Krąpiel Chantriera
 | |||||
| Systematyka[1][2] | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Podkrólestwo | |||||
| Nadgromada | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Nadklasa | |||||
| Klasa | |||||
| Nadrząd | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek | krąpiel Chantriera | ||||
| Nazwa systematyczna | |||||
| Tacca chantrieri André Rev. Hort. 73: 541 (1901)[3] | |||||
| |||||
Krąpiel Chantriera (Tacca chantrieri André) – gatunek wieloletnich, ziemnopączkowych roślin zielnych z rodziny krąpielowatych (Taccaceae), występujący w Azji, od Asamu do południowych Chin i Półwyspu Malajskiego[4], zasiedlający stale lub okresowo wilgotne obszary nizinne, głównie lasy. Komórki tych roślin posiadają 30 chromosomów, tworzących 15 par homologicznych[5].
Morfologia
- Pokrój
- Średniej wielkości rośliny zielne.
- Liście
- Wszystkie liście wyrastają odziomkowo, są duże i ogonkowe.
- Kwiaty
- Kwiaty obupłciowe, promieniste, górne, 6-pręcikowe, szypułkowe, zebrane w baldachopodobną wierzchotkę, wyrastającą na bezlistnym głąbiku. Kwiatostan wsparty jest podsadkami, tworzącymi pokrywę, i licznymi, nitkowatymi, opadającymi przysadkami. Okwiat pojedynczy, sześciolistkowy. Pręciki położone w 2 okółkach. Nitki pręcików krótkie, płaskie, tworzące łącznie z szerokimi łącznikami pylników rodzaj kapturka nad zgiętymi główkami pręcika. Główki pręcików skierowane do wewnątrz kwiatu, otwierające się przez podłużną szczelinę. Słupek synkarpiczny, zbudowany z 3 owocolistków. Zalążnia jednokomorowa, o ścianach tworzących 6 żeberek[5].
Zastosowanie
W Azji spożywane są młode liście tej rośliny[6].
W medycynie tradycyjnej Azji i Afryki krąpiel Chantriera jest używana przez lokalnych uzdrowicieli do łagodzenia bólu oraz jako antidotum na zatrucie pokarmowe. W badaniach naukowych stwierdzono, że wyciąg alkoholowy z kłącza tej rośliny znacząco hamuje ból, zarówno poprzez mechanizmy obwodowe, jak i ośrodkowe. Wyniki badań potwierdziły, że wyciąg z kłącza tej rośliny ma działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne[7]. Inni badacze wyodrębnili z kłącza tej rośliny 5 nowych glikozydów, w tym dwa pseudofurostanole, dwa ergostanole i jeden glikozyd fenolowy[8].
Z uwagi na niezwykle atrakcyjne kwiatostany rośliny te zyskują popularność jako rośliny ozdobne. Mogą być uprawiane w gruncie jedynie w krajach o klimacie gorącym. W Polsce mogą być trzymane jedynie w szklarniach lub jako rośliny pokojowe[9].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-02-16] (ang.).
- ↑ a b The Plant List. [dostęp 2012-12-18].
- ↑ Rafael Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families (ang.). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-02-16].
- ↑ a b K. Kubitzki: Taccaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 425-428. ISBN 3-540-64060-6. (ang.)
- ↑ J. G. Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, 2002, s. 218. ISBN 83-7311-378-9. (pol.)
- ↑ Kittipong Keardrit, Chaiyong Rujjanawate i Duangporn Amornlerdpison. Analgesic, antipyretic and anti-inflammatory effects of Tacca chantrieri Andre. „Journal of Medicinal Plants Research”. 4 (19), s. 1991-1995, 2010. ISSN 1996-0875 (ang.).
- ↑ A. Yokosuka, Y. Mimaki. New glycosides from the rhizomes of Tacca chantrieri. „Chem. Pharm. Bull. (Tokyo)”. 55 (2), s. 273-9, 2007. PMID: 17268101 (ang.).
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 872-3, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
Media użyte na tej stronie