Królewskie Muzeum Afryki Środkowej

Królewskie Muzeum Afryki Środkowej
fr.: Musée royal de l'Afrique centrale
nl.: Koninklijk Museum voor Midden-Afrika
Ilustracja
Wejście do muzeum, 2007
Państwo

 Belgia

Miejscowość

Tervuren

Adres

Leuvensesteenweg 13
3080 Tervuren - Belgia

Data założenia

1898

Zakres zbiorów

etnografia, geologia i przyroda Afryki Środkowej

Wielkość zbiorów

Dane z 2016[1]:

  • 1,13 mln eksponatów etnograficznych i historycznych (z tego 0,9 mln to fotografie historyczne)
  • około 10 mln okazów przyrodniczych, głównie owadów
  • 348 tys. eksponatów mineralogicznych (z tego 200 tys. to próbki skał)
Dyrektor

Guido Gryseels (2001–)

Położenie na mapie Belgii
Ziemia50°49′51,20″N 4°31′06,59″E/50,830889 4,518497
Strona internetowa

Królewskie Muzeum Afryki Środkowej – etnograficzno-przyrodnicze muzeum mieszczące się w Tervuren, w belgijskiej prowincji Brabancja Flamandzka. Utworzone zostało w 1898. Wywodzi się z ekspozycji mającej promować Wolne Państwo Kongo Leopolda II Koburga podczas wystawy światowej w Brukseli w 1897.

Historia

Po raz pierwszy Wolne Państwo Kongo we władaniu Leopolda II Koburga przedstawiono podczas wystawy światowej w Brukseli w 1897. Zbiory miały zainteresować szerszą publiczność ludźmi i zwierzętami zamieszkującymi tamte rejony (dzisiejsza Demokratyczna Republika Konga). Ówczesną dumę Belgów zaprezentowano w sposób typowy dla wystaw kolonialnych w innych krajach. W pawilonach ekspozycji zobaczyć można było eksponaty przyrodnicze, geologiczne i etnograficzne, a nad parkowymi stawami zorganizowano ludzkie zoo z trzema wioskami i 65 mieszkańcami. Kolonialną wystawę w Tervuren odwiedziło ponad milion zwiedzających[2].

Następnie zbiory zaczęto przekształcać w muzeum. Architektem budynku, otwartego w 1910, był Charles Girault. Muzeum kilkukrotnie zmieniało nazwy – między 1898 a 1910 nazywało się Muzeum Konga, od 1910 do 1952 – Muzeum Konga Belgijskiego, w latach 1952-1960 funkcjonowało jako Królewskie Muzeum Konga Belgijskiego, by wreszcie w 1960 ustalić nazwę jako Królewskie Muzeum Afryki Środkowej[2]. Inauguracja nowego gmachu miała miejsce 30 kwietnia 1910[3]. Układ pomieszczeń był typowy dla podobnym muzeów – zwiedzający trafiali kolejno na eksponaty zoologiczne, następnie archeologiczne, później zaś etnograficzne[2].

W 2002 roku ówczesny dyrektor muzeum, Guido Gryseels, określił placówkę jako reliktową. Było to wówczas jedyne kolonialne muzeum, które pozostawało niezmienione od czasu powstania. Murat Aydemir, jeden z badaczy pracujących dla muzeum, uznał placówkę za reprezentujące kolonializm jako rzecz obecną, bowiem klasyfikacja i przeznaczone dla zwiedzających opisy eksponatów nie traktowały ich jako rzeczy minionych. Zmiany w ekspozycjach zaczęto wprowadzać w 2002[2]. Pod koniec 2013 muzeum zamknięto do renowacji[1]; decyzję o jej podjęciu podpisano 31 maja 2013. 1 grudnia 2013 zamknięto muzeum dla zwiedzających[3]. Ponowne otwarcie zaplanowano na czerwiec 2018[4].

Ekspozycje

W 2002 oceniono, że ekspozycja stała była wówczas niemal niezmienna względem stanu z lat 60. XX wieku. Jednym z elementów wystawy stałej była trasa historyczna, gdzie na cyfrowych urządzeniach zamontowanych na specjalnych, czerwonych meblach zwiedzający mogli zapoznać się z archiwalnymi materiałami. W listopadzie 2002 roku otworzono halę Live Science, gdzie prezentowano eksponaty związane z rozwojem nauki. Pierwszą tymczasową ekspozycją tej hali było One million legs?, ukazujące historię badań nad afrykańskimi dwuparcami (Diplopoda)[5]. Na początku prac renowacyjnych w 2013 w trzytygodniowym okresie z hal ekspozycyjnych przeniesiono 1460 eksponatów etnograficznych i instrumentów, dodatkowo 200 z sekcji o historii kolonii i 112 z sekcji poświęconej rzece Kongo. Rozmontowano 14 dioram, 260 okazów ssaków, 200 ptaków oraz 100 ryb, gadów i płazów. Znajdowało się wśród nich kilka większych eksponatów, jak mierząca 4,5 m wysokości wypchana żyrafa oraz łódź o długości 22,5 m i masie 3,5 tony. Zostały one przekazane tymczasowo do innych instytucji, jako część Pop-up Museum[3].

Zbiory i działalność naukowa

Jeszcze przed 1960 w muzeum zgromadzono blisko ćwierć miliona eksponatów, 600 tys. fotografii oraz 60 filmów, co uczyniło je swego czasu jednym z bogatszych w zbiory muzeów w świecie państw kolonialnych[2]. Eksponaty będące podwalinami dla zbiorów pozyskiwali żołnierze, misjonarze, zarządcy kolonii, kupcy i naukowcy[6]. W 2016 samych eksponatów biologicznych było w muzeum około 10 milionów – około 6 mln egzemplarzy owadów, 1 mln ryb, 500 tys. motyli i ciem, 300 tys. pająków, 200 tys. płazów, 150 tys. związanych z ptakami, 120 tys. ze ssakami, 17 tys. z wężami oraz 67 tys. próbek drewna. Tego samego roku muzeum mogło poszczycić się blisko 200 tys. próbek, 40 tys. zdjęć z powietrza, 20 tys. map, 18 tys. okazów paleontologicznych oraz 17 tys. mineralogicznych. W 2014 roku rozpoczęto digitalizację zbiorów. Do 2016 zdigitalizowano 20 tys. okazów etnograficznych[1]. Według danych z początku 2018 muzeum jest również w posiadaniu 8 tys. instrumentów muzycznych, 4 tys. dzieł sztuki oraz łącznie 2 km archiwów (w tym jest około 10 tys. listów i 88 pamiętników). Większość zbiorów znajduje się w magazynach[6]. Niektóre z eksponatów pełnią ważną rolę zachowawczą, muzeum dysponuje między innymi starymi nagraniami rwandyjskiej muzyki. Od 1952 zbierane są także próbki galeny z północnego Konga[5]. Większość zbiorów pochodzi z Demokratycznej Republiki Konga[6], inne z Rwandy i Burundi[7].

Ekspozycja Sawanna Wschodu

Wśród zoologicznych okazów są również holotypy – w 2008 było to 26 615 holotypów owadów, 532 holotypów ryb, 226 holotypów ptaków, 104 holotypy gadów, 81 płazów i 36 ssaków. Większość informacji o zbiorach zapewnia samo muzeum[7].

W 2010 muzeum zatrudniało 309 pracowników, w 2016 liczba ta spadła do 249. W 2016 dla muzeum pracowało 115 naukowców. W 2016 w muzeum funkcjonowały 4 wydziały: Wydział Antropologii Kulturowej i Historii (3 sekcje), Wydział Biologii (4 sekcje) oraz Wydział Nauk o Ziemi (3 sekcje)[1]. Królewskie Muzeum Afryki Środkowej wydaje także publikacje naukowe; w marcu 2018 baza danych zwróciła 4970 rekordów. Począwszy od 2002, corocznie wydawane są raporty z działalności Muzeum, dostępne nieodpłatnie on-line[8]. Królewskie Muzeum Afryki Środkowej współpracuje również z afrykańskimi placówkami w zakresie ochrony (np. poprzez prowadzenie dokumentacji o zagrożonych gatunkach, jak paw kongijski, Afropavo congensis), rozwój wiedzy o znaczeniu przyrody dla człowieka oraz działania edukacyjne. Ma również wkład w rozwój internetowych baz danych dotyczących taksonomii, jak FishBase[7].

Przypisy

  1. a b c d Isabelle Gérard (red.): Annual report. 2016. Royal Museum for Central Africa, 2017. ISBN 978-9-4926-6903-2. (niderl. • fr. • ang.).
  2. a b c d e Marcin Komosa. Tervuren, czyli belgijskie lustro. „Studia Litteraria et Historica”. 5/2016. s. 1–15. 
  3. a b c Annual report. 2013. Royal Museum for Central Africa, 2014. (niderl. • fr. • ang.).
  4. ROYAL MUSEUM FOR CENTRAL AFRICA. Brussels Museums. [dostęp 2018-03-31].
  5. a b Annual report. 2002. Royal Museum for Central Africa, 2003. (niderl. • fr. • ang.).
  6. a b c Unique and priceless heritage. An overview of our collections. Oficjalna strona muzeum – africamuseum.be, 31 marca 2018 [archiwum].
  7. a b c Michel Louette & Patricia Mergen: Taxonomy Training and Cybertaxonomy Activities at the Royal Museum for Central Africa, Tervuren, Belgium. International Symposium, "The Origin and Evolution of Natural Diversity", 2007, 2008.
  8. Annual reports. Oficjalna strona muzeum – africamuseum.be. [dostęp 2018-03-31].

Media użyte na tej stronie

Tervuren RMCA entrance.JPG
Autor: Viktorhauk, Licencja: CC BY-SA 3.0
The entrance of the Royal Museum for Central Africa
Display case of mammals - Royal Museum for Central Africa - DSC06732.JPG
Autor: Daderot, Licencja: CC0
Exhibit in the Royal Museum for Central Africa, Tervuren, Belgium. Photography was permitted in the museum without restriction.