Kowalewo-Skorupki

Kowalewo-Skorupki

wieś
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	sierpecki
Gmina	Gozdowo
Wysokość	131 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	49[1][2]
Strefa numeracyjna	24
Kod pocztowy	09-213[3]
Tablice rejestracyjne	WSE
SIMC	0565239[4]
Położenie na mapie gminy Gozdowo Kowalewo-Skorupki
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kowalewo-Skorupki
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kowalewo-Skorupki
Położenie na mapie powiatu sierpeckiego Kowalewo-Skorupki
52°44′09″N 19°41′52″E/52,735833 19,697778

Kowalewo-Skorupki – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sierpeckim, w gminie Gozdowo^[4][5].

Historia

Kowalewo Skorupki było w przeszłości częścią okolicy szlacheckiej o nazwie Kowalewo. Prawdopodobnie powstały one jeszcze w XIII wieku, gdyż już wtedy wyróżniano kilka osad o nazwie Kowalewo (podczas zakładania parafii w Gozdowie w 1305 roku). Nazwa Skorupki pada po raz pierwszy w 1404 roku, gdy notuje się Diwkę córkę Mikołaja ze Skorupek. Nazwę wsi aż do XVI wieku pisano rozmaicie, spotyka się więc Skorupki, Kowalewo alias Skorupki, lub Kowalewo Skorupki. W pobliżu tej wsi istniała osada Kowalewo Sule notowana jeszcze w końcu XVIII wieku (leżała między Kowalewem Podbornym i Białutami). Początkowo była to osada należąca do jednej gałęzi rodu. Spis podatkowy z 1531 roku wspomina o dwóch dziedzicach na 4 włókach, byli to: Paweł i Andrzej synowa Jana Mścicha. Należeli do rodu Kowalewskich herbu Junosza.

Spis podatkowy z 1578 roku pokazuje podział wsi na trzy części. Liczyły od pół do 2 i pół włóki. W drugiej połowie XVII wieku mieszkali tu głównie Kowalewscy, posiadających 6 zagród szlacheckich. W 1734 roku działy w Kowalewie (ogólnie) mieli: Kowalewscy, Łukoscy, Umińscy, Kuskowscy, Rycharski i Czachorowski.

Według spisu właścicieli ziemskich z końca XVIII wieku dziedziczyli tu: Czarnomski, Koskowscy, Kowalewscy, Roman, Rycharscy, Umieński. Tak więc, była to wioska podzielona między wielu szlachciców. Niektórzy należeli do ubogiej szlachty, inni do bogatszej tworząc niewielki folwark.

W 1827 roku w Skorupkach zanotowano 8 domów 59 mieszkańców. W czasie powstania styczniowego drobna szlachta była podstawową siłą oddziałów powstańczych. Do powstania poszli również Kowalewscy, kroniki zanotowały Kajetana Kowalewskiego, który dał się we znaki Rosjanom. W Skorupkach w 1883 roku naliczono 8 domów i 80 mieszkańców. Cała wieś liczyła 338 mórg ziemi w tym 302 morgi ziemi folwarcznej. Ta niewielka wioska zaściankowa stała się ważnym ośrodkiem edukacyjnym w tej okolicy. Już w 1890 roku notuje się tu szkołę parafialną. Potem powstała tu szkoła ludowa. W tym czasie wybudowano tu murowaną szkołę powszechną (przed I wojną światową). Była to jedna z pierwszych murowanych szkół w powiecie. Była to jedna z buntowniczych szkół w czasie wydarzeń z lat 1905-1907. Podobno spalono wtedy portrety cara.

W 1921 roku ta miejscowość liczyła 9 domów i 91 mieszkańców, należała do gminy Białyszewo. W zabytkach architektury (z 1988 roku) zostały zapisane dane o dwóch zabytkowych obiektach. Są to: drewniany dom numer 8 z połowy XIX wieku, własność J. Kowalewskiego oraz również drewniany dom z połowy XIX wieku własność J. Kowalewskiego.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.

Zobacz też

• Kowalewo-Boguszyce, Kowalewo Podborne

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Kowalewo 1(3) ''K.-Skorupki'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 509 .