Kotek cętkowany

Kotek cętkowany
	Prionailurus viverrinus
	(E.T. Bennett, 1833)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	kotowate
Podrodzina	koty
Rodzaj	kotek
Gatunek	kotek cętkowany
Synonimy
	Felis viverrina E.T. Bennett, 1833; Felis himalayanus Jardine, 1834; Felis viverriceps Hodgson, 1836; Viverriceps bennettii J.E. Gray, 1867;
	Felis viverrina E.T. Bennett, 1833; Felis himalayanus Jardine, 1834; Felis viverriceps Hodgson, 1836; Viverriceps bennettii J.E. Gray, 1867;
Podgatunki
	P. v. viverrinus (E.T. Bennett, 1833); P. v. rizophoreus Sody, 1936;
	P. v. viverrinus (E.T. Bennett, 1833); P. v. rizophoreus Sody, 1936;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	(c) IUCN Red List of Threatened Species, species assessors and the authors of the spatial data., CC BY-SA 3.0

Kotek cętkowany^[8], taraj^[9]^[10], kot cętkowany^[10] (Prionailurus viverrinus) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae). Żyje wzdłuż brzegów rzek, w namorzynach, niedostępnych lasach tropikalnych i na trzęsawiskach Pakistanu, Indii, Sri Lanki, Indonezji. Gatunek ten jest chroniony przepisami konwencji waszyngtońskiej (CITES).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1833 roku brytyjski zoolog Edward Turner Bennett nadając mu nazwę Felis viverrina^[2]. Holotyp pochodził z Indii^[11].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki^[12].

Etymologia

Prionailurus: gr. πριων priōn, πριονος prionos „piła”; αιλουρος ailouros „kot”^[13].
viverrinus: łac. viverrinus „jak fretka”, od viverra „wiwera”^[14].
rizophoreus: nowołac. rhizophorus „namorzynowy”, od nazwy rodzaju botanicznego Rhizophora Linnaeus, 1753 (korzeniara), od gr. ῥιζοφορος rhizophoros „z korzeniami”, od ῥιζα rhiza „korzeń”; -φορος -phoros „-noszący”, od φερω pherō „nosić”^[15].

Zasięg występowania

Kotek cętkowany występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku^[12]:

P. viverrinus viverrinus – Sri Lanka, Indie, kontynentalna część południowo-wschodniej Azji i Sumatra.
P. viverrinus rizophoreus – Jawa.

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 57–115 cm, długość ogona 24,1–40 cm; masa ciała 5–16 kg; dorosłe samce są większe i cięższe od dorosłych samic^[16]. Ma krępe ciało. Jego sierść jest szara lub szarooliwkowa w ciemne cętki, natomiast kończyny i ogon są poprzecznie pręgowane. Zewnętrzna warstwa szorstkiego włosia zatrzymuje wodę, która nie dostaje się do skóry a nawet do izolującej warstwy wewnętrznego futra. Charakterystyczną cechą taraja są jego nogi – silnie umięśnione. Stopy natomiast posiadają błonę pławną, która ułatwia pływanie. Taraj jest aktywny głównie nocą i o zmierzchu. Dobrze pływa, na drzewa wspina się rzadko. Ma doskonały wzrok i słuch.

Śpiący taraj

Ekologia

Pożywienie: Przyczajony na skale, na piaszczystej ławicy lub brodząc w płytkiej wodzie łowi ryby przednimi łapami wyposażonymi w ostre pazury. Pożera mięczaki słodkich wód, kraby, węże i żaby, atakuje stada owiec u wodopoju. Poluje również na ptaki i gryzonie.

Rozród: Żyje samotnie, łączy się w pary tylko w okresie godowym. Ciąża trwa 63-68 dni, samica rodzi 1 – 2 młode.

Przypisy

↑ Prionailurus viverrinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b E.T. Bennett. Characters of a New Species of Cat (Felis, Linn.) from the Continent of India, presented by J. M. Heath, Esq. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1, s. 68, 1833. (ang.).
↑ W. Jardine: The naturalist’s library. Cz. 16: Natural history of the Felinae. Edinburgh: W. H. Lizars, 1834, s. 230. (ang.).
↑ B.H. Hodgson. Synoptical Description of Sundry New Animals, enumerated in the Catalogue of Nipdlese Mammals. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 5, s. 232, 1836. (ang.).
↑ J.E. Gray. Notes on the Skulls of the Cats (Felidæ). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1867, s. 268, 1867. (ang.).
↑ H.J.V. Sody. Seventeen new generic, specific, and subspecific names for Dutch Indian mammals. „Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch Indië”. 96 (1), s. 45, 1936. (ang.).
↑ S.S. Mukherjee S.S. i inni, Prionailurus viverrinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-09] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9.
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 366, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ ^a ^b Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 158. ISBN 83-01-14344-4.
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Prionailurus viverrinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-08].
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 562, 1904. (ang.).
↑ J. Nijhof: Carnivora (Vleesetende zoogdieren). paulvoorhaar.nl. [dostęp 2022-04-05]. (niderl.).
↑ rhizophorus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-09] (ang.).
↑ M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 161–162. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

Bibliografia

Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Prionailurus viverrinus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 8 grudnia 2007]

[itis-1] Prionailurus viverrinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Bennett-2] E.T. Bennett. Characters of a New Species of Cat (Felis, Linn.) from the Continent of India, presented by J. M. Heath, Esq. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1, s. 68, 1833. (ang.).

[Jardine-3] W. Jardine: The naturalist’s library. Cz. 16: Natural history of the Felinae. Edinburgh: W. H. Lizars, 1834, s. 230. (ang.).

[Hodgson-4] B.H. Hodgson. Synoptical Description of Sundry New Animals, enumerated in the Catalogue of Nipdlese Mammals. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 5, s. 232, 1836. (ang.).

[Gray-5] J.E. Gray. Notes on the Skulls of the Cats (Felidæ). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1867, s. 268, 1867. (ang.).

[Sody-6] H.J.V. Sody. Seventeen new generic, specific, and subspecific names for Dutch Indian mammals. „Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch Indië”. 96 (1), s. 45, 1936. (ang.).

[iucn-7] S.S. Mukherjee S.S. i inni, Prionailurus viverrinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-09] (ang.).

[miiz-8] Nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9.

[msz-9] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 366, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[pwn-10] Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 158. ISBN 83-01-14344-4.

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Prionailurus viverrinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-08].

[Burgin&inni-12] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Palmer-13] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 562, 1904. (ang.).

[Nijhof-14] J. Nijhof: Carnivora (Vleesetende zoogdieren). paulvoorhaar.nl. [dostęp 2022-04-05]. (niderl.).

[15] rhizophorus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-09] (ang.).

[Sunquist-16] M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 161–162. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne