Koziołek Matołek

Ten artykuł od 2011-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Koziołek Matołek
Pomnik Koziołka Matołka w Pacanowie
Twórca	Kornel Makuszyński Marian Walentynowicz
Inne informacje
Specjalność	podróżnik, wędrowiec

Koziołek Matołek – postać literacka stworzona przez Kornela Makuszyńskiego (tekst) i Mariana Walentynowicza (kolorowe rysunki) w jednej z pierwszych w Polsce historyjek obrazkowych dla dzieci, która ukazała się w 1932 roku. Jest to postać wciąż popularna, mimo że od śmierci obu autorów minęły już dziesięciolecia, a opisane i narysowane przygody tytułowego bohatera niekoniecznie przystają do współczesnej rzeczywistości. Ta powieść obrazkowa należy do kanonu polskiej literatury dziecięcej. Historia Koziołka Matołka uznawana jest za prekursorską w polskim komiksie^[1].

Historia

Fabuła książeczek (powstała ich cała seria: 120 przygód Koziołka Matołka, Druga księga przygód Koziołka Matołka, Trzecia księga przygód Koziołka Matołka i Czwarta księga przygód Koziołka Matołka) sprowadza się do podróży bohatera po całym świecie w poszukiwaniu mitycznego Pacanowa (w rzeczywistości istnieje Pacanów, w województwie świętokrzyskim), jedynego miejsca w świecie, gdzie jakoby podkuwają kozy. Przygody są oczywiście niezwykłe i absolutnie nieprawdopodobne, koziołek jest sympatyczny i łatwowierny, śmieszny i niezgułowaty, niezdarny i dobrotliwie naiwny^[2].

Makuszyński napisał całą historię w postaci rytmicznych czterowierszy ośmiozgłoskowcem; do każdego czterowiersza przypisana jest jedna ilustracja Walentynowicza. To z tekstu Makuszyńskiego pochodzą liczne utrwalone w polszczyźnie sformułowania jak „w Pacanowie kozy kują”, porównania czy inne określenia. Warto zaznaczyć, że wizerunki powszechnie dziś znanych i pamiętanych postaci z Koziołka są trzecią wersją rysunkową Walentynowicza; pierwsze dwie dość znacznie się od ostatecznej różniły.

Obaj autorzy wrócili raz jeszcze do postaci Koziołka Matołka w 1938 r. w ostatnim z trzech tomów przygód małpki Fiki-Miki (dwa pierwsze ukazały się w latach 1934 i 1935). Książeczki te były pisane i rysowane identyczną metodą ilustrowanych czterowierszy jak opowieści o Matołku. W tej książeczce Matołek z racji swych dawnych osiągnięć i sławy jest już królem polskich kóz i ukazany jest jako rozważny władca.

Po wojnie książeczki dostosowano do realiów^[3].

W roku 2003 minister kultury Waldemar Dąbrowski zorganizował w Pacanowie obchody 70. urodzin Koziołka Matołka. W 2005 roku powstał pomysł stworzenia nowoczesnego centrum kultury dla dzieci, a w 2010 roku oficjalne otwarto Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka. Ma ukazać się również pełnometrażowy film 3D Koziołek Matołek i porywacze zabawek^[4].

Pierwsze wydania książek z serii Przygody Koziołka Matołka

Wszystkie 4 tomy zostały wydane przez wydawnictwo Gebethner i Wolff w Warszawie^[5]. Pierwszy tom został wydany z datą 1933, choć w rzeczywistości ukazał się na Boże Narodzenie w roku 1932^[6]. W katalogu Biblioteki Narodowej jako najstarsze zindeksowane są następujące pozycje^[5]:

• 120 przygód Koziołka Matołka – 1933
• Druga księga przygód Koziołka Matołka – 1933
• Trzecia księga przygód Koziołka Matołka – 1933
• Czwarta księga przygód Koziołka Matołka – 1934

Koziołek Matołek w kulturze

• W latach 1969–1971 w warszawskim Studiu Miniatur Filmowych powstał serial animowany pt. Dziwne przygody Koziołka Matołka^[7].
• W roku 1971 roku Polskie Nagrania wydały w wersji muzycznej cztery części Przygód Koziołka Matołka na dwóch płytach gramofonowych z muzyką Marka Sewena oraz recytacją Henryka Boukołowskiego^[8].
• Fragmenty serialu o przygodach Koziołka Matołka były wielokrotnie wykorzystywane w serialu Świat według Kiepskich, jego fanką była Babka Rozalia.

Galeria

• 

  Kwietny pomnik (Pacanów)

• 

  Inna wersja pomnika (Pacanów)

• 

  Z Koziołkiem wszyscy się liczą (Pacanów)

• 

  Jadłodajnie, sklepy, rzeźnie popierają Koziołka (Pacanów)

• 

  Koziołek popiera handel i ochronę przyrody (Pacanów)

• 

  Koziołek jest wszędzie (Pacanów)

• 

  Pomnik Kornela Makuszyńskiego z Koziołkiem Matołkiem (Zakopane)

Zobacz też

• Dziwne przygody Koziołka Matołka, serial animowany
• Przygody Koziołka Matołka, bajka muzyczna
• Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka w Pacanowie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka w Pacanowie (pol.). [dostęp 2011-02-11].
• Strona 12. Międzynarodowego Festiwalu Kultury Dziecięcej Pacanów-Norwegia 2014 (pol.). [dostęp 2014-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-05)].