Kossakówka

Dworek Kossakówka

nr rej. A-951 z 25 maja 1960[1]
Dworek w 2022 podczas remontu
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Adres	pl. Juliusza Kossaka 4
Typ budynku	dworek
Styl architektoniczny	neogotyk
Architekt	Karol Kremer
Rozpoczęcie budowy	1851
Ważniejsze przebudowy	1884, 1910 – Tadeusz Stryjeński
Położenie na mapie Krakowa Dworek Kossakówka
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dworek Kossakówka
Położenie na mapie województwa małopolskiego Dworek Kossakówka
50°03′24,0″N 19°55′38,6″E/50,056667 19,927389

Dworek Kossakówka – neogotycki dworek, od 1869 roku dom rodziny Kossaków w Krakowie w Dzielnicy I Stare Miasto na Smoleńsku, przy placu Juliusza Kossaka 4.

Dom ten zakupił w 1869 roku nestor rodu Juliusz Kossak i zamieszkał tam wraz z żoną i pięciorgiem dzieci. Początkowo willę przy placu Latarnia (nazwę placu zmieniono po śmierci malarza w 1899 roku) nazywano „Wygodą”. Zamieszkała w niej najpierw żona Juliusza z dziećmi, bo sam artysta przebywał w Monachium, gdzie studiował malarstwo. Dom składał się z dwóch części: jedna z nich przeznaczona była dla kobiet (później, gdy mieszkała w nim sama pani Juliuszowa, nazywano tę część „Domem babci”, w końcu „Jerzówką”). Całość otoczona była ogrodem, a położenie na obrzeżach miasta i sąsiedztwo pobliskiego parku, czyniło z niej prawdziwie sielską przystań dla artysty Kossaka. Tu stworzył pracownię, tu malował swoje obrazy.

Kossakówka zawsze tętniła życiem. Aż do II wojny światowej była domem otwartym dla inteligencji i sfer artystycznych Krakowa. Można tam było spotkać: Adama Asnyka, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Witkiewicza, Józefa Chełmońskiego, Juliana Fałata, Juliana Tuwima, Boya, Józefa Conrada, Ignacego Paderewskiego i wielu innych, znanych artystów malarzy, muzyków, pisarzy i aktorów.

W roku 1884 willę przejął od ojca syn Wojciech. Od tej pory w Kossakówce były już dwie pracownie dwóch wybitnych polskich malarzy. Troskę o gniazdo rodzinne przejęła po babci Juliuszowej nowa pani Kossakowa – Maria Wojciechowa. Tym samym Kossakówka stała się domem rodzinnym dla następnego pokolenia tej artystycznej rodziny, dzieci Wojciecha: Jerzego Kossaka, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Magdaleny Samozwaniec.

W roku 1942 po śmierci Wojciecha dom przejął jego syn Jerzy. Po wyjeździe sióstr mieszkał tam razem z Marią, swoją córką z pierwszego małżeństwa, z drugą żoną Elżbietą Dzięciołowską-Śmiałowską i córkami z drugiego małżeństwa – Glorią i Simoną.

Po wojnie groziło Kossakówce wyburzenie, ale uchroniła ją postawa Elżbiety^[a], żony Jerzego, która wywalczyła u Włodzimierza Sokorskiego (ówczesnego ministra kultury) uznanie Kossakówki za pamiątkę narodową. W 1960 roku dworek został wpisany do rejestru zabytków, został wyremontowany, jednak na tym zakończył się protektorat państwa. W latach 80. XX wieku zaczął podupadać.

Zrujnowaną willę odkupiło od właścicieli miasto Kraków i ma w tym miejscu powstać Muzeum Historii Sztuki z osobną ekspozycją prezentującą historię rodziny Kossaków^[3][4].

„Kossakówka” w innych miastach

„Kossakówką” nazywany jest również dworek Zofii Kossak-Szczuckiej w Górkach Wielkich, gdzie w otwartym w 2010 Centrum Kultury i Sztuki w Górkach Wielkich^[5] fundacja im. Zofii Kossak stworzyła muzeum, w którym zgromadzono rodowe pamiątki Kossaków, obrazy, fotografie, listy, rękopisy^[6].

Trzecią „Kossakówką” jest letni domek z pracownią Wojciecha Kossaka w Juracie, w którym jest sezonowa kawiarenka i galeria obrazów, m.in. kopii Wojciecha i Jerzego^[7][8].

Czwarta „Kossakówka” znajduje się w Zakopanem przy ulicy Kościuszki w pobliżu dworców.

• 

  Kossakówka (2007)

• 

  Kossakówka (2008)

• 

  Kossakówka (2012)

Uwagi

Przypisy