Krążkopławy
| Scyphozoa[1] | |
| Götte, 1887 | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarionty |
|---|---|
| Królestwo | zwierzęta |
| Podkrólestwo | tkankowce właściwe |
| Typ | parzydełkowce |
| Gromada | krążkopławy |
Krążkopławy (Scyphozoa) – gromada wyłącznie morskich parzydełkowców (Cnidaria) charakteryzujących się dobrze wykształconą przemianą pokoleń, z meduzą (scyfomeduza) jako dominującym stadium w cyklu życiowym. Zdarza się, że stadium polipa (scyfopolip, scyfistoma) w ogóle nie występuje. Krążkopławy zasiedlają przeważnie morza o dużym zasoleniu. Niektóre z nich osiągają bardzo duże rozmiary (2 m średnica dzwonu, a długość ramion i czułków nawet kilkanaście metrów). Scyfomeduzy charakteryzują się grubą warstwą mezoglei i stosunkowo przejrzystym ciałem. Są znacznie większe od scyfopolipów. Na brzegach parasola mają ropalia, czyli ciałka brzeżne, będące narządami zmysłu. Polipy żyją pojedynczo. Mają cztery przegrody w jamie gastralnej. Polipy rozmnażają się przez strobilizację. Bałtyk zamieszkują dwie przedstawicielki gromady: chełbia modra (Aurelia aurita), gatunek dobrze znoszący niskie zasolenie tego morza, oraz żyjąca w głębszej, bardziej słonej wodzie duża bełtwa festonowa (Cyannea capillata).
Krążkopławy są złożoną grupą, obejmującą szereg rzędów wymarłych oraz współcześnie żyjących. Do współcześnie żyjących zaliczono około 200 gatunków, ale szacuje się, że jest ich przynajmniej dwa razy więcej. Tradycyjnie krążkopławy klasyfikowano w pięciu grupach: koronowce, kostkomeduzy, korzeniogębe, płatowatogębe i słupomeduzy. Na podstawie badań morfologicznych i molekularnych dotychczas opisane gatunki grupowane są w rzędzie[2]:
- Coronatae – koronowce
oraz w podgromadzie Discomedusae z dwoma rzędami:
- Semaeostomeae – płatowatogębe
- Rhizostomeae – korzeniogębe
Zaliczany wcześniej do krążkopławów rząd Stauromedusae (słupomeduzy) jest obecnie klasyfikowany w randze odrębnej gromady Staurozoa[2]
Do wymarłych zaliczane są rzędy:
- Lithorhizostomatida
- Brachinida
- Conchopeltida
- Conulariida
Przypisy
- ↑ 'Scyphozoa', [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Daly et al. The phylum Cnidaria: A review of phylogenetic patterns and diversity three hundred years after Linneaeus. „Zootaxa”. 1668, s. 127-182, 2007 (ang.).
Bibliografia
- Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-14595-8.
- Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Life cycle of scyphozoans. 1-8 – planula attachment and metamorphosis to scyphistoma stage; 9-10 – scyphistoma strobilation; 11 – ephyra release; 12-14 – transformation of the ephyra into an adult medusa