Królestwo Rwandy

Królestwo Rwandy
Royaume du Rwanda
XV/XVI w. – 1961
Flaga Królestwa Rwandy
Herb Królestwa Rwandy
Flaga Królestwa RwandyHerb Królestwa Rwandy
Położenie Królestwa Rwandy
Język urzędowy

kinyarwanda, francuski

Stolica

Nyanza

Ustrój polityczny

monarchia

Typ państwa

królestwo

Pierwszy władca

Gihanga

Ostatni władca

Kigeli V

Powierzchnia
 • całkowita
 • wody śródlądowe


26 340 km²
5,3%

Liczba ludności (1961)
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia


2 998 325
113,83 osób/km²

Waluta

Frank rwandyjski (RWF)

• Referendum 1961

• Niepodległość

styczeń 1961
1 lipca 1962

Kod ISO 3166

RW

Królestwo Rwandy (fr. Royaume du Rwanda, ang. Kingdom of Rwanda) – historyczne państwo, o ustroju monarchicznym, istniejące do 1962 roku na terenach obecnej Republiki Rwandy[1]. Większość mieszkańców stanowił rolniczy lud Hutu, natomiast z ludu Tutsi wywodziła się tamtejsza arystokracja (w tym rządząca dynastia)[2].

Pierwszymi mieszkańcami terytorium królestwa byli najprawdopodobniej Pigmeje Twa. Od I wieku n.e. na te tereny zaczęli napływać osadnicy Hutu, a od XIV–XV w. pasterze z ludu Tutsi[3].

Państwo istniało do stycznia 1961 roku, kiedy to, po przeprowadzonym referendum zostało ogłoszone republiką[1][4].

Historia

Najprawdopodobniej tereny królestwa były zaludniane pierwotnie przez pigmejską grupę etniczną ludu Twa (zamieszkującą również okoliczne tereny stanowiące dzisiaj obszary Burundi, Demokratycznej Republiki Konga i Ugandy[5]), lud ten zajmował się głównie garncarstwem[3]. Od I wieku n.e. na tym terytorium zaczęli się również pojawiać osadnicy ludu Hutu[3] (według innych źródeł między V a XI wiekiem[3]), a od około XIV wieku zaczęła z północy napływać ludność Tutsi[3].

Władcy ludu Tutsi

Według legend, pierwszym królem ludu Tutsi był Kigwa, który miał być zesłany z nieba[6]. Kigwa, by ustanowić swój boski autorytet, miał ustanowić abiru – sąd złożony z muzyków i rytualistów, który to miał się stać pierwszą religijno-polityczną instytucją na wczesnych terenach Rwandy[6]. Natomiast zgodnie z tradycją, pierwszym twórcą imperium miał być Gihangi (którego pojawienie się miało być równoznaczne z pojawieniem się cywilizacji)[3]. Miał on być postacią biegłą w: polityce, religii oraz technologii. Według historyka Jana Vasiny zarówno postać Kigwy, jak i Gihangi jest dyskusyjna, z racji ich legendarności, a także braku bezpośrednich dowodów historycznych[6].

Początki królestwa

Zgodnie z tradycją, na przełomie XV i XVI wieku, przywódca Tutsi Ruganzu I Bwimba założył królestwo w regionie Bwanacambwe (niedaleko dzisiejszej Kigali)[1]. XVI wiek jest również uznawany za schyłek migracji ludu Tutsi na tych terenach[3].

Rozwój państwa

W XVI wieku w skład państwa włączono tereny stanowiące dziś Rwandę Środkową[1]. W XVII wieku, mwami Ruganzu II Ndori podporządkował sobie odleglejsze tereny, na których znajdowali się osadnicy z ludu Hutu[1].

Schyłek królestwa

W 1894 roku rząd niemiecki włączył Rwandę w skład Niemieckiej Afryki Wschodniej[3]. Po I wojnie światowej, w myśl traktatu wersalskiego, wraz z Burundi królestwo zostało włączone w skład Ruanda-Urundi – terytorium mandatowego Belgii. W 1946 roku Ruanda-Urundi stała się terytorium powierniczym ONZ, a w 1959 roku Rwanda i Burundi otrzymały autonomię wewnętrzną[7].

W 1959 roku rozpoczęła się rewolucja ludu Hutu, przeciwko arystokracji Tutsi[3]. W styczniu 1961 roku doprowadzono do zamachu stanu, a ostatniego mwami Rwandy, Kigeliego V, zmuszono do opuszczenia państwa[3].

Gospodarka

Od 1916 roku walutą obowiązującą w państwie był frank rwandyjski (RWF)[8].

Geografia

Pod koniec istnienia królestwa (w 1961 roku) powierzchnia państwa wynosiła 26 340 km²[9].

Demografia

Pod koniec 1961 roku Rwandę zamieszkiwało 2 998 325 osób – ze wzrostem o 62 743 osób względem poprzedniego roku[10], tym samym uplasowała się na 36 miejscu pod względem ludności na świecie[9]. Gęstość zaludnienia wyniosła 114 osób/km², udział kobiet w społeczeństwie wyniósł 50,89% ogółu[10].

Zmiany ludnościowe Królestwa Rwandy (od 1950 roku)
RokPopulacjaGęstość zaludnieniaPowierzchnia państwa
1950[11]2.19 milionów83 osoby/km²26 340 km²
1951[12]2.25 milionów85,46 osób/km²26 340 km²
1952[13]2.31 milionów87,86 osób/km²26 340 km²
1953[14]2.38 milionów90,35 osób/km²26 340 km²
1954[15]2.45 milionów93,03 osoby/km²26 340 km²
1955[16]2.53 milionów95,95 osób/km²26 340 km²
1956[17]2.61 milionów99,08 osób/km²26 340 km²
1957[18]2.70 milionów102,35 osoby/km²26 340 km²
1958[19]2.78 milionów105,60 osób/km²26 340 km²
1959[20]2.86 milionów108,69 osób/km²26 340 km²
1960[21]2.94 milionów111,45 osób/km²26 340 km²
1961[9]3.00 milionów113,83 osób/km²26 340 km²

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Kingdom of Rwanda, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  2. ↑ Rwanda. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-12-06].
  3. ↑ a b c d e f g h i j Rwanda, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  4. ↑ Constitutional history of Rwanda, ConstitutionNet [dostęp 2020-12-06] (ang.).
  5. ↑ Pygmy, Twa | Joshua Project, joshuaproject.net [dostęp 2020-12-07].
  6. ↑ a b c Adekunle ↓, s. 50.
  7. ↑ Ruanda-Urundi, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  8. ↑ RWF | Rwandan Franc | OANDA, Oanda [dostęp 2020-12-10].
  9. ↑ a b c Population Density Rwanda 1961, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  10. ↑ a b Rwanda - Population 1961, countryeconomy.com [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  11. ↑ Population Density Rwanda 1950, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  12. ↑ Population Density Rwanda 1951, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  13. ↑ Population Density Rwanda 1952, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  14. ↑ Population Density Rwanda 1953, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  15. ↑ Population Density Rwanda 1954, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  16. ↑ Population Density Rwanda 1955, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  17. ↑ Population Density Rwanda 1956, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  18. ↑ Population Density Rwanda 1957, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  19. ↑ Population Density Rwanda 1958, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  20. ↑ Population Density Rwanda 1959, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).
  21. ↑ Population Density Rwanda 1960, PopulationPyramid.net [dostęp 2020-12-07] (ang.).

Bibliografia

  • Julius Adekunle: Culture and Customs of Rwanda. Greenwood Publishing Group, 2007. ISBN 978-0-313-33177-0.

Media użyte na tej stronie

Flag of Rwanda (1959–1961).svg
The former flag of Rwanda (1959-1961). (has a different red then flag of Image:Flag of Guinea.svg)
Royal Coat of arms of Rwanda (Unkwown 1000s-1961).svg
Autor: Felipe Fidelis Tobias, Licencja: CC BY-SA 4.0
Royal Coat of arms of Rwanda (Unkwown 1000s-1961)