Królestwo Hawajów

Hawaje
(Królestwo Hawajów)
Hawaiʻi
1810-1893
Flaga
Herb Hawajów
FlagaHerb
Dewiza: (haw.) Ua Mau ke Ea o ka ʻĀina i ka Pono
Hymn: Hawaiʻi Ponoʻī
Konstytucja

Konstytucja z 1840
Konstytucja z 1852
Konstytucja z 1864
Konstytucja z 1887

Język urzędowy

hawajski i angielski

Stolica

Lāhainā (1810–45)
Honolulu (1845–93)

Typ państwa

monarchia konstytucyjna

Głowa państwa

królowa Liliʻuokalani

Zależne od

Stanów Zjednoczonych
(od 1887)

Ostatnia następczyni tronu

księżniczka Kaʻiulani

Szef rządu

premier Mataio Kekūanāoʻa

Powierzchnia
 • całkowita


16 661 km²

Waluta

Dolar hawajski,
Dolar amerykański

Zjednoczenie

królestw hawajskich pod władzą Kamehameha I
1810

Obalenie

monarchii przez Komitet Bezpieczeństwa
4 lipca 1894

Religia dominująca

religia hawajska, później chrześcijaństwo

Strefa czasowa

UTC -10

Terytoria zależne

Palmyra

Mapa Hawajów

Królestwo Hawajów – państwo istniejące na Hawajach w latach 18101893. Zamieszkiwane głównie przez Hawajczyków i Amerykanów. W czasach tych w kulturze europejskiej wyspy hawajskie funkcjonowały pod dwiema nazwami: Wyspy Sandwich (nazwa nadana archipelagowi w 1778 roku przez jego odkrywcę Jamesa Cooka) i Hawaje (nazwa lokalna, od największej wyspy, Hawaiʻi).

Zjednoczenie

Na Hawajach istniało wiele małych królestw. Zjednoczył je w 1810 król Kamehameha I, który założył dynastię panującą do 1874. Doprowadził do zakończenia wojen domowych. W 1810 zjednoczyły się wyspy:

  1. Oʻahu
  2. Maui
  3. Molokaʻi
  4. Lānaʻi
  5. Hawaiʻi
  6. Kauaʻi
  7. Niʻihau
  8. Kahoʻolawe
  9. Palmyra (do Hawajów: 1862–1959)

Królowie

Dynastia Kamehameha

Dynastia Kalākaua

Upadek

W 1840 król Kamehameha III nadał Hawajom konstytucję wzorowaną na prawie angielskim i konstytucji amerykańskiej. Powoływała ona do życia pierwszy hawajski parlament – Zgromadzenie Ustawodawcze. Gwarantami suwerenności państwa były Stany Zjednoczone, Francja i Wielka Brytania. Konstytucja ta utrzymała się dwanaście lat. Kolejne konstytucje uchwalano w latach 1852, 1864 i 1887. W roku 1851 Kamehameha III powierzył pieczę nad swym królestwem Stanom Zjednoczonym. W 1887 USA uzyskały prawo do budowy na terytorium królestwa Pearl Harbor.

W 1891 r. królową została Liliʻuokalani. W tym czasie organizował się Klub Aneksyjny – ruch obcokrajowców dążących do obalenia monarchii i włączenia Hawajów do Stanów Zjednoczonych. W odpowiedzi na to rdzenni Hawajczycy wystąpili z żądaniem uchwalenia nowej konstytucji. 14 stycznia 1893 roku, czyli w dzień zamknięcia sesji Parlamentu, królowa miała podpisać nową konstytucję, czemu przeciwni byli członkowie jej gabinetu. W związku z groźbą zejścia na ląd oddziałów amerykańskiej piechoty morskiej z USS „Boston”, który stał na kotwicy w porcie Honolulu, 15 stycznia, Liliʻuokalani obiecała odłożyć zmiany konstytucyjne i poczekać na rozpoczęcie kolejnej sesji zgromadzenia ustawodawczego. 16 stycznia 1893 przed pałacem zebrała się pokojowa demonstracja rdzennych obywateli. W związku z tym amerykański minister ds. Hawajów John L. Stevens rozkazał stu sześćdziesięciu uzbrojonym komandosom zejść na ląd. Jeden z członków Klubu Aneksyjnego, Sanford Dole, został nominowany na stanowisko prezesa rządu tymczasowego. Za datę końca monarchii uznaje się 17 stycznia 1893, kiedy to Liliʻuokalani zgodziła się zrzec tronu pod warunkiem, że władzę przejmą Stany Zjednoczone, a mimo to ogłoszono, że prezes Dole i samozwańczy rząd tymczasowy (oficjalnie: Rząd tymczasowy) przejmują władzę na Hawajach.

Podział administracyjny

Administracyjnie państwo hawajskie dzieliło się na prowincje:

  1. Kauaʻi
  2. Oʻahu
  3. Maui
  4. Hawaiʻi

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Hawaje.jpg
Satellite view of Hawaii archipellago (USA).

Original description from NASA:

"A silver swath of sunglint surrounds half of the Hawaiian islands in this true-color Terra MODIS image acquired on May 27, 2003. Sunglint reveals turbulence in the surface waters of the Pacific Ocean. If the surface of the water was as smooth as a perfect mirror, we would see the circle of the Sun as a perfect reflection. But because the surface of the water is ruffled with waves, each wave acts like a mirror and the Sun’s reflection gets softened into a broader silver swath, called the sunglint region.

"In this scene, the winds ruffling the water surface around the Hawaiian Islands create varying patterns, leaving some areas calmer than others. Southwest of Hawaii and Maui, on their leeward sides, calmer waters are indicated by brighter silver coloration. Conversely, notice how most of the vegetation on the Hawaiian Islands grows on their northeastern, or windward, sides.

"From lower right to upper left, the “Big Island” (Hawaii), Maui, Kahoolawe, Lanai, Molokai, Oahu, Kauai, and Niihau islands all make up the state of Hawaii, which lies more than 2,000 miles from any other part of the United States. The small red dot on the Big Island’s southeastern side marks a hot spot on Kilauea Volcano’s southern flank. Kilauea has been erupting almost continuously since January 1983, and is one of the world’s best studied volcanoes."
Royal Coat of Arms of the Kingdom of Hawaii.svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Royal Coat of Arms of the Kingdom of Hawaii adopted in 1845 during the reigns of King Kamehameha III. In 1842 Timothy Haalilio, Private Secretary to the King, and Royal Advisor the Rev. William Richards commissioned the College of Arms in London to prepare a design. The quartered shield has in its 1st and 4th quarters, the red, white and blue stripes representing the eight inhabited Hawaiian islands. The 2nd and 3rd quarters have two emblems of taboo (pulo'ulo'u) on yellow. The inescutcheon has crossed spears and the triangular flag on green. The shield in surmounted by the Crown of Hawaii. The dexter supporter represents Kamanawa holding a spear, the sinister Kameʻeiamoku holding a feather standard or kāhili, twin brothers who were both high chiefs and the Counselors of State to King Kamehameha I. The motto reads: "Ua mau ke ea o ka ʻāina i ka pono" or "The life of the land is perpetuated in righteousness".