Kosowska dziewczyna

Kosowska dziewczyna pędzla Uroša Predicia, 1919

Kosowska dziewczyna[1], lub dziewczyna z Kosowa[2] (serb. Косовка девојка/Kosovka devojka) – postać wywodząca się z serbskiego poematu cyklu kosowskiego pod tą samą nazwą. Stanowi również jeden z symboli związanych z mitem kosowskim, posiada odniesienia w serbskiej kulturze jako bohaterka obrazów, rzeźb i literatury.

Poemat

Postać ma swoje korzenie w jednym z poematów cyklu kosowskiego[3] – zbioru utworów opisujących wydarzenia przed i podczas bitwy na Kosowym Polu[4]. Jest w nim przedstawiona jako młoda narzeczona walczącego w bitwie Milana Toplicy. Po zakończeniu starcia dziewczyna, niosąc chleb oraz dzbany z wodą i winem, udaje się na pobojowisko – tam karmi i opatruje rannych, jednocześnie szukając swojego narzeczonego. Rozmawia także z chorążym z armii Lazara, Pavlem Orloviciem. Ten powiadamia ją o losie Milana, który wraz ze swoimi braćmi, Milošem Obiliciem i Ivanem Kosančiciem, walczył i poległ w bitwie.

Inne przedstawienia

Najsłynniejszym dziełem nawiązującym do postaci kosowskiej dziewczyny jest realistyczny obraz olejny Uroša Predicia, tworzony w latach 1914–1919[5]. Płótno nawiązuje do sceny z poematu, przedstawiając kobietę dającą pić rannemu żołnierzowi na pobojowisku. Znajdującego się na pierwszym planie mężczyznę często utożsamia się z postacią chorążego Pavle Orlovicia. Do innych przedstawień motywu kosowskiej dziewczyny należą m.in. obraz chorwackiego artysty Mirka Rački oraz marmurowa rzeźba Ivana Meštrovicia z 1909 roku[3]. Jej wizerunek (na podstawie obrazu Predicia) wykorzystał również jugosłowiański zespół Bijelo dugme jako okładkę płyty pt. Bijelo dugme z 1984 roku. Jeden z oddziałów Obrony Narodowej Jugosławii w Antofagascie (złożony głównie z Chorwatów) nosił imię kosovkej devojki[6]. Ustanowiony podczas I wojny bałkańskiej Medal Za Zasługi Serbskiego Czerwonego Krzyża, posiadał na rewersie podobiznę postaci kosowskiej dziewczyny, wzorowaną na obrazie Predicia[7].

Przypisy

  1. ↑ Małgorzata Filipek: Bibliografia przekładów literatury serbskiej w Polsce w 2013 roku (pol.). Przekłady Literatur Słowiańskich 5/2, 131-140, 2013. [dostęp 2017-05-28].
  2. ↑ Tim Judah: Serbowie (pol.). Katedra Studiów Europejskich Akademii Ekonomicznej w Krakowie. [dostęp 2017-05-28].
  3. ↑ a b Trifun Pavlović: Večni trag u mermeru (serb.). [dostęp 2017-05-28].
  4. ↑ Maciej Skorczewski: Kosowo, mit kosowski i jego recepcja (pol.). Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej. [dostęp 2017-05-31].
  5. ↑ Ada Jeziorska: Urosz Predić (1857 – 1953) (pol.). [dostęp 2017-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-21)].
  6. ↑ Ljubinka Trgovčević: The Kosovo Myth in the First World War (ang.). rastko.rs. [dostęp 2017-05-28].
  7. ↑ Medal of the Red Cross Society of the Kingdom of Serbia (ang.). www.europeana1914-1918.eu. [dostęp 2017-05-28].

Bibliografia

  • Roman Zmorski: Bój na Kosowem polu (Lazarica): pieśni narodowe serbskie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo Ultima Thule; S. A. Krzyżanowski, 1913, s. 58–66.
  • Moises Llorden Miñambres, Fernando Devoto: Acerca de las migraciones centroeuropeas y mediterráneas a Iberoamérica: aspectos sociales y culturales. Oviedo: Universidad de Oviedo, 1995, s. 89–91. ISBN 84-7468-867-1.

Linki zewnętrzne

  • Kosowska dziewczyna (pol.). rastko.rs. [dostęp 2017-06-03]. – utwór w tłumaczeniu Izydora Kopernickiego

Media użyte na tej stronie