Kratinos

Kratinos (stgr. Κρᾰτῖνος, łac. Cratinus; ur. 520 p.n.e., zm. 423 p.n.e.) – grecki komediopisarz tworzący w Atenach.

Twórczość

Kratinos swoje sztuki wystawiał od 453 r. p.n.e. aż do swojej śmierci[1]. Jest jednym z trzech (obok Arystofanesa i Eupolisa) lepiej znanych przedstawicieli komedii staroattyckiej. Wzmianki o nim występują w komediach Arystofanesa, a to oznacza, że w V wieku p.n.e. cieszył się uznaniem i był popularny wśród widzów[2]. Był jednym z najbardziej zwycięskich autorów komedii staroattyckiej. W agonach dramatycznych odniósł aż 9 zwycięstw, to znaczy 3 razy triumfował na Lenajach i 6 razy na Dionizjach Wielkich[3]. Jego kariera komediopisarska rozpoczęła się w połowie V wieku p.n.e., szczyt jej rozwoju przypadł na trzeci kwartał V wieku, a wygasła w latach 20. tego wieku[4]. Największe sukcesy Kratinos odnosił przed Arystofanesem, zatem Arystofanesa można potraktować jako jego spadkobiercę, ale nie przekreśla to faktu, że obaj poeci prowadzili ze sobą dialog poprzez własną twórczość, czego przykładem jest komedia Kratinosa zatytułowana Butelka[5].

Dzieła Kratinosa były czytane i studiowane w okresie hellenistycznym i w epoce wczesnorzymskiej, zapewne do przełomu II i III wieku n.e.[5]

Kratinos najprawdopodobniej napisał około 30 komedii. Żadna z nich się nie zachowała, ale znane są tytuły 29 utworów oraz rozliczne fragmenty, które ocalały w źródłach „należących do tradycji pośredniej”[6].

Sztuki

Niektóre spośród tytułów sztuk Krationosa to:

  • Dionysaléksandros (Dionizo-Parys) – podobno prześmiewał w niej Peryklesa[1],
  • Kobieta z Delos,
  • Kobieta z Tracji,
  • Pytíne (Butelka albo Flasza) – była polemiką ze sztuką Rycerze Arystofanesa,
  • Spartanie.

Eutanazja

Kratinosowi przypisuje się stworzenie terminu eutanazja (stgr. εὐθάνατος euthánatos). Określił on w ten sposób osobę „mającą dobrą śmierć”[7].

Przypisy

  1. ↑ a b Janina Ławińska-Tyszkowska: Demokracja ateńska i jej wielki prześmiewca (pol.). Kultura antyczna. [dostęp 2009-01-22].
  2. ↑ E. Bakola: Cratinus and the Art of Comedy, New York 2010, s. 2.
  3. ↑ Tamże, s. 2.
  4. ↑ Tamże, s. 3.
  5. ↑ a b Tamże, s. 4.
  6. ↑ Krystyna Bartol, Jerzy Danielewicz: Komedia grecka. Od Epicharma do Menandra, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011, s. 77.
  7. ↑ Rafał Citowicz: Prawnokarne aspekty ochrony życia człowieka a prawo do godnej śmierci. Warszawa: "Kodeks", 2006, s. 29. ISBN 83-89051-45-1.