Krasowo Wielkie

Artykuł

52°51′1″N 22°42′11″E

- błąd

38 m

WD

52°51'N, 22°42'E

- błąd

2287 m

Odległość

219 m

Krasowo Wielkie
wieś
Ilustracja
Granica miejscowości
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

wysokomazowiecki

Gmina

Nowe Piekuty

Liczba ludności (2011)

193[1][2]

Strefa numeracyjna

86

Kod pocztowy

18-212[3]

Tablice rejestracyjne

BWM

SIMC

0402218[4]

Położenie na mapie gminy Nowe Piekuty
Mapa konturowa gminy Nowe Piekuty, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Krasowo Wielkie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Krasowo Wielkie”
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego
Mapa konturowa powiatu wysokomazowieckiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Krasowo Wielkie”
Ziemia52°51′01″N 22°42′11″E/52,850278 22,703056

Krasowo Wielkie – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Nowe Piekuty[4][5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Kazimierza w Nowych Piekutach[6].

Historia

Wieś założona najprawdopodobniej w XV w. przez rycerzy herbu Ślepowron, pochodzących z Krasowa w ziemi rawskiej[7].

W roku 1408 Krasowo było wsią należącą do rodu Boleszczyce. W 1441 r. Książę mazowiecki Władysław nadał Mikołajowi z Krassowa, kasztelanowi wizkiemu 40 łanów ziemi we wsi Sieburczyn nad Biebrzą[8][9].

Krasowo wzmiankowane w roku 1519[7] i 1526.

W I Rzeczypospolitej wieś należała do ziemi bielskiej[10].

Na popis szlachty podlaskiej w roku 1528 wysłano ze wsi 6 konnych jeźdźców. Wymienieni rycerze: Mroczek Krasowski, Bernat Krasowski, Liasota, Woytech, Andrej Michyłowicz Pekolka, Stanisław Kras, Matey Michałowicz, Jan Mikołaiewicz Liaszkowicz, Jan Mateiewicz brat ieho Martin, Matey Liaszkowicz, Paweł Martinowicz, Tomko Kordasowicz[7].

W XVI wieku miejscowość rozpadła się na mniejsze osiedla: Częstki, Siódmaki, Wólka.

Mroczek Krassowski stanął przed obliczem królewskim w Krakowie jako delegat szlachty w sporze ze starostą brańskim Gasztołdem.

W 1580 r. mieszkał tu między innymi Andrzej Krassowski komornik ziemski bielski, właściciel młyna oraz 3 włók ziemi. Notowano również: Krzysztofa syna Szczęsnego Kostro, Jakuba Krassowskieg syna Walentego, Mikołaja Rzepnego, Piotra syn Wawrzyńca Kostro, Więczsława syna Jana Krasowskiego oraz Jana syna Mroczka Krassowskiego.

Dokument z roku 1631 podaje, że nazwę miejscowości zapisywano również jako Krassowo-Piekuty[7].

Pod koniec XIX w. wieś drobnoszlachecka i włościańska nad rzeczką Dzierżą w powiecie mazowieckim, gmina i parafia Piekuty. Wieś liczyła wówczas 31 domów (dymów), 194 katolików, 48 żydów i jednego unitę. Grunty rolne w glebie średniej. Powierzchnia gruntów drobnoszlacheckich wynosiła 534, a włościańskich 16 morg. Ziemi poduchownej 7½ morgi. We wsi istniała karczma i wiatrak. Przez pewien czas największym właścicielem ziemskim był Drągowski[8].

W pobliżu znajduje się cmentarz rzymskokatolicki parafii Piekuty założony w roku 1870[8].

W 1891 r. we wsi istniało 19 gospodarstw drobnoszlacheckich i 12 chłopskich[7]. W 1921 r. – 28 domów, 16 innych budynków mieszkalnych z liczbą 270 mieszkańców, wśród nich 31 Żydów i 4 prawosławnych. Przed II wojną światową działał tu sklep spożywczy I. Bursztyna, istniał też wiatrak J. Podhasanego.

Raporty z czasów okupacji sowieckiej donosiły: Wojno Aleksander syn Kazimierza, urodził się w 1918 roku, wcześniej mieszkał we wsi Krasowo, rejonu brańskiego, uciekł z domu i znajdował się na nielegalnej stopie. Wykryty i aresztowany 26 lutego 1941 roku w domu Leśniewskiego. Śledztwo prowadzi 3 Oddział NKWD.

Podczas pacyfikacji wsi Skłody Borowe Niemcy podpalili również zabudowania tej wsi, uprzednio wysiedlając mieszkańców. Dwóch mężczyzn zabrali do Skłod Borowych i tam zamordowali, byli to: Antoni Skłodowski zwany Statuta oraz Antoni Kobosko (lat 45).

Współcześnie miejscowość liczy 46 domów i 200 mieszkańców[7].

Obiekty zabytkowe

Urodzeni w Krasowie Wielkim

  • Jan Stanisław Jankowski – delegat rządu Rzeczypospolitej na kraj, wicepremier Rządu Podziemnego
  • Tomasz Puchalski – (ur. 13.12.1793 Krasowie Wielkie pow. Wysokie Mazowieckie zm. 19.12.1846 Caen) ksiądz rzymskokatolicki, kapelan pułkowy od 1826, brał udział w powstaniu listopadowym, potem na emigracji najpierw w Niemczech i od stycznia 1832 we Francji, aktywny działacz emigracyjny związany z jej lewicowym skrzydłem[12].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Krasowo Wielkie w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-14] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 614 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  7. ↑ a b c d e f g Historia Poszczególnych Miejscowości z Terenu Gminy Nowe Piekuty. www.nowepiekuty.pl. [dostęp 2015-05-08].
  8. ↑ a b c Krasowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 162.
  9. ↑ Sieburczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 579.
  10. ↑ Krasowo (3) K.-Wielkie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 646.
  11. ↑ Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, s. 47.
  12. ↑ Tomasz Puchalski, Pamiętnik 1827-1840. Lublin 1987 r.
Gmina Nowe Piekuty
Wsie

POL gmina Nowe Piekuty COA.png

Media użyte na tej stronie

Nowe Piekuty (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Nowe Piekuty, Polska
Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Powiat wysokomazowiecki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu wysokomazowieckiego, Polska