Krążowniki lekkie typu Leander

Krążowniki lekkie typu Leander

HMS "Apollo" w Miami 1 lutego 1938 roku przed przekazaniem Royal Australian Navy pod nazwą HMAS "Hobart"
Kraj budowy	Wielka Brytania
Użytkownicy	Royal Australian Navy  Indie  Royal Navy  Royal New Zealand Navy
Wejście do służby	1939
Zbudowane okręty	8
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 7270 t pełna: 9740 t (9000 t na grupie Amphion/Sydney)
Długość	169,1 m
Szerokość	17 m
Zanurzenie	5,8 m
Napęd	4 turbiny parowe Parsonsa, 6 kotłów (4 w typie Sydney), 4 śruby, 72 000 KM
Prędkość	32,5 węzłów (60 km/h)
Zasięg	5730 mil morskich (10 610 km) przy prędkości 13 węzłów (24 km/h)
Załoga	570
Uzbrojenie	8 dział 152 mm 4 dział 102 mm 12 karabinów maszynowych 12,7 mm 8 wyrzutni torped 533 mm wyrzutnia bomb głębinowych z zapasem 5 bomb 4 armaty sygnałowe 3-funtowe
Wyposażenie lotnicze	1 wodnosamolot

Krążowniki lekkie typu Leander – seria ośmiu krążowników lekkich zbudowanych na zamówienie Royal Navy na początku lat 30. Wszystkie okręty oryginalnie otrzymały nazwy pochodzące od postaci z mitologii greckiej, 3 okręty zostały w późniejszym czasie przekazane Royal Australian Navy, gdzie znane były jako typ Sydney i otrzymały nazwy dużych miast australijskich.

Opis konstrukcji

Typ Leander został zaprojektowany na podstawie doświadczeń zdobytych przy budowie i eksploatacji krążowników ciężkich typu York jako okręty eskortowe mające zapewnić osłonę dla konwojów przed atakami okrętów nawodnych. Głównym uzbrojeniem okrętów tego typu było osiem dział 152 mm ustawionych w czterech wieżach, w każdej po dwa działa. Opancerzenie mające chronić najwrażliwsze części okrętu, składało się z pasa burtowego, rozciągającego się wzdłuż przedziałów kotłowni i maszynowni, o grubości 76 mm oraz znajdującego się powyżej pokładu pancernego o grubości 31,75 mm. Cytadelę od strony dziobu i rufy zamykały poprzeczne grodzie o grubości 38,1 mm. Pancerz skrzynkowy wokół komór amunicyjnych miał 88,9 mm wzdłuż burt oraz 63,5 mm od strony dziobu i rufy. Pokład pancerny nad komorami miał grubość 50,8 mm. Wieże artylerii głównej ochraniał pancerz 25,4 mm, natomiast maszynkę sterową do 31,75 mm do 38,1 mm. Łącznie masa opancerzenia wynosiła 845 ton.

Pierwszych pięć okrętów posiadało liniowy układ maszynowni. Sześć kotłów zostało ulokowane w trzech sąsiadujących kotłowniach (po dwa w jednym), z których spaliny były odprowadzane do pojedynczego komina. Za kotłowniami ulokowano dwa przedziały maszynowni (po dwa zespoły turbin w każdym), oddzielone od siebie pomieszczeniem maszyn pomocniczych. Maszynownia dziobowa napędzała śruby zewnętrzne, natomiast rufowa śruby wewnętrzne.

Kontrowersyjny układ siłowni (istniała obawa, że pojedyncze trafienie w śródokręcie pozbawi okręt napędu), został poprawiony w trzech ostatnich jednostkach, przekazanych później Royal Australian Navy (zwanych również typem Sydney od pierwszego okrętu). Dzięki zmniejszeniu ilości kotłów do czterech (o łącznej mocy jak na poprzednich jednostkach), Modified Leander posiadały już siłownię w układzie unitarnym, przedziały kotłowe i maszynowe były rozlokowane naprzemiennie, licząc od dziobu kotłownia/maszynownia/ kotłownia/maszynownia.

Spowodowało to konieczność zastosowania dwóch kominów oraz początkowo stworzyło problemy z umieszczeniem katapulty dla wodnosamolotu. Pozostałe parametry pozostały bez zmian.

Modyfikacje

W czasie wojny okręty tego typu zostały znacząco zmodyfikowane, przede wszystkim pod względem uzbrojenia przeciwlotniczego. Na okrętach nowozelandzkich zainstalowano 4 podwójne działka przeciwlotnicze kalibru 40 mm. Dokonano także modyfikacji katapult lotniczych, wyposażone były w samoloty Supermarine Seagull, Fairey Seafox, Fairey Swordfish lub Supermarine Walrus.

Okręty typy Leander

Grupa Leander

HMS/HMNZS "Leander"

Nazwany imieniem Leandra, kochanka kapłanki Hero. Wypożyczony do Nowej Zelandii, wszedł tam do służby jako HMNZS "Leander". W czasie bitwy pod Kolombangarą został ciężko uszkodzony przez japońska torpedę ("długa lanca"), był remontowany przez dwa lata.

HMS/HMNZS "Achilles", później HMIS/INS "Delhi"

Drugi krążownik tego typu przekazany do Nowej Zelandii, wcześniej brał udział między innymi w bitwie u wejścia La Platy. W 1948 sprzedany do Indii, gdzie służył jako INS "Delhi".

HMS "Ajax"

Brał udział między innymi w obronie Krety, w bitwach u wejścia do La Platy i koło przylądka Matapan. Na jego cześć nazwano miasto Ajax w Kanadzie, ulice w mieście zostały nazwane imionami członków załogi tego okrętu.

HMS "Neptune"

Obsadzony załogą nowozelandzką, ale nie należał do Royal New Zealand Navy; zatonął po wpłynięciu na włoską minę w pobliżu Trypolisu.

HMS "Orion"

Brał udział w ewakuacji Krety, gdzie został poważnie uszkodzony.

Grupa Amphion/Sydney

HMS "Amphion"/HMAS "Perth"

Ukończony w 1936 i przekazany dla RAN w 1939, gdzie służył jako HMAS "Perth". Zatopiony w czasie bitwy na Morzu Jawajskim w 1942.

HMS "Apollo"/HMAS "Hobart"

Ukończony w 1936 i przekazany dwa lata później do RAN, gdzie służył jako HMAS "Hobart". Brał udział w bitwie na Morzu Koralowym, wspierał ogniowo desant na Guadalcanal.

HMS "Phaeton"/HMAS "Sydney"

Przekazany do RAN jeszcze w czasie budowy. Służył w siłach brytyjskich na Morzu Śródziemnym, brał udział między innymi w bitwach koło przylądka Stilo i koło przylądka Spatha. W 1941 "Sydney" został zaskoczony i zatopiony przez niemiecki krążownik pomocniczy HSK "Kormoran".

Bibliografia

• IanI. Pfennigwerth IanI., The Australian Cruiser Perth 1939-1942, Dural, N.S.W.: Rosenberg Pub, 2007, ISBN 978-1-877058-52-3, OCLC 129999248 .

Linki zewnętrzne

• An History of the Australian Cruiser HMAS Perth. [dostęp 2009-07-22].