Kotek bengalski
| Prionailurus bengalensis[1] | |||||
| (Kerr, 1792) | |||||
 | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek | kotek bengalski | ||||
| |||||
| Podgatunki | |||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[30] | |||||
 | |||||
| Zasięg występowania | |||||
 | |||||
Kotek bengalski[31], kotek wyspowy[31], kot bengalski[32] (Prionailurus bengalensis) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae).
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1792 roku brytyjski przyrodnik Robert Kerr nadając mu nazwę Felis bengalensis[2]. Holotyp pochodził z Bengalu, w Indiach[33].
Takson iriomotensis został opisany jako odrębny gatunek, ale kluczowe okazały się cechy polimorficzne u P. bengalensis, a analiza genetyczna sugeruje, że jest to synonim[34]; podgatunek euptilurus jest uważany za odrębny gatunek na podstawie porównań między okazami rosyjskimi a tymi z południowo-wschodniej Azji, ale różnice te nie obowiązują w porównaniu z populacjami chińskimi i jest obecnie uważany za podgatunek[35]. Wyróżniany podgatunek javanensis został ostatnio podniesiony do statusu gatunku na podstawie analiz molekularnych[36]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki[35].
Etymologia
- Prionailurus: gr. πριων priōn, πριονος prionos „piła”; αιλουρος ailouros „kot”[37]
- bengalensis: Bengal, Indie (od lokalnej nazwy Bangala)[38].
- euptilurus: gr. ευ eu „dobry, ładny”[39]; πτιλωτος ptilōtos „pierzasty”, od πτιλον ptilon „pióro”[40]; ουρα oura „ogon”[41].
Zasięg występowania
Kotek bengalski występuje w południowej, południowo-wschodniej i wschodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku[35]:
- P. bengalensis bengalensis – południowa i południowo-wschodnia Azja od Pakistanu do Chińskiej Republiki Ludowej i prawdopodobnie w półwyspowej części Tajlandii i Malezji, w tym wyspy Hajnan.
- P. bengalensis euptilurus – Mandżuria, Rosyjski Daleki Wschód, Korea, Tajwan, wyspy Iriomote i Cuszima.
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 45–75 cm, długość ogona 19,5–31,5 cm; masa ciała 1,7–7,1 kg[42]. Generalnie ich ciężar wzrasta przed zimą i tracą ją wraz ze zbliżającą się wiosną[43]. Kotek bengalski wielkością przypomina smukłego kota domowego, posiada jednak dłuższe nogi i dobrze wykształcone błony między palcami łap. Drobna głowa naznaczona jest dwiema równoległymi, ciemnymi pręgami, a pysk rozjaśniony bielą. Z tyłu dość długich, zaokrąglonych uszu znajduje się biała plamka na czarnym tle. Ciało i kończyny pokrywają ciemne plamki o zróżnicowanym kształcie i kolorze, przez grzbiet biegną dwie lub trzy podłużne pręgi. Ogon wynosi około połowy długości całego ciała. Na całym swoim terenie występowania kot bengalski jest tak bardzo zróżnicowany, że dawniej uważano te odmiany za oddzielne gatunki. W populacjach południowych kolor futra jest żółtawo-brązowy, zaś w północnych -srebrzystoszary. Zależnie od podgatunku, znaczenia mogą występować w formie plamek, rozet, a nawet nakrapianych pręg.
Ekologia
Pokarm
Dieta obejmuje ssaki, jaszczurki, płazy, ptaki i insekty. Największy odsetek stanowią niewielkie gryzonie, takie jak szczury i myszy, często uzupełniane trawą, jajkami, drobiem i zwierzyną wodną. Koty bengalskie są aktywnymi łowcami i w przeciwieństwie do większości małych kotów nie „bawią się” swoimi ofiarami, tylko trzymają je pazurami, dopóki zwierzę nie jest martwe. Może to być spowodowane proporcjonalnie dużą ilością ptaków w ich diecie, które mają dużo większą szansę na ucieczkę, niż gryzonie[43].
Tryb życia
Jest w stanie przetrwać w różnych warunkach klimatycznych i środowiskach: gęstych lasach tropikalnych, stepach, półpustyniach i terenach rolniczych. Spotyka się osobniki aktywne za dnia, ale generalnie polują nocą. Chętnie wspinają się na drzewa. Często odpoczywają na gałęziach lub w gęstym poszyciu na ziemi[44]. Na plantacjach olejowca gwinejskiego obserwowano je na wysokościach do 4 m. W tym środowisku terytorium samców wynosiło około 3,5 km2, a samic 2,1 km2, przy czym areały samców zahaczały o areały jednej lub kilku samic[45]. Kotki bengalskie doskonale pływają. Podobnie jak koty komunikują się za pomocą miauczenia, potrafią również mruczeć.
Rozmnażanie i rozwój
U podgatunków południowych nie ma ustalonego okresu rozrodczego, u północnych odbywa się on około marca i kwietnia, kiedy pogoda jest wystarczająco ciepła dla nowo narodzonych kociąt. Estrus trwa 5-9 dni. Jeżeli kocięta nie przeżyją, samica może znowu mieć ruję i jeszcze tego samego roku nowy miot.
Po ciąży trwającej 60-70 dni rodzi się od 2 do 4 kociąt. Tuż po urodzeniu ważą od około 75 do 130 gramów i w ciągu 2 tygodni podwoją swoją masę; po pięciu tygodniach będą już ważyły cztery razy tyle. Oczy otwierają po dziesięciu dniach. Osiągają dojrzałość płciową w około 18. miesiącu. W niewoli koty bengalskie żyją do dwudziestu lat, na wolności około 4.
Kotki bengalskie zazwyczaj łączą się w pary na całe życie i wspólnie wychowują młode przez ok. 7-10 miesięcy[46].
Przypisy
- ↑ Prionailurus bengalensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b R. Kerr: The animal kingdom, or zoological system, of the celebrated Sir Charles Linnæus. containing a complete systematic description, arrangement, and nomenclature, of all the known species and varieties of the mammalia, or animals which give suck to their young. Class I, Mammalia. Edinburgh: A. Strahan, and T. Cadell, London, and W. Creech, 1792, s. 151. (ang.).
- ↑ A.G. Desmarest: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc.. Wyd. Nouv. éd. presqu' entièrement refondue et considérablement angmentée. T. 6. Paris: Chez Deterville, 1816, s. 115. (fr.).
- ↑ C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. T. 1. Paris: 1824, s. 130. (fr.).
- ↑ T. Horsfield & N.A. Vigors. Observations on some of the Mammalia contained in the Collection of the Zoological Society. „The Zoological Journal”. 4, s. 382, 1829. (ang.).
- ↑ B.H. Hodgson. On the Mammalia of Nepal. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 1, s. 341, 1832. (ang.).
- ↑ J.E. Gray. Descriptions of some new or little known Mammàlia, principally in the British Museum Collection. „The Magazine of natural history”. New series. 1, s. 577, 1837. (ang.).
- ↑ a b J.E. Gray. Descriptions of some new Genera and fifty unrecorded Species of Mammalia. „The Annals and Magazine of Natural History”. 10, s. 260, 1842. (ang.).
- ↑ Gray 1843 ↓, s. 44.
- ↑ Gray 1843 ↓, s. 45.
- ↑ B.H. Hodgson. Classified Catalogue of Mammals of Nepal, (corrected to end of first printed in 1832). „Calcutta journal of natural history, and miscellany of the arts and sciences in India”. 4, s. 286, 1844. (ang.).
- ↑ G. Radde: Reisen im Süden von Ost-Sibirien in den Jahren 1855-1859, incl. St. Petersburg: Buchdruckerei der K. Akademie der Wissenschaften, 1863, s. 106. (niem.).
- ↑ E. Blyth. Synoptical List of the Species of Felis inhabiting the Indian Region and the adjacent parts of Middle Asia. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1863, s. 185, 1863. (ang.).
- ↑ a b J.E. Gray. Notes on certain species of cats in the collection of the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1867, s. 400, 1867. (ang.).
- ↑ J.E. Gray: Catalogue of carnivorous, pachydermatous, and edentate Mammalia in the British museum. London: The Trustees, 1869, s. 28. (ang.).
- ↑ A. David. Rapport adressé a mm. les professeurs-administrateurs du Muséum d’histoire naturelle. „Bulletin des Nouvelles archives du Muséum”. 7, s. 92, 1870. (fr.).
- ↑ D.G. Remarks on various species of Felidæ, with a description of a species from north-western Siberia. Remarks on various species of Felidæ, with a description of a species from north-western Siberia. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1871, s. 761, 1871. (ang.).
- ↑ Milne-Edwards 1872 ↓, s. 221.
- ↑ Milne-Edwards 1872 ↓, s. 223.
- ↑ J.L.J. Bonhote. On a new species of cat from China. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 11, s. 374, 1903. (ang.).
- ↑ J.L.J. Bonhote. On two new species of cat from China. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 11, s. 474, 1903. (ang.).
- ↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Quinquennale Supplementum. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1904, s. 271. (łac.).
- ↑ K.A. Satunin. Neue Katzenarten aus Central-Asien. „Ежегодникъ Эooлoгическагo Музея Императорскoй Акaдeмiи Нaукъ”. 9, s. 528, 1904. (niem.).
- ↑ T. Mori. On some new mammals from Korea and Manchuria. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 10, s. 609, 1922. (ang.).
- ↑ Shih. „Bulletin of the Biological Department of Sun Yat-sen University”. 4, s. 4, 1930.
- ↑ R.I. Pocock: The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Mammalia. Wyd. 2. Cz. 1: Primates and Carnivora (in part), Families Felidae and Viverridae. London: Taylor and Francis, 1939, s. 273. (ang.).
- ↑ H.J.V. Sody. Notes on some Primates, Carnivora, and the babirusa from the Indo-Malayan and Indo-Australian regions. „Treubia”. 20 (2), s. 181, 1949. (ang.).
- ↑ Y. Imaizumi. A new genus and species of cat from Iriomote, Ryukyu Islands. „Journal of the Mammalogical Society of Japan”. 3 (4), s. 75, 1967. (ang.).
- ↑ L. Xu, Z. Liu, W. Liao, X. Li, S. Yu & J. Qiu: The birds and Mammals of Hainan Island. Beijing: Science Press, 1983, s. 344. (ang.).
- ↑ J. Ross i inni, Prionailurus bengalensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-09] (ang.).
- ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 141, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Prionailurus bengalensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-09].
- ↑ A.C. Kitchener, C. Breitenmoser-Würsten, E. Eizirik, A. Gentry, L. Werdelin, LA. Wilting, N. Yamaguchi, A.V. Abramov, P. Christiansen, C. Driscoll, J.W. Duckworth, W.E. Johnson, S.J. Luo, E. Meijaard, P O’Donoghue, J. Sanderson, K. Seymour, M. Bruford, C. Groves, M. Hoffmann, K. Nowell, Z. Timmons & S. Tobe. A revised taxonomy of the Felidae : The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group. „Cat News”. Special Issue (80), s. 27, 2017. (ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ R.P. Patel, S. Wutke, D. Lenz, S. Mukherjee, U. Ramakrishnan, G. Veron, J. Fickel, A. Wilting & D.W. Förster. Genetic structure and phylogeography of the Leopard cat (Prionailurus bengalensis) inferred from mitochondrial genomes. „Journal of Heredity”. 108 (4), s. 349–360, 2017. DOI: 10.1093/jhered/esx017. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 562, 1904. (ang.).
- ↑ bengalensis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 86.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 188.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 247.
- ↑ M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 162–163. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
- ↑ a b M.E. Sunquist, Wild cats of the World, Fiona Sunquist, Chicago: University of Chicago Press, 2002, s. 225–232, ISBN 0-226-77999-8, OCLC 48383459.
- ↑ Grassman Jr., L. I., Tewes, M. E., Silvy, N. J., Kreetiyutanont, K. (2005) Spatial organization and diet of the leopard cat (Prionailurus bengalensis) in north-central Thailand. Journal of Zoology (London) 266: 45–54.
- ↑ Rajaratnam, R., Sunquist, M., Rajaratnam, L., Ambu, L. (2007) Diet and habitat selection of the leopard cat (Prionailurus bengalensis borneoensis) in an agricultural landscape in Sabah, Malaysian Borneo. Journal of Tropical Ecology 23: 209–217
- ↑ Animal Diversity Web
Bibliografia
- J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. 1–216. (ang.).
- A. Milne-Edwards: Recherches pour servir à l’histoire naturelle des mammifères: comprenant des considérations sur la classification de ces animaux. Cz. 1. Paris: G. Masson, 1872, s. 1–394. (fr.).
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256. (ang.).
- D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Prionailurus bengalensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-09].
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.