Krążenie wieńcowe

Naczynia wieńcowe

Krążenie wieńcowe (łac. circulatio coronalis) – przepływ krwi w naczyniach, których zadaniem jest doprowadzanie krwi bogatej w tlen i substancje odżywcze do komórek serca oraz odprowadzanie z nich dwutlenku węgla i ubocznych produktów metabolizmu.

Tętnice wieńcowe

(c) Jbilski z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0

Schemat unaczynienia wieńcowego

U człowieka

Tętnice wieńcowe (łac. arteriae coronariae) odchodzą nad płatkami półksiężycowatymi prawym i lewym, od rozszerzonego początku aorty zwanego opuszką.

Tętnica wieńcowa prawa (łac. arteria coronaria dextra) na bruździe wieńcowej prawej zagina się tworząc gałąź okalającą prawą (łac. ramus circumflexus dexter) następnie od niej ku koniuszkowi serca opuszcza się gałąź międzykomorowa tylna (łac. ramus interventricularis posterior), która biegnie w bruździe międzykomorowej podzatokowej.

Tętnica wieńcowa lewa (łac. arteria coronaria sinistra) na bruździe wieńcowej lewej dzieli się na gałąź międzykomorową przednią (łac. ramus interventricularis anterior) lub inaczej gałąź międzykomorową przystożkową (Łac. ramus interventricularis paraconalis) biegnącą w bruździe międzykomorowej przystożkowej, oraz na gałąź okalającą (łac. ramus circumflexus) biegnącą w bruździe wieńcowej lewej.

U innych ssaków

U świni i konia od gałęzi okalającej prawej, ku koniuszkowi serca, opuszcza się w bruździe międzykomorowej podzatokowej gałąź międzykomorowa podzatokowa (łac. ramus interventricularis subsinuosus). U bydła i psa tętnica wieńcowa prawa nie dochodzi do bruzdy międzykomorowej podzatokowej, a gałąź międzykomorowa podzatokowa w sercu tych gatunków jest odgałęzieniem tętnicy wieńcowej lewej.

Patofizjologia

Naczynia wieńcowe należą do tętnic końcowych, to znaczy ich zamknięcie (spowodowane np. miażdżycą) powoduje niedokrwienie zaopatrywanego przez nie obszaru, aż do wystąpienia martwicy włącznie. Jeśli obszar martwicy jest duży, może spowodować śmierć; jeśli mały, to tylko ból przy wysiłku fizycznym.

Ocena tętnic wieńcowych w koronarografii

(c) Bleiglass at the English Wikipedia, CC-BY-SA-3.0

Arteriografia lewej tętnicy wieńcowej.

Do bezpośredniej oceny stanu tętnic wieńcowych służy badanie koronarograficzne. Pośrednio możemy również zbadać tętnice wieńcowe badając lewą komorę mięśnia sercowego przy pomocy badania izotopowego scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego.

Nomenklatura

Celem opisu naczyń wieńcowych aktualnie stosuje się następującą nomenklaturę:

• lewa tętnica wieńcowa - ang. LCA, left coronary artery
• gałąź międzykomorowa przednia - ang. LAD, left anterior descending
• gałąź okalająca - ang. LCx, left circumflex
• prawa tętnica wieńcowa - ang. RCA, right coronary artery
• gałąź międzykomorowa tylna - ang. PDA, posterior descending artery.

Wymiary prawidłowych tętnic

• LCA - 3-6 milimetrów średnicy
• RCA, LAD, LCx - 2-4 milimetry średnicy.

Używa się sformułowania dominująca tętnica wieńcowa, które oznacza tętnicę, od której odchodzi PDA (gałąź międzykomorowa tylna). W 85% przypadków jest to prawa tętnica wieńcowa.

Żyły serca

Żyły wieńcowe serca (łac. venae coronariae cordis) są to naczynia zbierające krew z serca. Większość z nich wpada do zatoki wieńcowej (łac. sinus coronarius), a z niej do przedsionka prawego.

• żyła serca wielka (łac. vena cordis magna) biegnie w bruździe międzykomorowej przystożkowej oraz bruździe wieńcowej lewej, a następnie wpada do zatoki wieńcowej.
• żyła serca średnia (łac. vena cordis media) biegnie w bruździe międzykomorowej podzatokowej i wpada do zatoki wieńcowej.
• żyła serca mała (łac. vena cordis parva) biegnie w bruździe wieńcowej prawej i wpada do zatoki wieńcowej.
• żyła skośna przedsionka lewego (łac. vena obliqua atrii sinistri) jest to pozostałość rozwojowa, zbiera krew z części przedsionka lewego, uchodzi do zatoki wieńcowej.
• żyła tylna komory lewej (łac. vena ventriculi sinistri posterior) uchodzi do zatoki wieńcowej.
• żyły sercowe przednie, i inaczej żyły dobrzuszne serca (łac. venae cordis ventrales) zbierają krew z części komory prawej, uchodzą bezpośrednio do przedsionka prawego.
• żyły sercowe najmniejsze (łac. venae cordis minimae) uchodzą do wszystkich jam serca przez otworki żył najmniejszych.

Bibliografia

• Gert-Horst Schumacher: Anatomia topograficzna człowieka. Ziółkowski M. (tłum.). Wrocław: Wydawnictwo VOLUMED, 1994, s. 204-6. ISBN 83-85564-50-0.
• Anatomia zwierząt. Narządy wewnętrzne i układ krążenia. Kazimierz Krysiak, Krzysztof Świeżyński. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-13544-1.
• Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie. Andrzej Szczeklik (red.). T. I. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 43. ISBN 83-7430-031-0.
• Anatomia prawidłowa człowieka: Klatka piersiowa. Jerzy Walocha (red.). T. V. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, s. 84. ISBN 978-83-233-3577-1.