Kram z piosenkami

Kram z piosenkami

Kram z piosenkami.
Widowisko śpiewno-taneczne w 2 częściach, 6 odsłonach

Scenariusz	Leon Schiller
Teatr	Teatr Ludowy im. Wojciecha Bogusławskiego, Lingen
Data premiery	1 grudnia 1945
Reżyseria	Leon Schiller
Kierownictwo muzyczne	Leon Schiller
Choreografia	Barbara Fijewska

Kram z piosenkami – widowisko śpiewno-muzyczne Leona Schillera, wystawione po raz pierwszy w teatrze polskim w Lingen, w obozie dla dipisów. W spektaklu wzięli udział byli więźniowie oflagów/stalagów w Niemczech, których zakończenie II wojny światowej zastało na Zachodzie (m.in. rodzeństwo: Tadeusz Fijewski i Barbara Fijewska). Jest to „widowisko historyczno-obyczajowe – rewia tańczonych piosenek, od słynnych niegdyś «berżeretek», poprzez czasy Księstwa Warszawskiego, parafiańszczyznę, Młodą Polskę, aż do wczesnodwudziestowiecznego «Przedmieścia»”^[1].

Budowa „Kramu z piosenkami” z r. 1975:^[2]

• Część pierwsza:
  • Prolog
  • Kulig
  • Oświadczyny staropolskie
  • Mazur kuligowy
  • Skotopaski nadwiślańskie
  • Kłopot z żołnierzami
• Część druga:
  • Parafiańszczyzna
  • Emulacje
  • Oda do dzieweczek
  • Poddasze
  • Obrona walca - Finał

Kram z piosenkami był nową aranżacją dawnego, przedwojennego widowiska muzyczno-scenicznego Schillera - wystawionego w roku 1924 w warszawskim Teatrze Reduta pod tytułem Dawne czasy^[3].

Ok. 40 realizacji od prapremiery w roku 1945 (ostatnia jak dotąd w roku 2018)^[4][5]. Pierwszy raz Leon Schiller wystawił w prowadzonym przez siebie Teatrze Ludowym im. W. Bogusławskiego w Lingen (1 grudnia 1945 r.). Schiller reżyserował „Kram…” jeszcze tylko w roku 1949 w Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi (zmarł. w roku 1954). Od roku 1955 reżyserię spektaklu kontynuowała Barbara Fijewska (łącznie piętnaście premier w jej reżyserii i choreografii)^[6]. „Kram…” w jej reżyserii pojawił się w Teatrze Telewizji (30 kwietnia 1955). Fijewska, która występowała w „Kramie…” już u Schillera w Lingen (wraz z bratem – Tadeuszem Fijewskim) – wyreżyserowała (także opracowywała choreografię i występowała) „Kram…” na kilkunastu scenach teatralnych w latach 1957 (Teatr Nowy w Łodzi, w obsadzie m.in. wystąpił Kazimierz Dejmek) –1996 (Teatr Polski w Warszawie) m.in. w r. 1968 w Teatrze Narodowym.

Kram z piosenkami obejmuje częściowo utworki znane już wcześniej u Schillera, z Bandurki (obrazki śpiewające z teki Leona Schillera, premiera warszawska: 1925 r.) i Kuligu (widowisko staropolskie w 19 obrazach z układem tekstu Leona Schillera i Juliana Tuwima, premiera z r. 1929). Jego popularne fragmenty to właśnie: Bandurka, Tyciuteńki, Małgorzatka, Artiur, Walc katarynkowy, Moja peleryna (z tekstem Mieczysława Srokowskiego)^[7].

Inne realizacje (wybór)

• 1954 − Teatr Polskiego Radia, reż. Rudolf Ratschki (w realizacji wystąpił m.in. Aleksander Żabczyński).
• 1957 − Teatr Nowy w Łodzi, reż. Kazimierz Dejmek^[5].
• 1964 − Teatr Polski ZASP (POSK) w Londynie w sali St. Pancras Town Hall, reż. Stanisław Szpiganowski (występ z okazji 25-lecia Teatru Polskiego na Obczyźnie. Wystawił ZASP Za granicą pod protektoratem gen. Władysława Andersa)^[5].
• 1969 − Teatr Telewizji, reż. Olga Lipińska.
• 1991 − Teatr Polski w Nowym Jorku, reż. Nina Polan (spektakl wystawiono w Central Parku)^[8].
• 1999 − Teatr Muzyczny – Operetka Wrocławska, reż. Jacek Gębura (z udziałem grupy tanecznej Arkadia i Studia Musicalowego Młodzieżowego Teatru Tańca).
• 2008 − Teatr Syrena w Warszawie, reż. Laco Adamik^[5].
• 2017 − Teatr Powszechny w Warszawie, reż. Cezary Tomaszewski^[9].
• 2018 − Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie, reż. Jerzy Jan Połoński^[4].

Przypisy

Źródła

• Kram z piosenkami. Obrazki śpiewające, Leon Schiller, oprac. Stanisława Mrozińska, Warszawa. WAiF, 1989, wyd. 2.
• Leon Schiller, Kram z piosenkami. Widowisko śpiewno-taneczne w trzech aktach, red. Teresa Worono, Jadwiga Bargiełowska, Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi. [program teatralny], Łódź 1973.
• Lucjan Kydryński, Przewodnik operetkowy. Wyd. 3. Warszawa. PWM 1986, s. 624-625.