Kozia Przełęcz

Kozia Przełęcz
Ilustracja
Widok ze zboczy Małego Kościelca. Na skośnej półce w ścianie turyści
Państwo

 Polska

Wysokość

2126 m n.p.m.

Pasmo

Tatry, Karpaty

Sąsiednie szczyty

Zamarła Turnia, Kozie Czuby

Data zdobycia

ok. 1860 r.

Pierwsze wejście

Szymon Tatar

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kozia Przełęcz”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kozia Przełęcz”
Ziemia49°13′10,2″N 20°01′31,0″E/49,219500 20,025278

Kozia Przełęcz, Niżnia Kozia Przełęcz (słow. Kozíe sedlo, niem. Gemsenscharte, węg. Zerge-csorba)[1]) – położona na wysokości 2126 m[2] (według wcześniejszych pomiarów 2137 m) wąska przełęcz w długiej wschodniej grani Świnicy, w polskich Tatrach Wysokich, pomiędzy Zamarłą Turnią a Kozimi Czubami leżącymi w masywie Koziego Wierchu. Przełęcz jest dwumetrowej szerokości wrębem między skałami i leży w strefie mylonitów[3]. Przejście przez przełęcz ułatwione jest przez klamry, drabinkę i łańcuchy. Szczególnie znana jest 8-metrowa stalowa drabinka, którą szlak Orlej Perci schodzi na przełęcz ze stoków Zamarłej Turni[4].

Przełęcz położona na trasie Orlej Perci, dostępna jest także z Doliny Gąsienicowej (z Dolinki Koziej) i Doliny Pięciu Stawów Polskich (Dolinki Pustej). Szlak prowadzi z Dolinki Koziej początkowo ścianą Zamarłej Turni, później żlebem, w którym nawet latem często zalega śnieg na Kozią Przełęcz, następnie schodzi ścianą Kozich Czub do Dolinki Pustej. Przejście ułatwiają łańcuchy założone na wejściu i zejściu[5].

Pierwsze odnotowane przejście przez Kozią Przełęcz dokonane zostało około 1860 r. przez Szymona Tatara, przewodnika tatrzańskiego, podczas jednej z jego myśliwskich wypraw. Drogą tą poprowadził on ok. 1876 r. Tytusa Chałubińskiego i osoby jemu towarzyszące[4]. Pierwsze zimowe przejście: Józef Lesiecki, Leon Loria, Mariusz Zaruski, Stanisław Zdyb – dnia 1 kwietnia 1911[6]. Znaki doprowadzające na przełęcz od Zmarzłego Stawu malował Jakub Wawrytko w 1907 i wszystkie były jeszcze dobrze widoczne w 1926. W 1968 Władysław Midowicz odnalazł jeszcze dwanaście z nich, mimo wcześniejszego zatarcia czarną farbą przez nieznanego znakarza, podczas znakowania szlaku żółtego. Zacierając je ponownie pozostawił jeden z nich, jako pamiątkowy[7]. Droga z Dolinki Pustej na przełęcz została zbudowana przez ks. Walentego Gadowskiego w roku 1911[3].

Widok z przełęczy jest niezbyt szeroki, ale ciekawy[6].

Kozia Przełęcz to niebezpieczne przejście. Do 2012 r. miało tutaj miejsce 13 wypadków śmiertelnych[5].

Szlaki turystyczne

szlak turystyczny czerwony – znakowana czerwono Orla Perć, biegnąca główną granią. Na odcinku od Zawratu na Kozi Wierch, a więc także przez Kozią Przełęcz, trasa jest jednokierunkowa (wyjątek stanowi krótki dwukierunkowy odcinek pod Kozią Przełęczą)[5]
  • Czas przejścia z Zawratu na Kozią Przełęcz: 1:20 h
  • Czas przejścia z przełęczy na Kozi Wierch: 1:30 h
szlak turystyczny żółty – żółty z rozdroża w Dolince Koziej przez Kozią Przełęcz do Dolinki Pustej i następnie rozdroża w Dolinie Pięciu Stawów Polskich.
  • Czas przejścia z Dolinki Koziej na przełęcz: 45 min, ↓ 35 min
  • Czas przejścia z przełęczy do niebieskiego szlaku w Dolinie Pięciu Stawów: 1 h, ↑ 1:20 h[8]

Przejście żółtym szlakiem przez Kozią Przełęcz to bardzo wymagający szlak turystyczny. Po obu stronach przełęczy znajduje się sporo ułatwień w postaci łańcuchów (więcej ułatwień jest od strony Dolinki Pustej, gdzie turyści mają do pomocy klamry i łańcuchy)[5].

Przypisy

  1. Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2019-01-04].
  2. Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego.
  3. a b Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XV. Latchorzew: Trawers, 2007. ISBN 978-83-60078-04-4.
  4. a b Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13184-5.
  5. a b c d Dariusz Dyląg: Orla Perć. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2012. ISBN 978-83-62460-23-6.
  6. a b Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część II. Zawrat – Żółta Turnia. Warszawa: Sport i Turystyka, 1951, s. 39.
  7. Władysław Midowicz, Z historii znakowania szlaków w Tatrach Polskich, PTTK Kraj, Warszawa-Kraków, 1986, s.24, ISBN 83-7005-106-5
  8. Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. ISBN 83-88112-35-X.

Media użyte na tej stronie

Carpathians relief location map.jpg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Carpathians.
  • Projection: Equirectangular projection, strechted by 148.0%.
  • Geographic limits of the map:
  • N: 50.0° N
  • S: 44.25° N
  • W: 16.0° E
  • E: 27.5° E
  • GMT projection: -JX19.473333333333333cd/14.410266666666665cd
  • GMT region: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • GMT region for grdcut: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • Relief: SRTM30plus.
  • Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Zamarła Turnia.jpg
Opancerzona płytami południowa ściana Zamarłej Turni widziana z dolinki Pustej. Po lewej pl:Zmarzła Przełęcz z charakterystycznym głazem - chłopkiem. Po prawej, nieco zasłonięta skalnym żebrem spadającym z Kozich Czub znajduje się pl:Kozia Przełęcz.

W ścianie można wypatrzeć cztery zespoły wspinaczkowe.

Jestem autorem zdjęcia i udostępniam je na licencji: PD. Andrzej Makarczuk
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
POL Szlak żółty.svg
Żółty szlak turystyczny.
Kozi Wierch a1.jpg
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC BY 2.5
Zamarła Turnia, Kozia Przełęcz, Kozie Czuby, Kozia Przełęcz Wyżnia, Kozi Wierch (Tatra Mountains)
Kozia Dolinka a2.jpg
Autor: Opioła Jerzy, Licencja: CC BY 2.5
Widok ze zboczy Małego Kościelca. Na skośnej półce w ścianie turyści.
Orla Perć DK8.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Orla Perć
Kozia przełęcz.jpg
(c) Mychaus z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5
Kozia przełęcz - widok z Koziej dolinki
Mountain pass 12x12 ne.svg
oriented mountain pass symbol : n ne e se
Szlak Orla Perć 11.JPG
Autor: SkyMaja, Licencja: CC BY-SA 4.0
Orla Perć, drabinka do Koziej Przełęczy