Królewskie Saudyjskie Siły Powietrzne

Królewskie Saudyjskie Siły Powietrzne
Godło RASF
Państwo	Arabia Saudyjska
Siły zbrojne	Saudyjskie Siły Zbrojne
Nazwa skrócona	RSAF
Data utworzenia	~1925
Znak rozpoznawczy
Bandera
Proporzec

Królewskie Saudyjskie Siły Powietrzne (arab. القوات الجوية الملكية السعودية; trb. al-quwwāt al-ğawwiyyah al-malakiyyah as-suʿūdiyyah) – wojska lotnicze Królestwa Arabii Saudyjskiej, najliczniejsze na Bliskim Wschodzie na równi z Siłami Powietrznymi Izraela, posiadają ponad 500 statków powietrznych. Głównym konfliktem, w którym brały udział, była Wojna domowa w Jemenie.

Historia

W 1971 roku w ramach programu Peace Hawk obok 30 posiadanych F-5E, zamówiono 20 sztuk dwumiejscowych F-5B. Dostawy samoloty rozpoczęto w 1974 roku i po kilku latach 4 z nich przekazano Jemenowi^[1].

Do lat 80. podstawowymi saudyjskimi myśliwcami były brytyjskie English Electric Lightning (5 F.52 i 2 T.54 dostarczone w 1967, 35 F.53 i 6 T.55 dostarczone w latach 1968-1969) oraz amerykańskie Northrop F-5 Tiger II (20 F-5B, 74 F-5E, 25 F-5F, 10 RF-5E z lat 1972-1979). Arabia Saudyjska otoczona przez posiadających zdecydowaną przewagę w uzbrojeniu oraz potencjale ludzkim Egipt, Izrael, Irak i Iran nie była w stanie obronić swojego rozległego terytorium i największych na świecie rezerw ropy nafowej przed ewentualną agresją. Nowa koncepcja strategicznej współpracy z USA, uzgodniona przez późniejszego króla – księcia Fahda: bezpieczeństwo za ropę, zakładała ciągłość dostaw i stabilność cen surowca w zamian za zaopatrywanie Arabii Saudyjskiej w nowoczesne uzbrojenie i wszelką pomoc, gdyby monarchia była zagrożona. Efektem tej współpracy był program Peace Sun w ramach którego Królestwo kupiło za 2,85 mld USD 62 myśliwce McDonnell Douglas F-15 Eagle (47 C i 15 D), które dostarczono w latach 1981-1983, a wraz z nimi 1000 pocisków AIM-7F Sparrow. Umowę usiłował zablokować Izrael, który od 1977 wykorzystywał już F-15A/B, w ramach kompromisu 2 samoloty zatrzymano w USA, a na terenie kraju mogło bazować do 60 F-15 (limit zniesiono w 1990), samoloty miały służyć wyłącznie do obrony przestrzeni powietrznej (broń defensywna)^[2].

Saudyjski F-15C w 1992

F-15, które zastąpiły w roli myśliwców przechwytujących przestarzałe Lightningi, miały równoważyć dysproporcje sił przeciwko uzbrojonym w setki amerykańskich samolotów lotnictwu Iranu IIAF (IRIAF po obaleniu proamerykańskiego szacha w 1979) oraz wyposażane z pomocą Francji i ZSRR irackim IQAF. W 1980 roku iracka inwazja na Iran rozpoczęła gigantyczne zbrojenia kraju rządzonego przez Husseina, a Arabię Saudyjską zmusiła do poszukiwania broni ofensywnej, która mogłaby ją zabezpieczyć przed podobnym scenariuszem. Na zaopatrzenie w nowoczesne samoloty szturmowe w 1985 roku zgodziła się Wielka Brytania, która w latach 1986-1991 dostarczyła 48 szturmowych Panavia Tornado IDS (28 GR1, 6 rozpoznawczych GR1A, 14 treningowych z podwójnym sterem), a w latach 1989–1990 24 przechwytujące Tornado ADV. Umowa ich zakupu o wartości 7 mld GBP nazwano Al Yamamah, zawierała także uzbrojenie: bomby JP233, pociski Sea Eagle, ALARM i Skyflash (dla wersji ADV) oraz po 30 BAe Hawk i Pilatus PC-9.

W 1984 roku saudyjskie F-15C zestrzeliły parę irańskich F-4E Phantom (oba typy produkcji McDonnell Douglas), możliwe że byli to uciekinierzy, a jeden z samolotów schronił się w Iraku^[3]. W odpowiedzi na zajęcie przez Irak Kuwejtu w 1990 roku USA przekazały Arabii Saudyjskiej 20 F-15C i 4 F-15D z zapasów USAF, w czasie I wojny w Zatoce Perskiej piętnastki z obu krajów wykonywały wspólne patrole, w czasie jednej potyczki saudyjski F-15C zestrzelił dwa irackie Dassault Mirage F1. Arabia Saudyjska poniosła większość kosztów Operacji Desert Storm, która doprowadziła do odbicia Kuwejtu. Do 1992 Stany Zjednoczone dostarczyły jeszcze 9 F-15C i 3 F-15D (zamówione w 1987 za 500 mln USD). W 1992 USA zgodziły się na sprzedaż w ramach programu Peace Sun IX za 9 mld USD 72 wielozadaniowych samolotów szturmowych F-15E Strike Eagle (częściowo zubożałych, oznaczonych F-15S). Maszyny dostarczono między 1995 i 1999. McDonnell Douglas uzyskał zgodę na eksport szturmowych F-15 dla Saudów przy trzecim podejściu, w 1992 fiaskiem zakończył się wniosek do Kongresu dotyczący zgody na 24 jednomiejscowe F-15F.^[4] W ramach kontraktu Al Yamamah II między 1996 i 1998 dokupiono też 48 Tornado IDS oraz 20 Hawków i 20 PC-9, wartość umowy wyniosła 17 mld GBP.

Obecnie

W 2006 roku podpisano długoletni kontrakt utrzymania saudyjskiej floty powietrznej pod nazwą Tornado Sustainment Programme. Samoloty Tornado IDS otrzymały w 2015 roku możliwość przenoszenia pocisków kierowanych Brimstone. Zamontowano nowe elementy awioniki, a także rozszerzono możliwości przenoszenia uzbrojenia precyzyjnego^[5].

W 2006 Królestwo podpisało z Wielką Brytanią kontrakt Al Salam na dostawę 72 samolotów Eurofighter Typhoon, wartość samych samolotów wyniesie 4,4 mld GBP, a razem z uzbrojeniem i serwisem nawet 10 mld GBP. Na kontraktach z Arabią Saudyjską British Aerospace i BAE Systems zarobiło do 2006 43 mld GBP. Pod koniec 2011 roku podpisano z USA największy w historii kontrakt na dostawę 84 nowych F-15SA (ulepszone F-15E) oraz modernizację 70 F-15S do tegoż standardu, jego wartość dochodzi do 29,4 mld USD, a pierwsze samoloty maja być dostarczone w 2015.^[6][7]

W 2012 podpisano z BAE Systems umowę o sprzedaży 22 odrzutowców szkolenia zaawansowanego BAE Hawk AJT wraz z 55 turbośmigłowymi Pilatus PC-21 (BAE występowało jako pośrednik Pilatusa także podczas poprzednich transakcji) i pakietem logistycznym o wartości 1,6 mld GBP. PC-21 mają być dostarczane od 2014, a nowe Hawki od 2016 roku^[8].

Większość saudyjskiego uzbrojenia jest kupowana w USA i Europie za rekordową na rynku zbrojeń wartość^[9]. Przy okazji kolejnych kontraktów wojskowych z Arabią Saudyjską politycy podnoszą kwestie łamania praw człowieka przez ten kraj^[10].

Organizacja

F-15S

Bazy

• 1 Skrzydło RSAF w Hafar al-Batin
• 2 Skrzydło RSAF w Taif
• 3 Skrzydło RSAF w Dhahran
• 4 Skrzydło RSAF w Rijad
• 5 Skrzydło RSAF w Chamis Muszajt
• 6 Skrzydło RSAF w Al-Chardż
• 7 Skrzydło RSAF w Tabuk
• 8 Skrzydło RSAF w Dżudda
• 11 Skrzydło RSAF w Dhahran

Wojska obrony powietrznej

Flaga RSAD

Od 1970 w ramach sił zbrojnych działają niezależnie od wojsk lądowych, jako czwarty rodzaj sił zbrojny wojska obrony powietrznej (ang. Royal Saudi Air Defens, RSAD), wykorzystują one amerykańskie systemy zakupione w latach 80. i 90.

Systemy radarowe:

• 17 Lockheed Martin AN/FPS-117
• 6 Northrop Grumman AN/TPS-43

Systemy przeciwlotnicze:

• Raytheon MIM-23B Improved HAWK (16 baterii, około 1000 pocisków)
• Raytheon MIM-104 Patriot PAC-2 (21 baterii, około 1000 pocisków)

Wyposażenie

Obecne

Eurofighter Typhoon

F-15C

F-5F

C-130

BAE Hawk

Samolot	Producent	Typ	Wersja	Liczba sztuk	Uwagi
Samoloty myśliwskie
Eurofighter Typhoon	Wielka Brytania	Myśliwiec wielozadaniowy	FGR4 T3	47 24	Łącznie zamówiono 72 sztuki, ich dostawcą jest BAE Systems Warton i pierwotnie miały być przeznaczone dla RAF. Dostarczono 48 samoloty w wersji Block 8, pozostałe 24 z serii Tranche 3.[11] 1 utracono w 2017 w Jemenie[12].
Panavia Tornado	Wielka Brytania	Samolot myśliwsko-bombowy	IDS	81	Jeden utracono w 2018 w Jemenie[13].
McDonnell Douglas F-15 Eagle	Stany Zjednoczone	Myśliwiec przechwytujący	F-15C F-15D	65 18
McDonnell Douglas F-15E Strike Eagle	Stany Zjednoczone	Myśliwiec szturmowy	F-15S F-15SA	67 28	F-15S to wersja F-15E Strike Eagle. Zamówiono 84 F-15SA, F-15S zostaną zmodernizowane. Po jednym F-15S utracono w 2015 i 2018 roku w Jemenie[14][15].
Northrop F-5 Tiger II	Stany Zjednoczone	Lekki myśliwiec	F-5F	37	Do celów treningowych.
				367
Specjalnego przeznaczenia i Powietrzne tankowce
Boeing E-3 Sentry	Stany Zjednoczone	AWACS SIGINT/ELINT	E-3A RE-3A	5 3	Program Peace Sentinel, za 2,4 mld USD zakupiono 5 E-3A i 8 KE-3A[16]. W 2004 3 KE-3A przebudowano na samoloty rozpoznania elektronicznego RE-3A/B[17].
Airbus A330 MRTT	Francja	transportowy/tankowiec		6
Beechcraft King Air	Stany Zjednoczone	rozpoznawczy	350	2
				16
Samoloty transportowe
Boeing 757	Stany Zjednoczone	MEDEVAC		1
Learjet 35	Stany Zjednoczone	MEDEVAC		2
Gulfstream III	Stany Zjednoczone	transportowy		2
Gulfstream V	Stany Zjednoczone	MEDEVAC		2
CASA CN-235	Hiszpania	transportowy		4	2 dla VIP.
Lockheed C-130 Hercules	Stany Zjednoczone	transportowy transportowy/tankowiec transport VIP	C-130H L-100- 30 KC- 130H VC-130H	30 6 7 5
				59
Samoloty szkolno-treningowe
Reims Cessna F172	Francja	szkolenie wstępne	G/H/M	16
Super Mushshak	Pakistan	szkolenie podstawowe	MFI-395	20
Pilatus PC-9	Szwajcaria	szkolenie podstawowe		47	Zastępowane.
Pilatus PC-21	Szwajcaria	szkolenie podstawowe		18	Zamówiono 55 PC-21. Dostawy do 2014[18].
BAE Hawk	Wielka Brytania	szkolenie zaawansowane	Mk.65 Mk.65A	29	6 sztuk w zespole akrobacyjnym Saudi Hawks. Zamówiono 22 Hawk 165.
British Aerospace Jetstream 31	Wielka Brytania	szkolno-treningowy		2	Szkolenie nawigatorów Tornado IDS.
				114
Śmigłowce
Agusta-Bell AB212	Włochy	Śmigłowiec użytkowy		27
Bell 205	Stany Zjednoczone	Śmigłowiec użytkowy		24
Bell 412	Stany Zjednoczone	Śmigłowiec użytkowy	412EP	2
				53

Do transportu rodziny królewskiej wykorzystywana jest flota kilkunastu luksusowych odrzutowców i śmigłowców m.in. Airbus A340, Boeing 737, Boeing 747, latających w barwach linii Saudi Arabian Airlines (Royal Flight).

Wojska lądowe i marynarka wykorzystują śmigłowce AH-64 Apache, UH-60 Blackhawk, Eurocopter Dauphin, Eurocopter Super Puma, także Ministerstwo spraw wewnętrznych posiada własne UH-60, czy Kawasaki-Vertol 107.

Historyczne

English Electric Lightning

Tornado ADV

(c) Ken Fielding/https://www.flickr.com/photos/kenfielding, CC BY-SA 3.0

Boeing KE-3

Bojowe

• Douglas B-26 Invader — 8× B-26B, 1 TB-26B od 1954.
• De Havilland Vampire — 4× FB-5 od 1957.
• North American F-86 Sabre — 20× F-86F od 1958.
• Hawker Hunter — 4× F.60, 2× T.70 od 1966.
• BAC Lightning — 5× F.52, 35× F.53, 2× T.54, 6× T.55 w latach 1967–1986.
• BAC Strikemaster — 37× Mk.80, 10× Mk.80A w latach 1968–1995.
• Northrop F-5 Tiger II — 83× F-5E od 1974.
• Panavia Tornado — 24× ADV w latach 1989–2006

Treningowe

• Avro Anson — 2 od 1950.
• de Havilland Tiger Moth — 2 od 1950.
• Auster Aiglet — 6 od 1952.
• Temco T-35 Buckaroo — 10 od 1952.
• North American T-6 Texan — 10 od 1952.
• de Havilland Canada DHC-1 Chipmunk — 12 od 1956.
• Beechcraft T-34 Mentor — 10 od 1957.
• Lockheed T-33 Shooting Star — 20× T-33A od 1957.
• Bücker Bü 181 — 2 od 1958.
• North American T-28 Trojan — 10× T-28A od 1959.
• Cessna 180 — 2 od 1959.
• Cessna 310 — 1× 310K od 1966.

Transportowe

• Douglas C-47 Skytrain — 3× C-47 od 1952.
• Fairchild C-123 Provider — 6× C-123B od 1957.
• Vickers Varsity — 1 (VIP) od 1959.
• Lockheed C-130 Hercules — 9× C-130E od 1965.
• Learjet 25 — 1 od 1980.
• CASA C-212 — 40× C-212-200M od 1983.
• British Aerospace Jetstream 31 — 2 (VIP) od 1987.
• Boeing 707 — 5× KE-3A w latach 1986-2015.

Śmigłowce

• Westland Whirlwind HAR-3 — 1 od 1958.

Przypisy