Krasankowate
Cercopidae | |
Leach, 1815 | |
Okres istnienia: kreda–dziś | |
Krasanka natrawka | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Gromada | |
Podgromada | |
Rząd | |
Podrząd | cykadokształtne |
Nadrodzina | |
Rodzina | krasankowate |
Krasankowate (Cercopidae) – rodzina pluskwiaków z podrzędu cykadokształtnych. Obejmuje około 1500 opisanych gatunków. Nimfy żerują, chroniąc się za pomocą pienistej wydzieliny. Owady dorosłe często mają jaskrawy wzór w ubarwieniu.
Opis
Pluskwiaki o delikatnie i gęsto owłosionym ciele[1]. Często mają jaskrawy wzór barwny na przednich skrzydłach, przedpleczu, głowie, a czasem odnóżach. Wzór ten może wykazywać zmienność wewnątrzgatunkową. Głowa wyposażona jest w kuliste oczy złożone[2] oraz parę przyoczek, położonych na ciemieniu, ale z dala od jego krawędzi[1]. Panewki czułkowe są płytkie i nie zakrywają nasadowych członów czułków. Długość i szerokość tarczki są mniej więcej równe. Płytka subgenitalna jest u gatunków ze Starego Świata wolna lub częściowo zlana z pygoforem, a u gatunków z Nowego Świata całkowicie z nim zlana[2].
Biologia i występowanie
Przedstawiciele rodziny są fitofagami wysysającymi soki z drewna roślin. Larwy (nimfy) preferują zielne rośliny jednoliścienne (często z rodziny traw), zwłaszcza wiążące azot. Żerujące larwy kryją się w ślinopodobnej pianie, która chroni je przed drapieżnikami, pasożytami i przesuszeniem. Wydzielana ta jest produkowana przez przewód pokarmowy, a w jej skład wchodzą wytwarzane w cewkach Malpighiego białka i mukopolisacharydy. Piana krasankowatych przypomina tą u pienikowatych i ma grubsze pęcherzyki niż ta u Clastopteridae[2].
Rodzina jest taksonem kosmopolitycznym[2]. W Europie Środkowej występuje 5 gatunków z 2 rodzajów[3], przy czym w Polsce stwierdzono tylko 2 gatunki krasanek: natrawkę i przepaskówkę[4].
Systematyka i filogeneza
Krasankowate należą do nadrodziny Cercopoidea, w obrębie której najbliżej spokrewnione są z kladem obejmującym pienikowate i Epipygidae[2]. Wyewoluowały w kredzie. Szczerbakow na podstawie zapisu kopalnego oszacował czas rozejścia się ich linii ewolucyjnej na około 100 milionów lat temu[5], natomiast wyniki analiz molekularnych wskazują, że miało to miejsce między 122 a 168 milionami lat[2].
Fennah w 1968 podzielił krasankowate na dwie podrodziny: Cercopinae i Ischnorhininae, ale dane morfologiczne i molekularne wskazują, że tylko ta druga jest taksonem monofiletycznym[2]. W sumie do krasankowatych zalicza się około 1500 opisanych gatunków, zgrupowanych w rodzajach[6]:
- Abidama Distant, 1908
- Aeneolamia Fennah, 1949
- Alluaudensia Lallemand, 1920
- Amberana Distant, 1908
- Ambonga Melichar, 1915
- Anoplosnastus Schmidt, 1910
- Anyllis Kirkaldy, 1906
- Aracamunia Fennah, 1968
- Aufidus Stål, 1863
- Augustohahnia Schmidt, 1920
- Baetkia Schmidt, 1920
- Baibarana Matsumura, 1940
- Bandisia Stål, 1866
- Blötea Lallemand, 1957
- Bourgoinrana Soulier-Perkins, 2012
- Bradypteroscarta Lallemand, 1949
- Callitettix Stål, 1865
- Caloscarta Breddin, 1903
- Carachata Carvalho & Sakakibara, 1989
- Carpentiera Lallemand, 1954
- Catrimania Fennah, 1968
- Cercopicesa Koçak & Kemal, 2008
- Cercopis Fabricius, 1775
- Chinana Lallemand, 1927
- Choconta Fennah, 1979
- Clypeocarta Lallemand & Synave, 1955
- Colsa Walker, 1857
- Considia Stål, 1865
- Cosmoscarta Stål, 1869
- Delassor Fennah, 1949
- Deois Fennah, 1949
- Deoisella Costa & Sakakibara, 2002
- Dulitana Lallemand, 1939
- Ectemnocarta Lallemand, 1939
- Ectemnonotops Schmidt, 1910
- Ectemnonotum Schmidt, 1909
- Eoscarta Breddin, 1902
- Eubakeriella Lallemand, 1923
- Euglobiceps Lallemand, 1923
- Euryaulax Kirkaldy, 1906
- Euryliterna Blöte, 1957
- Ferorhinella Carvalho & Webb, 2004
- Funkhouseria Lallemand, 1938
- Guarania Nast, 1950
- Gynopygocarta Lallemand, 1930
- Gynopygoplax Schmidt, 1909
- Haematoloma Haupt, 1919
- Haematoscarta Breddin, 1903
- Helioscarta Lallemand, 1956
- Hemiaufidus Schmidt, 1920
- Hemibandusia Schmidt, 1920
- Hemicercopis Schmidt, 1920
- Hemieoscarta Lallemand, 1949
- Hemiliterna Lallemand, 1949
- Hemiplagiophleboptena Lallemand, 1949
- Hemitomaspis Lallemand, 1949
- Hemitrichoscarta Lallemand & Synave, 1961
- Hemitriecphora Lallemand, 1949
- Heteroliterna Lallemand, 1949
- Homalogrypota Schmidt, 1920
- Homalostethus Schmidt, 1910
- Huaina Fennah, 1979
- Hyalotomaspis Lallemand, 1949
- Hyboscarta Jacobi, 1908
- Iphirhina Fennah, 1968
- Ischnorhina Stål, 1869
- Isozulia Fennah, 1953
- Jacobsoniella Melichar, 1914
- Janssensia Lallemand, 1954
- Jeanneliensia Lallemand, 1920
- Kanaima Distant, 1909
- Kanoscarta Matsumura, 1940
- Kanozata Matsumura, 1940
- Korobona Distant, 1909
- Kotozata Matsumura, 1940
- Kuscarta Matsumura, 1940
- Laccogrypota Schmidt, 1920
- Lamprochlamys Fennah, 1966
- Lehina Melichar, 1915
- Leptataspis Schmidt, 1910
- Leptoliterna Lallemand, 1949
- Leptynis Jacobi, 1921
- Lieftinckana Lallemand & Synave, 1955
- Liorhinella Haglund, 1899
- Literna Stål, 1866
- Locris Stål, 1866
- Luederwaldtia Schmidt, 1922
- Lujana Lallemand, 1954
- Machadoa Lallemand & Synave, 1952
- Mahanarva Distant, 1909
- Makonaima Distant, 1909
- Marcion Fennah, 1951
- Maxantonia Schmidt, 1922
- Megastethodon Schmidt, 1910
- Mioscarta Breddin, 1901
- Monecphora Amyot & Serville, 1843
- Moultoniella Lallemand, 1923
- Neocercopis Lallemand, 1932
- Neolaccogrypota Lallemand, 1924
- Neomonecphora Distant, 1909
- Neoporpacella Lallemand & Synave, 1961
- Neosphenorhina Distant, 1909
- Nesaphrogeneia Kirkaldy, 1907
- Nesaulax Jacobi, 1917
- Notozulia Fennah, 1968
- Okiscarta Matsumura, 1940
- Olcotomaspis Lallemand, 1949
- Opistharsostethus Schmidt, 1911
- Orodamnis Fennah, 1953
- Orthorhinella Schmidt, 1910
- Oxymegaspis Schmidt, 1911
- Pachacanthocnemis Schmidt, 1910
- Pachypterinella Lallemand, 1927
- Panabrus Fennah, 1953
- Paphnutius Distant, 1916
- Paracercopis Schmidt, 1925
- Paraliterna Lallemand, 1949
- Paralocris Lallemand, 1949
- Paramioscarta Lallemand, 1949
- Paramonecphora Lallemand & Synave, 1954
- Parapisidice Lallemand, 1949
- Petyllis Kirkaldy, 1906
- Phlebarcys Schmidt, 1910
- Phymatostetha Stål, 1870
- Pisianax Jacobi, 1921
- PisidiceJacobi, 1912
- Plagiophleboptena Schmidt, 1910
- Poeciloterpa Stål, 1870
- Pogonorhinella Schmidt, 1910
- Porpacella Schmidt, 1910
- Prosapia Fennah, 1949
- Pseudaufidus Blöte, 1957
- Pseudeoscarta Lallemand, 1933
- Pseudocercopis Schmidt, 1920
- Pseudomachaerota Melichar, 1915
- Radioscarta Lallemand, 1923
- Rhinastria Kirby, 1891
- Rhinaulax Amyot & Serville, 1843
- Schistogonia Stål, 1869
- Serapita Schmidt, 1909
- Simeliria Schmidt, 1909
- Simorhina Jacobi, 1908
- Sphenoclypeana Lallemand & Synave, 1952
- Sphenorhina Amyot & Serville, 1843
- Stenaulophrys Jacobi, 1921
- Straelenia Lallemand & Synave, 1955
- Suracarta Schmidt, 1909
- Synavea Lallemand, 1955
- Tadascarta Matsumura, 1940
- Tapaiuna Fennah, 1968
- Telogmometopius Jacobi, 1921
- Thoodzata Distant, 1908
- Tiodus Nast, 1950
- Tomaspis Amyot & Serville, 1843
- Tomaspisina Distant, 1909
- Tomaspisinella Lallemand, 1927
- Trichoscarta Breddin, 1902
- Triecphorella Nast, 1933
- Tropidorhinella Schmidt, 1910
- Typeschata Schmidt, 1920
- VigilantiusDistant, 1916
- Villiersana Lallemand, 1942
- Vorago Fennah, 1949
- Zuata Fennah, 1968
- Zulia Fennah, 1949
Przypisy
- ↑ a b Christopher H. Dietrich: Auchenorrhyncha (Cicadas, Spittlebugs, Leafhoppers, Treehoppers and Plathoppers). W: Encyclopedia of Insects. Vincent H. Resh, Ring T. Cardé (red.). Academic Press, 2009, s. 56–63. ISBN 978-0-08-092090-0.
- ↑ a b c d e f g Jason R. Cryan, Gavin J. Svenson. Family-level relationships of the spittlebugs and froghoppers (Hemiptera: Cicadomorpha: Cercopoidea). „Systematic Entomology”. 35, s. 393–415, 2010. DOI: 10.1111/j.1365-3113.2009.00520.x.
- ↑ Werner E. Holzinger, Ingrid Kammelander, Herbert Nickel: The Auchenorrhyncha of Central Europe / Die Zikaden Mitteleuropas. Vol. 1: Fulgoromorpha, Cicadomorpha excl. Cicadellidae. Leiden, Boston: Brill, 2003, s. 487-489. ISBN 90-04-12895-6.
- ↑ Cercopidae. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2017-07-11].
- ↑ C.W. Schaeffer (red.) Origin and evolution of the Auchenorrhyncha as shown in the fossil record: Studies on Hemipteran Phylogeny. Lanham: Entomological Society of America, 1996, s. 31–45, seria: Thomas Say Publications in Entomology.Sprawdź autora:1.
- ↑ Adeline Soulier-Perkins: Cercopidae. [w:] Cercopoidea Organised On Line [on-line]. [dostęp 2017-07-11].
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Katja Schulz from Washington, D. C., USA, Licencja: CC BY 2.0
Cercopidae sp. Rock Creek Park, Washington, DC, USA.
Autor: Hectonichus, Licencja: CC BY-SA 3.0
Leptataspis discolor from New Guinea. Museum specimen
© 2010 Jee & Rani Nature Photography (License: CC BY-SA 4.0)
Phymatostetha deschampsi is a brightly coloured black and blue Spittlebug (Cercopidae) usually found on banana plants in South India.
Autor: Pavel Kirillov from St.Petersburg, Russia, Licencja: CC BY-SA 2.0
Thanks to Bernard Dupont for ID
Autor: Jose Diaz Miranda, Licencja: CC BY-SA 4.0
Iphirhina sepulchralis fotografiada en Limón, Costa Rica
Two-lined Spittlebug (Prosapia bicincta) found at Shelby Park in Nashville, Tennessee
Autor: Aiwok, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kiefernblutzikade in Bahrenfeld, Hamburg.
Autor: Pavel Kirillov from St.Petersburg, Russia, Licencja: CC BY-SA 2.0
Leafhopper (Cercopidae)
Autor: Pavel Kirillov from St.Petersburg, Russia, Licencja: CC BY-SA 2.0
Thanks to Gerry for ID tip