Kosztowy

Kosztowy
Dzielnica Mysłowic
Ilustracja
RTCN w Kosztowach
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miasto

Mysłowice

W granicach Mysłowic

27 maja 1975

Populacja (2012)
• liczba ludności


3,480[1]

Tablice rejestracyjne

SM

Położenie na mapie Mysłowic
Mapa konturowa Mysłowic, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kosztowy”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kosztowy”
Ziemia50°11′18″N 19°10′08″E/50,188328 19,168836
Portal Polska

Kosztowy (niem. Kostow, Kosztow) – dzielnica Mysłowic[2].

Położenie

Jest południową dzielnicą miasta, graniczy od południa z Imielinem, a także z Dziećkowicami, Krasowami i Brzezinką. Przechodzi przez nią droga wojewódzka nr 934 (KatowiceBieruń), droga ekspresowa S1 (DK1) (GdańskBielsko-Biała) oraz linia kolejowa Katowice – Oświęcim wraz ze stacją kolejową. Przez Kosztowy przepływa Rów Kosztowski, zwany dawniej potokiem Zarękownik.

Kosztowy posiadają herb: w błękitnym polu tarczy poziomo ustawiona piła i skrzyżowane nad nią hebel (strug), klin i osiek.

Historia

Jako wieś funkcjonowała już w okresie średniowiecza. Najstarsza wzmianka pochodzi z 1391 r., kiedy to książę opawsko-raciborski Jan II Żelazny podarował ją wraz z Imielinem i Chełmem (i swoimi prawami książęcymi) biskupom krakowskim. Odtąd mamy kłopot z określeniem przynależności państwowej. W źródłach śląskich piszą, że należą do Polski, w archiwach biskupów krakowskich, że wieś leży poza Królestwem Polskim. Między 1480 r. a 1529 r. Kosztowy przestały istnieć. Odbudowano je nieco przed 1668 roku. Należały do klucza lipowieckiego, a nie jak niekiedy podają (błędnie) opracowania, do klucza sławkowskiego[3]. W 1789 r. własność wsi przejął Skarb Państwa (Polski), ale już w 1794 r. wieś zajęła Królewska Armia Pruska, a rok później oficjalnie wcielono Kosztowy do Prus. Ale już w 1807 r. wieś zajął francuski marszałek Jean Lannes, a w 1808 r. Kosztowy włączono do księstwa warszawskiego. W czasie kongresu wiedeńskiego nie umiano się dogadać nt. przynależności Kosztów i uczyniono to dopiero w 1817 r., ratyfikując stosowne umowy w 1818 r. i przyłączając Kosztowy do Królestwa Prus. Od 1871 r. Kosztowy należały do Cesarstwa Niemieckiego, a od 1922 r. do Polski. W 1813 r. powstała w Kosztowach pierwsza kopalnia węgla kamiennego Kostower Grube, przemianowana na „Józefka” (istniała do 1929 r.), a następnie dwie huty cynku „Eduard” i „Teresa”. W XIX w. zbudowano także przez Kosztowy linię kolejową i brukowaną ulicę.

W 1910 r. w miejscowości mieszkało 1538 osób z czego 1457 mówiło językiem polskim, 3 polskim i niemieckim, a 78 niemieckim. W wyborach komunalnych jakie odbyły się w listopadzie 1919 r. mieszkańcy oddali 602 głosy na polską listę na ogólną sumę 652 zdobywając wszystkie 9 mandatów. Podczas plebiscytu z 891 uprawnionych do głosowania 804 głosowało za przyłączeniem do Polski[4]. Za przyłączeniem do Niemiec głosowało 86 wotantów. W miejscowości działały polskie organizacje społeczne i kulturalne m.in. od 1918 r. 16 osobowe gniazdo śląskiej dzielnicy Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” kierowanego przez Tomasza Klimczoka[5], a od kwietnia 1920 r. koło Związku Towarzystw Polek[4].

Początkowo Kosztowy należały do parafii Lędziny. Od 1799 r. (faktycznie od 1801 r.) do parafii w Chełmie Wielkim (dziś Śląski). Około 1899 r. część Kosztów (Imielińskie i Dziećkowskie Morgi) włączono do parafii w Dziećkowicach. Pozostała część wraz z Krasowami i Wesołą stanowiła w 1918 r. zaczątki parafii. Miał być budowany w Kosztowach kościół, ale ostatecznie został zbudowany w Krasowach i tam powstała parafia, do której należała pozostała część Kosztów. Dopiero w 1976 r. urządzono w Kosztowach kaplicę, na bazie której uzyskano pozwolenie na budowę kościoła (poświęcono go w 1992). W 1981 r. powstała kosztowska parafia.

W latach 1945–1954 siedziba gminy Kosztowy, a w latach 1954–1972 gromady Kosztowy[6]. W latach 1973–1975 w gminie Wesoła[7]. 27 maja 1975 włączone wraz z gminą Wesoła (i miastem Wesoła) do Mysłowic[8].

Charakterystyka

Dużo domów jedno- i wielorodzinnych i parę starych kamieniczek przy rynku, przy którym stoi też pomnik Powstańców Śląskich. W północnej części dzielnicy domki z tzw. nowego budownictwa. Na terenie Kosztów znajduje się szkoła podstawowa, stadion (klub Unia Kosztowy), kościół, OSP, bary, sklepy, restauracje, duża liczba kapliczek (najstarsza z 1827 r.) i krzyży przydrożnych.

W najbliższej okolicy zlokalizowany jest maszt radiowo-telewizyjny Katowice – Kosztowy wykorzystywany m.in. przez TVP, Polsat, TVN, Polskie Radio, RMF FM. Znajduje się on na terenie dzielnicy Wesoła.

Galeria

Przypisy

  1. Urząd Miasta Mysłowice. „Raport o stanie miasta Mysłowice na lata 2006–2011”.
  2. bip.myslowice.pl: Jednostki pomocnicze (pol.). [dostęp 2016-01-27].
  3. Studia historyczne, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział Kielce, Polska Akademia Nauk, Komisja Nauk Historycznych, z. 37, 1994, s. 411.
  4. a b „Encyklopedia powstań śląskich”, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1982, s. 244, hasło „Kosztowy”.
  5. Tomasz Wrona, Karty z dziejów Kosztów. Część I od czasów najdawniejszych po rok 1921, Kosztowy 1998.
  6. Uchwała Nr 21/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu pszczyńskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 54).
  7. Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103).
  8. Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87.

Media użyte na tej stronie

Mysłowice location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Mysłowice, Poland
Ta mapa of Mysłowice została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
POL Mysłowice COA.svg
Autor: JacekGo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Herb miasta Mysłowice w Polsce
Rynekwkosztowach2.jpg
Autor: Himek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rynek w Kosztowach (2021)
Szkolawkosztowach.jpg
Autor: Himek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szkoła Podstawowa nr 16 z oddziałami dwujęzycznymi w Kosztowach budynek przy ulicy J. Chromika 3
Rynekwkosztowach.jpg
Autor: Himek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rynek w Kosztowach (2021)
Pomnikpowstancowkosztowy.jpg
Autor: Himek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pomnik Powstańców Śląskich i Ofiar Faszyzmu w Kosztowach (2021)
Skrzyzowaniekosztowy.jpg
Autor: Himek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Skrzyżowanie ulic A. Dzióbka, Kosztowskiej i H. i J. Fików (2021)
S1dziobka.jpg
Autor: Himek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na S1 z wiaduktu na ul. A. Dzióbka (2022)
KosztowyRTV.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5
Kapliczkadziobka.jpg
Autor: Himek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kapliczka przy ulicy A. Dzióbka