Kowalewszczyzna

Kowalewszczyzna
wieś
Ilustracja
Dworzec z XVII wieku w Kowalewszczyźnie od strony szczytowej.
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

wysokomazowiecki

Gmina

Sokoły

Liczba ludności (2011)

189[1][2]

Strefa numeracyjna

86

Kod pocztowy

18-218[3]

Tablice rejestracyjne

BWM

SIMC

0405872[4]

Położenie na mapie gminy Sokoły
Mapa konturowa gminy Sokoły, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kowalewszczyzna”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kowalewszczyzna”
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego
Mapa konturowa powiatu wysokomazowieckiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Kowalewszczyzna”
Ziemia53°03′43″N 22°46′37″E/53,061944 22,776944

Kowalewszczyzna – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Sokoły[4][5].

Do 1954 roku istniała gmina Kowalewszczyzna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Integralne części wsi [4][5]
SIMCNazwaRodzaj
0405889Piaszczynaczęść wsi
0405895Wyrąbczęść wsi

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Waniewie[6].

Historia

W I Rzeczypospolitej wieś należała do ziemi bielskiej.

W wieku XVI i XVII wchodziła w skład dóbr Waniewo. Po wybudowaniu dworu w Kowalewszczyźnie częścią dóbr Kowalewszczyzna, należących w XVII w. do Orsettich, w 1830 do Rostworowskich.

Z. Gloger – Encyklopedia staropolska

Dwór z piękną biblioteką zbudowano w XVII w., rozebrano w 1881 r. Przy dworze ogród, sześć stawów, środkowy w kształcie krzyża. W 1775 w całej majętności znajdowało się 111 domów. Orsetti dokupili do majątku Jeńki i część Waniewa od Szczawińskich. W XIX w. powierzchnia majątku wynosiła 2965 morgów. Po uwłaszczeniu chłopów w majątku zostało 127 włók ziemi[7]

W roku 1748 w Kowalewszczyźnie urodził się Jan Klemens Gołaszewski, biskup wigierski i senator, a w 1858 Stanisław Jakub Rostworowski, ojciec generała Wojska Polskiego II RP Stanisława Janusza Rostworowskiego. W miejscowym dworze przebywała Narcyza Żmichowska, będąca ciotką Romana Rostworowskiego[7].

W roku 1824 wieś liczyła 30 domów i 198 mieszkańców[8].

Pod koniec wieku XIX wieś i folwark w powiecie mazowieckim (wcześniej suraskim), gmina Kowalewszczyzna, parafia Waniewo[7].

W roku 1921 było tu 44 budynki z przeznaczeniem mieszkalnym oraz 279 mieszkańców (137 mężczyzn i 142 kobiety). Wszyscy podali narodowość polską[9].

W sierpniu 1944 oddziały Wehrmachtu spacyfikowały wieś. W czasie akcji Niemcy zamordowali w pobliskim lesie 14 mieszkańców (nazwiska ofiar zostały ustalone) a wieś doszczętnie spalili[10].

Obiekty zabytkowe

  • krzyż przydrożny[8].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Kowalewszczyzna w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 524 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  7. ↑ a b c Kowalewszczyzna (4), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 511.
  8. ↑ a b W. Jemielity, Jubileusz 500-lecia Parafii Waniewo. Wydawca Parafia Waniewo, Waniewo 2011 r. s. 5, 7.
  9. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r., Województwo białostockie, Powiat Wysokie Mazowieckie, Gmina Kowalewszczyzna, tom V, Warszawa 1924 r. s. 110.
  10. ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 219.
Gmina Sokoły
Wsie
Integralne
części wsi
  • Adamowo
  • Bielawka
  • Borzyska
  • Drągi-Kosuty
  • Drągi-Wypychy
  • Jeńki-Romanowo
  • Kolejowa
  • Koniec
  • Krzywa Ulica
  • Krzyżewo-Kolonia
  • Majątek
  • Muchy
  • Na Lasku
  • Niedziałki
  • Nogaje
  • Nowosiółki-Sokoły
  • Piaski
  • Piaszczyna
  • Pod Kierzkami
  • Porośl-Grzywy
  • Wyrąb
  • Występ
  • Zagajek

POL gmina Sokoły COA.svg

Media użyte na tej stronie

Sokoły (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Sokoły, Polska
Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Powiat wysokomazowiecki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu wysokomazowieckiego, Polska
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Plan dworu w Kowalewszczyźnie z wieku XVII.jpg
Ilustracja z Encyklopedii staropolskiej Z. Glogera Plan dworu w Kowalewszczyźnie z wieku XVII
Kowalewszczyzna - dworzec z XVII wieku -szczyt.jpg
Dworzec z XVII wieku w Kowalewszczyźnie od strony szczytowej.