Kot w pustym mieszkaniu

Kot w pustym mieszkaniu – wiersz polskiej laureatki Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, Wisławy Szymborskiej.

Nagrodę przyznano za „poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”[1], za wiersze, które zawierają głębię w każdym zdaniu[2]. Wiersz „Kot w pustym mieszkaniu”, to – według „New York Times” – wspaniały wiersz, traktujący o śmierci, nieobecności, pustce…. Został napisany po śmierci długoletniego partnera poetki, Kornela Filipowicza[a]. Szymborska opublikowała wiersz po raz pierwszy w 1991 roku w czasopiśmie „Odra” i włączyła go do swojego tomiku „Koniec i początek” z 1993 roku. Po przyznaniu autorce Literackiej Nagrody Nobla w 1996 roku wiersz został przełożony na liczne języki[b], a w Polsce stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych wierszy Szymborskiej.

Wersję śpiewaną w języku jidysz prezentowała Dorota Salamon[3].

Wiersz zaczyna się od słów:

Umrzeć, tego nie robi się kotu.
Bo co ma począć kot
w pustym mieszkaniu…

Po tym następuje opis domowego kota, który czeka w pustym mieszkaniu na swojego właściciela. Choć z zewnątrz pomieszczenia wyglądają tak samo, kot wyczuwa, że jego życie straciło swój porządek. Jest ktoś, kto opiekuje się zwierzęciem, ale nie jest to ta sama osoba, do której kot był przywiązany. Na przekór wszystkim wcześniejszym zakazom zwierzę przeczesuje całe mieszkanie, aż nie pozostaje mu nic innego, jak tylko zasnąć i czekać. Snuje plany, jak będzie wyglądać ponowne spotkanie z właścicielem, który zniknął. Obrażony i ponury pokaże mu, że „tak z kotem nie można”.

Ławeczka Wisławy Szymborskiej w Kórniku

Uwagi

  1. ↑ W 2016 roku opublikowano korespondencję K. Filipowicza z W. Szymborską. W jednym z listów, wysłanych z Zakopanego, poetka napisała: „Najlepiej w życiu ma Twój Kot, bo jest przy Tobie”. Fragment „Najlepiej w życiu ma Twój Kot” wybrano na tytuł zbioru listów[4]. Z okazji 20. rocznicy wręczenia Wisławie Szymborskiej literackiej Nagrody Nobla i trzeciej rocznicy nadania Krakowowi tytułu Miasta Literatury UNESCO w ogrodzie Dworku Łowczego (zob. siedziba Wydawnictwa Znak) posadzono w pobliżu „Dębu Miłosza” dwa drzewa pamięci: akację Wisławy Szymborskiej i buk Kornela Filipowicza[5].
  2. ↑ Np. tłumaczenie na angielski przez Stanisława Barańczaka i Clare Cavanagh (Cat in an Empty Apartment), na niemiecki przez Karla Dedeciusa (Katze in der leeren Wohnung)[6], na hiszpański przez Abel A.Murcia Soriano (Un gato en un piso vacío)[7], na czeski przez Vlastę Dvoráckovą (Kočka v prázdném bytě)[8].

Przypisy

  1. ↑ The Nobel Prize in Literature 1996, Wisława Szymborska (ang.). W: www.nobelprize.org [on-line]. Nobel Media AB. [dostęp 2018-10-29].
  2. ↑ „Umrzeć – tego nie robi się kotu”. W każdym jej zdaniu odkrywamy głębię (pol.). W: Wiadomości [on-line]. Gazeta.pl. [dostęp 2013-02-01].
  3. ↑ Umrzeć, tego nie robi się kotu (pol.). W: Recytacja wiersza przez Wisławę Szymborską (wersję w jidisz śpiewa autorce Dorota Salamon, komentuje Andrzej Gołota) [on-line]. YouTube. [dostęp 2013-02-01].
  4. ↑ Wisława Szymborska, Kornel Filipowicz: Najlepiej w życiu ma Twój Kot: listy. SIW „Znak”, 2016, s. ss 441. ISBN 83-240-4361-6.
  5. ↑ Culture.pl: Akacja Wisławy Szymborskiej i buk jej życiowego partnera Kornela Filipowicza rosną od października 2016 roku w ogrodzie Dworku Łowczego w Krakowie. W: Culture.pl, Źródło: PAP [on-line]. 25 paź 2016. [dostęp 2018-10-27].
  6. ↑ Aleksandra Kuhn: Transling. [dostęp 2018-10-28].
  7. ↑ Ana Muela Sopeña: Wislawa Szymborska - Un gato en un piso vacío. [dostęp 2018-10-28].
  8. ↑ Szymborska, Wisława: Kočka v prázdném bytě. [dostęp 2018-10-29].

Media użyte na tej stronie

Wisława Szymborska Monument in Kórnik 01.jpg
Autor: Rafał M. Socha (Azymut), Licencja: CC BY-SA 4.0
Ławeczka Wisławy Szymborskiej w Kórniku