Kosztowy

Kosztowy
	Dzielnica Mysłowic
	; RTCN w Kosztowach
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Mysłowice
W granicach Mysłowic	27 maja 1975
Populacja (2012); • liczba ludności	; 3,480
Tablice rejestracyjne	SM
	Położenie na mapie Mysłowic Kosztowy
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kosztowy
	Położenie na mapie województwa śląskiego Kosztowy
	50°11′18″N 19°10′08″E/50,188328 19,168836
	Portal Polska

Kosztowy (niem. Kostow, Kosztow) – dzielnica Mysłowic^[2].

Położenie

Jest południową dzielnicą miasta, graniczy od południa z Imielinem, a także z Dziećkowicami, Krasowami i Brzezinką. Przechodzi przez nią droga wojewódzka nr 934 (Katowice – Bieruń), droga ekspresowa S1 (DK1) (Gdańsk – Bielsko-Biała) oraz linia kolejowa Katowice – Oświęcim wraz ze stacją kolejową. Przez Kosztowy przepływa Rów Kosztowski, zwany dawniej potokiem Zarękownik.

Kosztowy posiadają herb: w błękitnym polu tarczy poziomo ustawiona piła i skrzyżowane nad nią hebel (strug), klin i osiek.

Historia

Jako wieś funkcjonowała już w okresie średniowiecza. Najstarsza wzmianka pochodzi z 1391 r., kiedy to książę opawsko-raciborski Jan II Żelazny podarował ją wraz z Imielinem i Chełmem (i swoimi prawami książęcymi) biskupom krakowskim. Odtąd mamy kłopot z określeniem przynależności państwowej. W źródłach śląskich piszą, że należą do Polski, w archiwach biskupów krakowskich, że wieś leży poza Królestwem Polskim. Między 1480 r. a 1529 r. Kosztowy przestały istnieć. Odbudowano je nieco przed 1668 roku. Należały do klucza lipowieckiego, a nie jak niekiedy podają (błędnie) opracowania, do klucza sławkowskiego^[3]. W 1789 r. własność wsi przejął Skarb Państwa (Polski), ale już w 1794 r. wieś zajęła Królewska Armia Pruska, a rok później oficjalnie wcielono Kosztowy do Prus. Ale już w 1807 r. wieś zajął francuski marszałek Jean Lannes, a w 1808 r. Kosztowy włączono do księstwa warszawskiego. W czasie kongresu wiedeńskiego nie umiano się dogadać nt. przynależności Kosztów i uczyniono to dopiero w 1817 r., ratyfikując stosowne umowy w 1818 r. i przyłączając Kosztowy do Królestwa Prus. Od 1871 r. Kosztowy należały do Cesarstwa Niemieckiego, a od 1922 r. do Polski. W 1813 r. powstała w Kosztowach pierwsza kopalnia węgla kamiennego Kostower Grube, przemianowana na „Józefka” (istniała do 1929 r.), a następnie dwie huty cynku „Eduard” i „Teresa”. W XIX w. zbudowano także przez Kosztowy linię kolejową i brukowaną ulicę.

W 1910 r. w miejscowości mieszkało 1538 osób z czego 1457 mówiło językiem polskim, 3 polskim i niemieckim, a 78 niemieckim. W wyborach komunalnych jakie odbyły się w listopadzie 1919 r. mieszkańcy oddali 602 głosy na polską listę na ogólną sumę 652 zdobywając wszystkie 9 mandatów. Podczas plebiscytu z 891 uprawnionych do głosowania 804 głosowało za przyłączeniem do Polski^[4]. Za przyłączeniem do Niemiec głosowało 86 wotantów. W miejscowości działały polskie organizacje społeczne i kulturalne m.in. od 1918 r. 16 osobowe gniazdo śląskiej dzielnicy Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” kierowanego przez Tomasza Klimczoka^[5], a od kwietnia 1920 r. koło Związku Towarzystw Polek^[4].

Początkowo Kosztowy należały do parafii Lędziny. Od 1799 r. (faktycznie od 1801 r.) do parafii w Chełmie Wielkim (dziś Śląski). Około 1899 r. część Kosztów (Imielińskie i Dziećkowskie Morgi) włączono do parafii w Dziećkowicach. Pozostała część wraz z Krasowami i Wesołą stanowiła w 1918 r. zaczątki parafii. Miał być budowany w Kosztowach kościół, ale ostatecznie został zbudowany w Krasowach i tam powstała parafia, do której należała pozostała część Kosztów. Dopiero w 1976 r. urządzono w Kosztowach kaplicę, na bazie której uzyskano pozwolenie na budowę kościoła (poświęcono go w 1992). W 1981 r. powstała kosztowska parafia.

W latach 1945–1954 siedziba gminy Kosztowy, a w latach 1954–1972 gromady Kosztowy^[6]. W latach 1973–1975 w gminie Wesoła^[7]. 27 maja 1975 włączone wraz z gminą Wesoła (i miastem Wesoła) do Mysłowic^[8].

Charakterystyka

Dużo domów jedno- i wielorodzinnych i parę starych kamieniczek przy rynku, przy którym stoi też pomnik Powstańców Śląskich. W północnej części dzielnicy domki z tzw. nowego budownictwa. Na terenie Kosztów znajduje się szkoła podstawowa, stadion (klub Unia Kosztowy), kościół, OSP, bary, sklepy, restauracje, duża liczba kapliczek (najstarsza z 1827 r.) i krzyży przydrożnych.

W najbliższej okolicy zlokalizowany jest maszt radiowo-telewizyjny Katowice – Kosztowy wykorzystywany m.in. przez TVP, Polsat, TVN, Polskie Radio, RMF FM. Znajduje się on na terenie dzielnicy Wesoła.

Galeria

Rynek w Kosztowach (2021)
Rynek w Kosztowach (2021)
Skrzyżowanie ulic A. Dzióbka, Kosztowskiej i H. i J. Fików (2022)
Widok na S1 i hale logistyczne z wiaduktu na ulicy A. Dzióbka (2022)
Kapliczka przy ulicy A. Dzióbka (2021)
Pomnik Powstańców Śląskich i Ofiar Faszyzmu (2021)
Szkoła Podstawowa nr 16 z oddziałami dwujęzycznymi, im. Jerzego Chromika

Przypisy

↑ Urząd Miasta Mysłowice. „Raport o stanie miasta Mysłowice na lata 2006–2011”.
↑ bip.myslowice.pl: Jednostki pomocnicze (pol.). [dostęp 2016-01-27].
↑ Studia historyczne, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział Kielce, Polska Akademia Nauk, Komisja Nauk Historycznych, z. 37, 1994, s. 411.
↑ ^a ^b „Encyklopedia powstań śląskich”, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1982, s. 244, hasło „Kosztowy”.
↑ Tomasz Wrona, Karty z dziejów Kosztów. Część I od czasów najdawniejszych po rok 1921, Kosztowy 1998.
↑ Uchwała Nr 21/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu pszczyńskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 54).
↑ Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103).
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87.

[1] Urząd Miasta Mysłowice. „Raport o stanie miasta Mysłowice na lata 2006–2011”.

[2] .myslowice.pl: Jednostki pomocnicze (pol.). [dostęp 2016-01-27].

[3] Studia historyczne, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział Kielce, Polska Akademia Nauk, Komisja Nauk Historycznych, z. 37, 1994, s. 411.

[Opolu_1982-4] „Encyklopedia powstań śląskich”, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1982, s. 244, hasło „Kosztowy”.

[5] Tomasz Wrona, Karty z dziejów Kosztów. Część I od czasów najdawniejszych po rok 1921, Kosztowy 1998.

[6] Uchwała Nr 21/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu pszczyńskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 54).

[7] Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103).

[8] Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Dzielnice (jedn. pomocnicze)	Bończyk-Tuwima Brzezinka Brzęczkowice i Słupna Dziećkowice Janów Miejski-Ćmok Kosztowy Krasowy Larysz-Hajdowizna Ławki Morgi Mysłowice Centrum Piasek Stare Miasto Szopena-Wielka Skotnica Wesoła
Osady, osiedla i kolonie	Bończyk Brzezinka Brzęczkowice Ćmok Dziećkowice Furmaniec Hajdowizna Huta Rozalia Janów Miejski Józefka Kosztowy Krasowy Larysz Ławki Morgi os. Powstańców Śląskich os. Zawadzkiego Patykowiec Piasek Słupna Szabelnia Wesoła Wzgórze Makowy

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne