastawie, a na początku XVII wieku przejęli go na krótko protestanci. Remont świątyni przeprowadzono w XIX lub na początku XX wieku, podczas którego dokonano zmian w układzie otworów okiennych, po południowej stronie wycięto nowe okna oraz otwór drzwiowy^[4]. Kosieczyńska świątynia po 1945 roku stanowiła filię parafii w Zbąszynku, ale w 1957 roku stała się na powrót kościołem parafialnym. W ciągu następnych lat kilkakrotnie podejmowano remont budowli, jednak najbardziej profesjonalna i z zachowaniem sztuki konserwatorskiej rewaloryzacja została rozpoczęta przed kilku laty^[4].

W XVI wieku odnotowani byli nowi właściciele dóbr – członkowie rodziny Kosickich, a następnie^[6], od 1574 roku także Jana Zakrzewskiego^[4][7], Jana Jaromierskiego, Macieja Proski, Sebastiana Dąbrowskiego oraz Jana Lutomskiego. Później odnotowano następne rodziny będące właścicielami dóbr: von Luck, von Prittwitz, von Lossow. von Schlichling oraz Bronikowskich i Dziembowskich^[4].

W XIX w. Kosieczyn znajduje się rękach Zakrzewskich. W tym czasie wieś znalazła się w powiecie międzyrzeckim. Działała tu poczta; ale nie wiadomo, czy była szkoła, wspomniana w wizytacji Braneckiego z roku 1640 („Dom szkolny w Kosieczynie jest dostateczny, ale dach w nim zły. Rektorem szkoły jest Andrzej z Kopanicy”). W drugiej połowie XIX w. wieś liczyła 92 domy, zamieszkiwane przez 669 osób (480 ewangelików i 189 katolików). Majątek ziemski obejmował folwark Kosieczyn, Nowy Gościniec i folwark Bronikowo zamieszkiwane przez 213 osób (84 katolików i 129 ewangelików). W majątku (1251 ha) należącym do Wojciecha Zakrzewskiego znajdowała się gorzelnia, browar, cegielnia i fabryka serów.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[8]:

• kościół parafialny rzymskokatolicki pod wezwaniem śś. Szymona i Judy, drewniany – modrzewiowy o konstrukcji zrębowej, fundowany najpewniej na przełomie XIV i XV wieku lub nieco wcześniej – w 1389 roku^[4]. Jest to jednonawowa budowla wzniesiona na planie prostokąta w konstrukcji zrębowej, z węższym, również prostokątnym prezbiterium. Po wschodniej stronie na przedłużeniu prezbiterium, znajduje się zakrystia, zaś wieża po zachodniej. W konstrukcji szkieletowej zbudowano oba obiekty. Dachami dwuspadowymi zostały nakryte nawa oraz prezbiterium, natomiast wieża hełmem namiotowym. Kształt prostokątny mają okna nawy i prezbiterium oraz drzwi^[4]. Przez dwa otwory umieszczone w przyziemiu wieży i zakrystii prowadzi wejście do wnętrza świątyni, które zachowało pozorne sklepienie kolebkowe. Pod nawą znajduje się krypta. Rzeźbiona pieta gotycka, umieszczona w bocznym ołtarzu, a także późnorenesansowa ambona należy do najstarszego wyposażenia świątyni. Ołtarz główny pochodzi z okresu baroku^[4].

• dawny cmentarz przy kościele, nieczynny, z XV-XX wieku
  • ogrodzenie, murowane z XV wieku
• dom, szachulcowy, z XVIII wieku

inne zabytki:

• barokowy dwór, wzniesiony w końcu XVIII wieku przez spolszczoną rodzinę Lossowów ^[9]. Budynek został zbudowany na planie prostokąta i jest parterowym, częściowo podpiwniczonym budynkiem nakrytym wysokim dachem mansardowym z wystawkami. Pseudoryzalit z wejściem głównym, zwieńczony trójkątnym szczytem o wolutowych spływach mieści się w środkowej części elewacji frontowej^[9]. Detalu architektonicznego pozbawione są elewacje. Wiadomo, że pierwotnie parter pseudoryzalitu był boniowany. Wnętrze dworu w znacznym stopniu zostało przekształcone, co wiązało się z jego przeznaczeniem na mieszkania dla pracowników Stacji Hodowli Roślin w Kosieczynie. Majątek należący do rodziny von Lossow w XVIII wieku został przejęty przez Zakrzewskich^[9].
• w połowie XIX wieku we wsi powstał neogotycki dwór Zakrzewskich. Murowana rezydencja Zakrzewskich została założona na rzucie prostokąta. Ryzalitami, tarasem i gankiem wzbogacono elewacje. Ta neogotycka budowla o urozmaiconej bryle charakteryzuje się zróżnicowanym detalem architektonicznym, jak sterczyny czy różnorodny wykrój okien. Wewnątrz pałacu zachowała się dekoracyjna posadzka ganku, piec kaflowy i stolarka drzwiowa^[9].
• zabytkowa, XIX-wieczna kuźnia, którą obecnie można oglądać w skansenie w Ochli.

Znani kosieczynianie

• Marcin Rożek urodził się w Kosieczynie.

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof Garbacz: Przewodnik po zabytkach województwa lubuskiego tom 1. Zielona Góra: Agencja Wydawnicza „PDN”, 2011, s. 191-193. ISBN 978-83-919914-8-0.

Linki zewnętrzne

• Kosieczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 459 .
• Kosieczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 134 .