Kostarowce

Kostarowce

wieś
(c) Paweł Marynowski / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0 Fragment zabudowy miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	sanocki
Gmina	Sanok
Wysokość	346 m n.p.m.
Liczba ludności (2021)	804[1]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-507[2]
Tablice rejestracyjne	RSA
SIMC	0359296[3]
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sanok Kostarowce
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kostarowce
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Kostarowce
Położenie na mapie powiatu sanockiego Kostarowce
49°35′11″N 22°06′50″E/49,586389 22,113889

Dawna cerkiew, obecnie kościół w Kostarowcach

Kostarowce – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok^[3][4].

W 2011 wieś liczyła 761 mieszkańców^[5].

W miejscowości znajduje się dom ludowy oraz lokalne koło gospodyń wiejskich, któremu przewodniczy Agata Hydzik. Wieś posiada kanalizację. Od roku 1957 działalność rolniczą prowadzi w miejscu nieprzerwanie RSP „Rozwój” licząca 60 członków. Na majątek spółdzielni składa się m.in. 300 ha ziemi uprawnej.

Wieś królewska położona na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[6], w drugiej połowie XVII wieku należała do tenuty Besko starostwa sanockiego^[7]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Do roku 1772, Ziemia sanocka, powiat sanocki, województwo ruskie, następnie do roku 1918 w powiecie sanockim w austriackiej prowincji Galicja.

Historia

Prawdopodobnie jest to wieś służebna grodu sanockiego lokowana przez księcia Bolesława Jerzego Trojdenowicza w dolinie potoku Różowego, podobnie jak pobliskie Jurowce, które swoją nazwę mogły wziąć od imienia księcia, czy Czerteż, który swoją nazwę wziął od gwarowego słowa „czerteżnyki”, tj. rzemieślnicy. Nazwa Kostarowce może pochodzić od określenia „kostyhrowci” – gracze w kości, komicy, artyści.

W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Kostarowce był Władysław Urbański^[8]. W roku 1880 wieś liczyła 1047 mieszkańców, w tym 206 katolików, 671 unitów oraz 169 osób deklarujących inne wyznania. Pod koniec XIX w. większościowa własność należała do Zenona Słoneckiego. W 1905 Stanisław i Seweryn Słoneccy posiadali we wsi obszar 281 ha^[9]. W 1911 właścicielem tabularnym był Stanisław Słonecki, posiadający 281 ha^[10].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i utworzeniu II Rzeczypospolitej właścicielem dóbr w Kostarowcach był Leon Aschheim^[11]. Po wybuchu II wojny światowej rządcą majątku we wsi został Stefan Pajączkowski^[12].

Z Kostarowiec pochodził kmdr prof. dr hab. Bolesław Hydzik^[13].

Religia

Pierwszym dokumentem pisanym, w którym występuje nazwa Kostarowce, jest akt uposażenia obejmującej kilka wsi parafii w Strachocinie, wystawiony w roku 1390. W akcie tym wymieniony jest kościół wybudowany „na polach wsi Kostarowce”, zaś ofiarowane proboszczowi „jeden łan frankońskiej miary ziemi przysposobionej i wykarczowanej oraz pole położone z tyłu za wymienionym kościołem” także znajdowały się na terenie Kostarowiec. W XIX i XX w. kościół należał do łacińskiej parafii w Strachocinie.

Wzmianka o pierwszej kostarowskiej cerkwi pochodzi z roku 1440. Obecną, drewnianą, pw. św. Symeona Stupnika (Szymona Słupnika) wybudowano w roku 1872. Po przesiedleniu greckokatolickich mieszkańców, została ona przekazana parafii strachockiej. Od listopada 2013 pełni funkcję kościoła parafialnego i nosi (dekretem ks. kard. Wyszyńskiego) wezwanie Narodzenia Najświętszej Marii Panny^[14]. Trójdzielna, zestawiona z kwadratowych członów składa się z zamkniętego trójbocznie prezbiterium, szerszej nawy, babińca zwieńczonego czworoboczną wieżą i przedsionka poprzedzającego budowlę od zachodu. Przerobione w 1931 roku dachy zdobią nad nawą i prezbiterium dwie wieżyczki sygnaturek o kopulastych, krytych blachą hełmach. Wewnątrz zachowało się oryginalne wyposażenie, w tym ikonostas z XIX wieku. W 1987 roku cerkiew została rozbudowana. W XIX oraz XX wieku cerkiew należała do parafii greckokatolickiej w Czerteżu.

Etnografia

Według spisu z 1938 roku w Kostarowcach mieszkało 1040 grekokatolików i 220 rzymskich katolików. Obecnie wieś jest jednolita etnicznie. Praktycznie wszyscy jej mieszkańcy, w liczbie około 790 są rzymskimi katolikami.

W ramach „Akcji Wisła” wszystkich Ukraińców i Rusinów przesiedlono albo do Związku Sowieckiego, albo na polskie Ziemie Zachodnie i Północne.

W roku 2006 rozpoczęto we wsi budowę domu ludowego, w miejscu działa również lokalne koło gospodyń wiejskich oraz Ochotnicza Straż Pożarna.

Od sierpnia 2013 wieś tworzy samodzielną parafię Narodzenia Najświętszej Marii Panny^[15] należącą do dekanatu Jaćmierz.

Organizacje

• Ochotnicza Straż Pożarna – założona w 1905 roku, od 2005 w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym
• Koło Gospodyń Wiejskich
• Zespół Pieśniaczy „Zgoda”
• Świetlica Wiejska

Oświata

• Szkoła Podstawowa w Kostarowcach im. A.Boboli wraz z Centrum Edukacji i Wychowania im. F.Robeya

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Kostarowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 474 .
• Kostarowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 136 .