Kostka Rubika
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Zalecenia wiekowe | od 8 lat |
Kostka Rubika (węg. Bűvös kocka – „magiczna kostka”) – zabawka logiczna wynaleziona przez Ernő Rubika w 1974 roku, a w 1976 roku skonstruowana i opatentowana w Japonii przez inżyniera Terutoshiego Ishige. Wynalazca kostki Ernő Rubik po raz pierwszy układał kostkę przez miesiąc[1]. Do Polski zabawka trafiła w 1980.
Zasady i mechanika gry
Zabawa kostką polega na takim ułożeniu kwadratów, aby na każdej ścianie wszystkie posiadały jeden kolor. Składa się ona z 26 sześcianów i przegubu umieszczonego w środku. Przegub ten umożliwia każdej z zewnętrznych warstw kostki obrót wokół osi prostopadłej do danej warstwy i przechodzącej przez środek kostki.
Liczba kombinacji różnych ułożeń kostki 3x3x3 wynosi ponad 43 tryliony[2][3], tj.:
- lub
- lub
Najpopularniejsze techniki układania Kostki Rubika:
- LBL (metoda dla początkujących),
- Corners First (nie jest najefektywniejszą metodą),
- metoda Fridrich,
- metoda Rouxa,
- metoda Petrusa,
- metoda Columns First (zoptymalizowana może być wykorzystywana do osiągania czasów porównywalnych do popularniejszych metod np. Petrus)
Polskie systemy:
- metoda ZB (Zborowski-Bruchem)[4],
- ZZ speedcubing system.
Oprócz tego, istnieją metody pozwalające ułożyć kostkę bez patrzenia. Najczęściej wykorzystywane z nich to:
- Old Pochmann
- M2/R2
- TuRBo
- Beyer-Hardwick 3-style
- 3-cycle orientation-permutation
Optymalne rozwiązanie
Od początku rozpowszechnienia kostki Rubika zastanawiano się, jaka jest minimalna liczba ruchów potrzebna do rozwiązania każdego ułożenia. Już w 1995 wiedziano, że optymalna liczba zawiera się w przedziale 20-29, czyli istnieje pomieszana kostka, którą da się ułożyć tylko w 20 lub więcej ruchach oraz każdą kostkę da się rozwiązać w 29 ruchach lub mniej[5][6]. W 2010 zespół matematyków za pomocą serwerów Google udowodnił, że ‘boską’ liczbą dla kostki Rubika jest 20. Oznacza to, że każde ułożenie można rozwiązać maksymalnie w 20 ruchach (choć zazwyczaj wystarczy 15-19 ruchów)[5][7].
Największa kostka rubika.
Największą kostką rubika jest stworzona przez Grégoire Pfennigiego w 2017r. kostka 33x33[8]
Rodzaje kostek
Kostki sześcienne:
- 2×2×2 (Rubik’s Mini Cube)
- 3×3×3 (oryginalna Rubik’s Cube)
- 4×4×4 (Rubik’s Revenge)
- 5×5×5 (Rubik’s Professor Cube)
- 6×6×6
- 7×7×7
- 8×8×8
- 9×9×9
- 10×10×10
- 11×11×11
- 13×13×13
- 17×17×17
- Square-1
- Fisher Cube (łamigłówka skonstruowana przez Tony’ego Fishera)
- Void Cube (kostka 3x3x3 bez elementów centrowych)
- Mirror Cube (kostka, w której każdy element posiada inny kształt)
- Skewb (modyfikacja kostki pyraminx do formatu sześciennego )
- Gear Cube (kostka posiadająca zębatki)
Kostki dwunastościenne:
- Kilominx – najmniejsza z dwunastościanów
- Megaminx
- Starminx
- Gigaminx
- Teraminx
- Petaminx – największa z powszechnie dostępnych dwunastościanów, składa się z 218 elementów, a całkowita liczba kombinacji ułożeń to około 1,95×10160, czyli 19,5 sekswicyliardów
Kostki ośmiościenne:
- Diamond
- Octahedron
- Rubik’s UFO
Kostki czworościenne:
- Pyraminx – łamigłówka w kształcie czworościanu
- Tetraminx – kostka w kształcie czworościanu bez wierzchołków
Kostki o innych kształtach:
- Rubik's Twist – układanka w kształcie węża, z której można ułożyć różne figury 3D i 2D
- Rubik’s Magic – łamigłówka w kształcie prostokątnej płytki
- Clock – łamigłówka z zegarami
- Floppy Cube – kostka 1x3x3.
- 1x2x2
- 1x2x3
- 1x3x3
- 2x2x4
- 2x3x3
- 2x3x4
- 3x3x4
- 3x3x5
- 3x3x6
- 3x3x7
- 3x3x8
- 3x3x9
- 3x4x5
- 4x4x2
- 4x4x5
- 5x5x4
- Pentahedron
- Dino's cube (kostka z ruchomymi centrami)
- Tower cube 2x2x3
Oficjalne rekordy World Cube Association
 | Ta sekcja od 2022-08 wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji. |
Stan na 1 marca 2020 roku
Kostka Rubika 3x3x3[9]
Świat
| Mj | Czas | Imię i nazwisko | Zawody |
|---|---|---|---|
| 1 | 3,47 s |  Yusheng Du | Wuhu Open 2018 |
| 2 | 3,63 s |  Max Park | Circle City Summer 2022 |
| 3 | 3,89 s | Asher Kim-Magierek | Rose City 2022 |
| 3 | 3,97 s |  Tymon Kolasiński | WCA European Championship 2022 |
| 4 | 4,03 s | Max Siauw | BC Cubing Springback A 2022 |
| 6 | 4,06 s | Ruihang Xu | Wuhan Open 2021 |
| 7 | 4,16 s |  Feliks Zemdegs | Auckland Summer Open 2020 |
| 6 | 4,24 s | Patrick Ponce | Northeast Championship 2019 |
| 8 | 4,27 s | Matty Hiroto Inaba | NAC 2022 |
| 8 | 4,28 s | Luke Garrett | NxNaperville 2022 |
- Pierwszy zanotowany wynik układania kostki Rubika 3x3x3 z 1980 roku wynosi 54 sekundy[10].
- W 1982 roku zorganizowano pierwsze mistrzostwa, gdzie poprawny układ pól ułożono w 22,95 sekundy[11].
- Pierwsze ułożenie Kostki Rubika w czasie poniżej 10 sekund w historii miało miejsce 5 maja 2007 roku na Spanish Open, a dokonał tego Francuz Thibaut Jacquinot (9,86 s.)[12].
Polska
| Mj. | Świat | Czas 59,00 | Imię i nazwisko | Zawody w domu |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 6 | 4,44s | Tymon Kolasiński | SST Naprawa 2021 |
| 2 | 8 | 4,59 s | Jakub Kipa | Polish Championship 2018 |
| 3 | 48 | 5,12 s | Łukasz Burliga | Polish Speedcubing Tour Nowa Słupia 2019 |
| 4 | 126 | 5,72 s | Michał Pleskowicz | Les Automnales 2018 |
| 5 | 130 | 5,74 s | Michał Rzewuski | Cube Factory League Domaniewice 2019 |
Rekordy ułożenia Kostki 3x3x3 w innych sytuacjach
- Jedną ręką:
Max Park – 6,82 s[13] - Stopami: Daniel Rose-Levine – 16,96 s[14]
- Z zawiązanymi oczami: Tommy Cherry – 14,67 s[15]
- Najmniejszą liczbą ruchów:
Sebastiano Tronto – 16 ruchów[16]
Kostka 4x4x4[17]
| Mj | Czas | Imię i nazwisko | Zawody |
|---|---|---|---|
| 1 | 17,42 s |  Sebastian Weyer | Danish Open 2019 |
| 2 | 18,39 s | Feliks Zemdegs | Melbourne Cube Days 2019 |
| 3 | 18,42 s | Max Park | SacCubing IV 2018 |
| 4 | 19,77 s |  Ciarán Beahan | Warm Up Sydney 2019 |
| 5 | 19,87 s |  Seung Hyuk Nahm (남승혁) | WCA World Championship 2019 |
| ... | |||
| 9 | 20,84 s | Tymon Kolasiński | Cubers Eve 2019 |
Kostka 5x5x5[18]
| Mj | Czas | Imię i nazwisko | Zawody |
|---|---|---|---|
| 1 | 34,92 s | Max Park | Houston Winter 2020 |
| 2 | 37,93 s | Feliks Zemdegs | Canberra Autumn 2018 |
| 3 | 38,96 s | Ciarán Beahan | WCA World Championship 2019 |
| 4 | 40,43 s | Patrick Ponce | WCA World Championship 2019 |
| 5 | 40,66 s | Seung Hyuk Nahm (남승혁) | WCA World Championship 2019 |
| ... | |||
| 21 | 45,38 s | Tymon Kolasiński | PST CFL Częstochowa 2019 |
Kostka 6x6x6[19]
| Mj | Czas | Imię i nazwisko | Zawody |
|---|---|---|---|
| 1 | 1:09,51 s | Max Park | Houston Winter 2020 |
| 2 | 1:14,06 s | Kevin Hays | Vancouver Big Cubes Open 2019 |
| 3 | 1:18,28 s | Feliks Zemdegs | Warm Up Sydney 2019 |
| 4 | 1:19,70 s | Ciarán Beahan | Weston-super-Mare Open 2019 |
| 5 | 1:21,67 s | Brandon Nunez | Princeton Winter 2020 |
| ... | |||
| 8 | 1:24,69 s | Tymon Kolasiński | Polish Open 2019 |
Kostka 7x7x7[20]
| Mj | Czas | Imię i nazwisko | Zawody |
|---|---|---|---|
| 1 | 1:40,89 s | Max Park | CubingUSA Nationals 2019 |
| 2 | 1:53,62 s | Feliks Zemdegs | Australian Nationals 2018 |
| 3 | 1:54,62 s | Aryan Kejriwal | Providence Fall 2019 |
| 4 | 1:56,70 s | Kevin Hays | CubingUSA Southern Championship 2019 |
| 5 | 1:56,89 s | Ciarán Beahan | Weston-super-Mare Open 2019 |
| ... | |||
| 7 | 2:02,65 s | Michał Halczuk | Polish Open 2019 |
Kostka 2x2x2[21]
| Mj | Czas | Imię i nazwisko | Zawody |
|---|---|---|---|
| 1 | 0,49 s | Maciej Czapiewski | Grudziądz Open 2016 |
| 2 | 0,51 s | Sameer Aggarwal | Puget Sound Spring 2019 |
| 3 | 0,52 s | Michał Rzewuski | Grudziądz Open 2016 |
| 4 | 0,53 s | Jody Jones | Koalafication Melbourne 2019 |
| 5 | 0,54 s |  Abraham Torres Ortíz Aguirre | ArCubingFest 2018 |
Rekordy maszyn
Notowane są również rekordowe osiągnięcia maszyn w układaniu kostek Rubika. Robot skonstruowany przez niemieckiego inżyniera Alberta Beera ustanowił rekord w układaniu kostki 3×3×3 wynikiem 0,637 sekundy, kostkę 4x4x4 maszyna sterowana przez smartfon Huawei Ascend P6 ułożyła w 1 minutę i 18,68 sekundy. Kostkę 9x9x9 przy sterowaniu Samsungiem Galaxy S3 maszyna ułożyła w 34 minuty i 25,89 sekundy[22]. 3 marca 2017 r. na Youtube został umieszczony filmik przedstawiający robota układającego kostkę 3×3×3 w czasie 0,637 sekundy[23][24].
Znak towarowy
Rubik’s Brand Ltd administruje i kontroluje wszelkie międzynarodowe prawa własności intelektualnej związane z Kostką Rubika. Niektóre znaki towarowe zostały zarejestrowane przez Seven Towns Ltd w imieniu Rubik’s Brand Ltd[25]. Aktualnie w trybie międzynarodowej rejestracji chronione są dwa przestrzenne znaki towarowe przedstawiające Kostkę Rubika[26]. Na terenie Unii Europejskiej zarejestrowane są 23 wspólnotowe znaki towarowe związane z Kostką Rubika, w tym m.in. słowne znaki towarowe RUBIK oraz RUBIK’S, a także szereg znaków towarowych przestrzennych[27]. 25 listopada 2014 r. luksemburski Sąd nie zgodził się na unieważnienie przestrzennego wspólnotowego znaku towarowego nr 000162784[28]. 10 listopada 2016 r. Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok w sprawie C-30/15 P, w którym uchyla wyrok Sądu Unii Europejskiej z dnia 25 listopada 2014 r. i unieważnił ochronę tego znaku. W Polsce w okresie 1983-1993 prawa do znaku słownego „kostka Rubika” należały do Konsumex Külkereskedelmi Vallalat z Budapesztu, ale po 10 latach od zarejestrowania nie zostały przedłużone i wygasły[29].
Zobacz też
Uwagi
Przypisy
- ↑ „Focus”. Lipiec 2008 nr 7. Michał Wójcik. 1234-9992.
- ↑ 43 252 003 274 489 856 000: Rubik’s Cube and Quantum Chromodynamics – Human Mathematics. [dostęp 2012-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-09)]. (ang.).
- ↑ Martin Schönert: Analyzing Rubik’s Cube with GAP. [dostęp 2012-12-04]. (ang.).
- ↑ https://web.archive.org/web/20050406062104/http://www.zborowski.republika.pl/ metoda zb.
- ↑ a b T. Rokicki, H. Kociemba, M. Davidson, J. Dethridge: God’s Number is 20. (ang.).
- ↑ Stefan Pochmann, Analyzing Human Solving Methods for Rubik’s Cube and similar Puzzles (Diploma Thesis), marzec 2008, s. 16 (ang.).
- ↑ Marek Kordos i Tomasz Idziaszek: Kostka Rubika – wspomnienia z dawnych lat. Delta, 5 2011.
- ↑ Largest order Rubiks / magic cube, Guinness World Records [dostęp 2021-12-21] (ang.).
- ↑ World Cube Association Official Results 3x3x3. [dostęp 2012-10-22]. (ang.).
- ↑ Historia kostki Rubika. [dostęp 2012-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-21)].
- ↑ WCA Official Results 3x3x3 World Championship 1982. [dostęp 2012-10-22]. (ang.).
- ↑ 18 sekund w 33 lata....
- ↑ World Cube Association Official Results 3x3x3 One-handed.
- ↑ World Cube Association Official Results 3x3x3 With feet.
- ↑ World Cube Association Official Results 3x3x3 Blindfolded.
- ↑ World Cube Association Official Results 3x3x3 Fewest moves.
- ↑ WCA Official Results 4x4x4. [dostęp 2012-10-22]. (ang.).
- ↑ WCA Official Results 5x5x5. [dostęp 2012-10-22]. (ang.).
- ↑ WCA Official Results 6x6x6. [dostęp 2012-10-22]. (ang.).
- ↑ WCA Official Results 7x7x7. [dostęp 2012-10-22]. (ang.).
- ↑ WCA Official Results 2x2x2. [dostęp 2012-10-22]. (ang.).
- ↑ Rubik znów pokonany. automatyka.pl, 27 marca 2014. [dostęp 2014-03-31]. (pol.).
- ↑ Jay Flatland: World’s Fastest Rubik’s Cube Solving Robot. www.youtube.com, 2016-01-11. [dostęp 2016-02-06].
- ↑ Tomasz Kulas: Kostka Rubika w 1 sekundę. www.chip.pl, 2016-01-25. [dostęp 2016-02-06].
- ↑ Informacja prawna na oficjalnej stronie Rubuk’s Brand Ltd.. www.rubiksbrand.com. [dostęp 2014-12-03]. (ang.).
- ↑ Znak towarowy nr IR-715571 oraz IR-1045962 zarejestrowany w WIPO. WIPO – Word Intellectual Property Organization. [dostęp 2014-12-03]. (ang.).
- ↑ Mikołaj Lech: Kostka Rubika – kiedy znak towarowy jest lepszy od patentu. Blog o znakach towarowych. [dostęp 2014-12-03]. (pol.).
- ↑ Wyrok Sądu z 25 listopada 2014 r. w sprawie T- 450/09 Simba Toys GmbH & Co. KG przeciwko OHIM. InfoCuria – Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości. [dostęp 2014-12-03]. (pol.).
- ↑ Znak towarowy nr 59956. [w:] Kopia bazy danych Urzędu Patentowego RP na Money.pl [on-line]. [dostęp 2013-02-09].
Media użyte na tej stronie
An outdated clock with a serious icon
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Maximaximax (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Autor: Nl74, Licencja: CC0
(RGB equivalents of the official Pantone) colors of Rubik’s cube (source: Rubik's Cube trademark No. 005696232 of Seven Towns Inc., cited by http://the-rubiks-cube.deviantart.com/journal/Using-Official-Rubik-s-Cube-Colors-268760351)
Autor: This image was created by me, Booyabazooka, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Rubik's Cube
Autor: Hellbus, Licencja: CC BY-SA 3.0
Rubik's Cube variants from 2×2×2 all the way to 7×7×7. Inspired by Rubik's cube variations.
Autor: Euku:⇄, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ville Seppänen is solving a 3×3×3 Rubik's Cube in 49.83s blindfolded at the "Aachen Open"