Krems an der Donau
 (c) Bauer Karl, CC-BY-SA-3.0 Panorama miasta | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||
| Zarządzający | Reinhard Resch (Politiker)↗ | ||
| Powierzchnia | 51,61 km² | ||
| Wysokość | 203 m n.p.m. | ||
| Populacja (1 stycznia 2014) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Nr kierunkowy | 0273, 027392 | ||
| Kod pocztowy | 3500, 3506 | ||
| Tablice rejestracyjne | KS | ||
Położenie na mapie Dolnej Austrii  | |||
Położenie na mapie Austrii  | |||
 48°24′N 15°36′E/48,400000 15,600000 | |||
| Strona internetowa | |||
Krems an der Donau (cz. Kremže) – statutarne miasto powiatowe w północno-wschodniej Austrii, w kraju związkowym Dolna Austria, siedziba powiatu Krems-Land do którego jednak nie należy. Port przy ujściu rzeki Große Krems do Dunaju. Liczy 24 085 mieszkańców (1 stycznia 2014). Miasto jest na liście Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.
Historia
.jpg)
We wczesnym średniowieczu, od VII wieku, obszar zamieszkiwali Słowianie. Miejscowość Krems po raz pierwszy wzmiankowano w 995, pod nazwą Chremis[1], jako gród obronny położony na wschodniej granicy Marchii Austriackiej, w sąsiedztwie Moraw[2]. Od 1014 istniała tu parafia katolicka[2]. W 1072 wzmiankowano sąsiadującą miejscowość Stein[2]. W 1153 słynny średniowieczny geograf Al-Idrisi wymienił Krems jako jeden ze znaczących ośrodków regionu, obok Wiednia i Pasawy[3]. Od XII wieku Krems i Stein rozwijały się wespół jako swoiste dwumiasto, głównie za sprawą handlu i uprawy winorośli[1]. Od 1251 do 1276 znajdowały się pod panowaniem czeskiego króla Przemysła Ottokara II. Z 1305 pochodzi najstarszy zachowany dokument, poświadczający prawa miejskie[4]. Krems i Stein posiadały odrębne mury obronne, jednakże były pod wspólnym zarządem – miały wspólne prawa miejskie, herb, pieczęć miejską i burmistrza[1]. Z 1336 pochodzi najstarsza znana wzmianka o zamku w Stein[5]. Od późnego średniowiecza miał miejsce rozkwit obu miast, powstawały późnogotyckie kościoły, kaplice oraz kamienice[1]. W 1463 Fryderyk III Habsburg wydał zgodę na budowę mostu przez Dunaj, drugiego najstarszego mostu na tej rzece w Austrii[1]. W 1485 Stein zostało zajęte przez Węgry, w których posiadaniu pozostawało do 1490[5]. Ze Stein pochodziła Barbara Edelpeck, metresa króla Węgier Macieja Korwina, matka jego jedynego syna Jana Korwina[6].
W XVI wieku Krems było ośrodkiem reformacji, jednak wskutek kontrreformacji stało się ponownie katolickie. W XVII wieku przyszło załamanie gospodarcze wskutek zmiany szlaków handlowych i utraty znaczenia handlu dunajskiego[1]. Dodatkowo oba miasta znacząco ucierpiały w trakcie wojny trzydziestoletniej, gdy po rocznym oblężeniu zostały zdobyte przez Szwedów w 1645, a następnie zostały odbite przez Austriaków[2]. Połowa domów została wówczas zniszczona.
Na mocy reformy z 1849 rozdzielono administracyjnie oba miasta[3]. W okresie, gdy Polska znajdowała się pod zaborami, od 1850 komisarzem powiatowym w Krems był malarz Franciszek Ksawery Siemianowski[7], który, nie zaniedbując obowiązków służbowych, malował okoliczne widoki, w tym panoramę miasta[8]. Odchodząc z urzędu otrzymał list z podziękowaniami podpisany przez licznych mieszkańców miasta[8].
Ponowne ożywienie i rozwój Krems przyszły w późnym XIX wieku[1]. Rozebrano wówczas mury miejskie i większość bram miejskich, z wyjątkiem Steiner Tor[1]. Po upadku Austro-Węgier miasto znalazło się w składzie Republiki Austrii, a w 1938 w wyniku Anschlussu zostało anektowane przez nazistowskie Niemcy, w których składzie pozostawało do końca II wojny światowej w 1945. Po aneksji Niemcy znacząco poszerzyli granice miasta Krems, w 1939 włączając do niego także Stein jako dzielnicę[2]. W ostatnich tygodniach wojny, 2 kwietnia 1945, przeprowadzony został nalot na Krems, jednakże udało się uniknąć znaczących strat w zabytkowej substancji miasta[2].
Od nazwy miasta pochodzi nazwa popularnej musztardy kremskiej.
Zabytki
Posiada dwa stare miasta: Krems an der Donau i Stein an der Donau.
Krems an der Donau:
- gotycki kościół pw. św. Wita (St. Veit) pierwotnie z połowy XII w., obecna budowla ze schyłku XIII w., wystrój wnętrza głównie barokowy
- gotycki kościół pijarów (Piaristenkirche) z drugiej połowy XV w.
- klasztor dominikanów wraz z kościołem klasztornym z XIII w. w stylu gotyckim. Zachowały się gotyckie krużganki z jednej strony wirydarza. Obecnie kościół i klasztor nie pełni funkcji sakralnych, jest tam szkoła winiarska
- liczne kamienice mieszczańskie gotyckie, renesansowe i barokowe, w tym Großes Sgraffitohaus z XVI w. z zachowanymi sgraffiti oraz pałac Gozzo, z XIII w. przebudowany w renesansie (dodano wtedy m.in. loggię zachowaną do dziś)
- ratusz z XVI w.
- gotycka brama Steiner Tor, pozostałość średniowiecznych murów obronnych
- gotycki kościół szpitalny z XV w.
- kościół starokatolicki z XVII w.
Kościół św. Wita
Kościół pijarów
Kościół i klasztor dominikanów
Pałac Gozzo
Steiner Tor
Kościół szpitalny
Stein an der Donau:
- romański kościół minorytów z 1264, obecnie sala ekspozycyjna
- gotycki kościół pw. św. Mikołaja (Hl. Nikolaus)
- gotycki kościół Frauenbergkirche
- liczne kamienice mieszczańskie gotyckie, renesansowe i barokowe i pałace, m.in. Großer Passauerhof z XIII w. z fasadą renesansową
- magazyny soli z XVI w.
- pokaźne fragmenty średniowiecznych fortyfikacji miejskich z bramami Linzer Tor i Kremser Tor
Transport
W mieście znajduje się stacja kolejowa Krems an der Donau.
Współpraca
Miejscowości partnerskie:
Francja: Beaune
Niemcy: Böblingen, Pasawa
Stany Zjednoczone: Grapevine
Czechy: Kromieryż
Dania: Ribe
Zobacz też
- Krems
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Krems an der Donau | Wasserwerk, www.wasserwerk.at [dostęp 2019-12-03] (niem.).
- ↑ a b c d e f Gedächtnis des Landes - Orte: Krems an der Donau, www.gedaechtnisdeslandes.at [dostęp 2019-12-03] (niem.).
- ↑ a b Stadtrundgang durch die Altstadt von Krems - Stadt Krems an der Donau, Niederösterreich, Wachau - Startseite - Kultur - Geschichte & Stadtrundgang - Stadtrundgang Krems, www.krems.gv.at [dostęp 2019-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-18] (niem.).
- ↑ Kultur - Geschichte & Stadtrundgang - Stadt Krems an der Donau, Niederösterreich, Wachau - Startseite - Kultur - Geschichte & Stadtrundgang, www.krems.gv.at [dostęp 2019-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-27] (niem.).
- ↑ a b Wehrbauten in Niederösterreich, www.wehrbauten.at [dostęp 2019-12-03] (niem.).
- ↑ Matthias Corvinus – Wien Geschichte Wiki, www.geschichtewiki.wien.gv.at [dostęp 2019-12-03] (niem.).
- ↑ Róża Biernacka: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950. Institut für Neuzeit- und Zeitgeschichtsforschung, s. 249. (niem.).
- ↑ a b Róża Biernacka: Franciszek Ksawery Siemianowski. ipsb.pl. [dostęp 2016-10-16].
Bibliografia
- Siedziba kraju związkowego: St. Pölten
Media użyte na tej stronie
Autor: Rosso Robot, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Lower Austria
Equirectangular projection. Geographic limits of the map:
- N: 49.02796° N
- S: 47.38301° N
- W: 14.44565° E
- E: 17.07430° E
Autor: Lencer, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Austria
Equirectangular projection, N/S stretching 150 %. Geographic limits of the map:
- N: 49.2° N
- S: 46.3° N
- W: 9.4° E
- E: 17.2° E
.svg)
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Autor: Bauer Karl, Licencja: CC BY-SA 3.0 at
Dominikanerkirche, heute Museum d Stadt Krems
Coat of arms of the state of Lower Austria, Austria
Autor: Bauer Karl, Licencja: CC BY-SA 3.0 at
Bürgerspitalkirche in Krems an der Donau
Autor: Wolfgang Sauber, Licencja: CC BY-SA 4.0
Krems ( Lower Austria ). Gozzo's castle: Hall ( 1254 )
.jpg)
Autor: C.Stadler/Bwag, Licencja: CC BY-SA 4.0
Nordwestansicht der römisch-katholischen Pfarrkirche hl. Veit in der niederösterreichischen Stadt Krems an der Donau.
Die Kirche wurde von 1616 bis 1630 nach Plänen der Baumeister Cypriano Biasino und Johann Baptist Spazio gebaut und war einer der ersten Barockkirchen nördlich der Alpen. Die Sakralbau besteht aus einem Langhaus mit acht Seitenkapellen, einem Querschiff und einem etwas niedrigeren Chor mit Rundapsis. Die Grabplatten an den Außenmauern erinnern an den ehemaligen alten Friedhof rund um die Kirche. In den Neubeu wurde teilweise der Turm der mittelalterlichen Vorgängerkirche miteinbezogen.
train station Krems an der Donau in Lower Austria
Autor: Bauer Karl, Licencja: CC BY-SA 3.0 at
Piaristenkirche von Krems - Frauenbergturm; im Vordergrund: Altes Gymnasium, Weinbauschule von 1898 – 1903.
.JPG)
Autor: C.Stadler/Bwag, Licencja: CC BY-SA 4.0
Das Steiner Tor in der niederösterreichischen Bezirkshauptstadt Krems an der Donau.
Das einzige erhaltene von den ehemals 4 Stadttoren ist das Wahrzeichen der Stadt und war früher Teil der Stadtmauer, die mittlerweile abgetragen ist. Das untere Stockwerk des mächtigen Rechteckturmes sowie die flankierenden Trabantentürme stammen aus dem Ende des 15. Jahrhunderts. Der barocke Turmaufbau erfolgte in der Regierungszeit Maria Theresias (um 1750).