Kp4

Kp4

Producent	Fablok Chrzanów
Lata budowy	1950–1959
Układ osi	D
Wymiary
Masa pustego parowozu	14 t (+ 4,8 t tender)
Masa służbowa	16 t (+ 12,3 t tender)
Długość	6008 mm
Długość z tendrem	10 644 mm
Szerokość	1920 mm
Wysokość	2928 mm
Rozstaw osi skrajnych	2250 mm
Średnica kół napędnych	600 mm
Średnica kół tocznych	brak
Napęd
Trakcja	parowa
Ciśnienie w kotle	13 at
Powierzchnia ogrzewalna kotła	37,15 m²
Powierzchnia przegrzewacza	13,48 m²
Powierzchnia rusztu	1,01 m²
Średnica cylindra	285 mm
Skok tłoka	300 mm
Pojemność skrzyni węglowej	2 t
Pojemność skrzyni wodnej	5,2 m³[1]
Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa	180 KM (132,5 kW)
Maksymalna siła pociągowa	31,6 kN (3160 kG)
Prędkość konstrukcyjna	35 km/h
Parametry użytkowe
Rozstaw szyn	750, 762 mm
Portal Transport szynowy

Kp4 – parowóz przeznaczony do pracy na liniach wąskotorowych, budowany w Polsce w latach 1950–1959, głównie na eksport, według dokumentacji radzieckiego typu P24.

Historia

Po II wojnie światowej ZSRR potrzebował dużych ilości parowozów do odbudowy kraju i z tej przyczyny, oprócz własnej produkcji, złożył znaczne zamówienia w fabrykach zagranicznych. Między innymi dotyczyły one lokomotyw wąskotorowych na tor o szerokości 750 mm dla kolei przemysłowych i leśnych, opartych na dokumentacji radzieckiego typu P24 (П24) opracowanego w fabryce w Kołomnie w 1941 jako następca lokomotyw nieudanej serii 159^[2]. Dzięki małemu naciskowi na oś – 4 tony, lokomotywy te mogły być wykorzystywane na większości szlaków. Najliczniejszą grupę parowozów tej serii stanowiły lokomotywy produkowane w Polsce o oznaczeniu Kp4 (ros. Кп4, właściwie К^п4), gdzie „p” oznaczało Polskę. W latach 1950–1957 zbudowano ich 790 w Fabloku w Chrzanowie, z tego wszystkie, poza 14 nieprzyjętymi przez odbiorcę, trafiły do ZSRR^[2]. Ponadto 87 parowozów, przystosowanych do szerokości toru 762 mm, wyprodukowano w latach 1951–1959 dla Chin, z czego część trafiła do Korei Północnej^[3].

W Polsce były użytkowane nieliczne Kp4 na kolejach leśnych i przemysłowych, m.in. sześć na kolei leśnej Nowy Łupków-Cisna^[4], trzy w ZGH Sabinów (później w KRŻ Stąporków), dwa na kolei Cukrowni Ostrowite, ponadto w cukrowniach Kruszwica i Dobre^[5]. Jeden był w Zakładzie Przemysłu Wapienniczego w Sulejowie (ZPW Sulejów). Zachowanych w Polsce jest 6 nieczynnych parowozów tego typu, z czego 3 w skansenie w Sochaczewie i 2 jako pomniki w Ostrowitem^[5]. 9 grudnia 2011 roku przywieziono do Cisnej należący dawniej do cukrowni Kruszwica parowóz Kp4-3772. 3 maja 2012 roku rozpoczął on służbę na kolejce bieszczadzkiej.

Poza Polską, lokomotywy tej serii, różniące się detalami, produkowano w^[2]:

• ZSRR – P24 (9 sztuk) i po wojnie WP1 (ВП1, 620 sztuki), WP2 (400-500 szt.) i WP4 (1200-1300 szt.) Wotkińskiego Zawodu^[6],
• Finlandii – PT4 (ПТ4, 564 sztuki dostarczone jako reparacje wojenne) i Kf4 (Кф4, 20 sztuk) w zakładach Lokomo i innych
• Czechosłowacji – Kcz4 (Кч4, 424 sztuki) w zakładach Skoda
• na Węgrzech – Kw4 (Кв4, 240 sztuk) w zakładach Ganz Mavag.

Zdecydowana większość lokomotyw trafiła do ZSRR, gdzie były głównie używane na kolejach przemysłowych. Ponadto, od 1960 ich masową produkcję na własne potrzeby podjęto w Chinach, trwającą aż do 1987^[2]. Ogółem lokomotyw tej serii zbudowano około 5100, przez co stała się ona najliczniejszą serią parowozów wąskotorowych na świecie^[2].

Zachowane egzemplarzy.

• Kp4-1 – pomnik, Rypin.
• Kp4-1257 – eksponat, Cisna-Majdan.
• Kp4-3760 – eksponat, Muzeum Kolei Wąskotorowej Sochaczew.
• Kp4-3761 – eksponat, Muzeum Kolei Wąskotorowej Sochaczew.
• Kp4-3772 – czynny, Bieszczadzka Kolej Leśna (wyremontowany w 2021 r. przez Zakład Utrzymania i Napraw Taboru Zabytkowego „Skansen” Chabówka),
• Kp4-15346 – czeka na remont, Ostrowite Rypińskie.

Przypisy

Bibliografia

• Bogdan Pokropiński, Polskie parowozy eksportowe, Warszawa, 1993 (brak ISBN), s. 80–82
• УЖД Северо-Запада (ros.) (UŻD Siewiero-Zapada)