Kretoszczur

Kretoszczur
	Bathyergus
	Illiger, 1811
	; Przedstawiciel rodzaju – kretoszczur olbrzymi (B. janetta)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	jeżozwierzowce
Infrarząd	jeżozwierzokształtne
(bez rangi)	incertae sedis
Rodzina	kretoszczurowate
Rodzaj	kretoszczur
	Typ nomenklatoryczny
	Mus maritimus J.F. Gmelin, 1788 (= Mus suillus Schreber, 1782)
Synonimy
	Orycterus Rafinesque, 1815; Orycterus Lesson, 1827; Bathiergus: G. Cuvier, 1829;
	Orycterus Rafinesque, 1815; Orycterus Lesson, 1827; Bathiergus: G. Cuvier, 1829;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście

Kretoszczur^[7] (Bathyergus) – rodzaj ssaka z rodziny kretoszczurowatych (Bathyergidae).

Nazewnictwo zwyczajowe

W polskiej literaturze zoologicznej nazwa zwyczajowa „kretoszczur” była w przeszłości używana dla oznaczania gatunku Georychus capensis^[8]^[9]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” wspomnianemu gatunkowi nadano nazwę piaskogrzeb przylądkowy, przeznaczając nazwę kretoszczur dla rodzaju Bathyergus. Rodzaj Georychus otrzymał nazwę piaskogrzeb^[7].

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (Namibia i Południowa Afryka)^[3]^[10]^[11].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) samic 170–329,9 mm, samców 170–353,7 mm, długość ogona samic 29,3–50 mm, samców 30,7–52 mm; masa ciała samic 195–960 g, samców 242–1300 g^[10].

Systematyka

Etymologia

Bathyergus (Bathiergus): gr. βαθυεργεω bathuergeō „pracować głęboko”^[12].
Orycterus: gr. ορυκτης oruktēs „kopacz”^[13]. Gatunek typowy: Mus maritimus J.F. Gmelin, 1788 (= Mus suillus Schreber, 1782).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[3]:

Bathyergus janetta O. Thomas & Schwann, 1904 – kretoszczur wydmowy
Bathyergus suillus (Schreber, 1782) – kretoszczur olbrzymi

oraz jeden gatunek wymarły^[14]:

Bathyergus hendeyi Denys, 1998

Uwagi

↑ Nomen nudum.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Bathyergus Illiger, 1811.

Przypisy

↑ Bathyergus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 86. (łac.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 544–546. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 58. (fr.).
↑ R.-P. Lesson: Manuel de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes. Paris: J. B. Bailliere, 1827, s. 251. (fr.).
↑ G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. Wyd. Nouvelle édition rev. et aug.. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1829, s. 211. (fr.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 150, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ ^a ^b R. Honeycutt: Family Bathyergidae (African Mole-rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 367. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Bathyergus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-09].
↑ Palmer 1904 ↓, s. 134.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 484.
↑ Ch. Denys. Phylogenetic implications of the existence of two modern genera of Bathyergidae (Mammalia, Rodentia) in the Pliocene site of Langebaanweg (South Africa). „Annals of the South African Museum”. 105 (5), s. 268, 1998. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[4] Nomen nudum.

[7] Niepoprawna późniejsza pisownia Bathyergus Illiger, 1811.

[itis-1] Bathyergus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Illiger-2] J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 86. (łac.).

[Burgin&inni-3] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 544–546. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Rafinesque-5] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 58. (fr.).

[Lesson-6] R.-P. Lesson: Manuel de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes. Paris: J. B. Bailliere, 1827, s. 251. (fr.).

[Cuvier-8] G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation, pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. Wyd. Nouvelle édition rev. et aug.. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1829, s. 211. (fr.).

[Cichocki&inni-9] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[kracz-10] Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.

[Kowalski&inni-11] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 150, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[Honeycutt-12] R. Honeycutt: Family Bathyergidae (African Mole-rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 367. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-13] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Bathyergus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-09].

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791881#page/142/mode/1up_134]-14] Palmer 1904 ↓, s. 134.

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/page/27792231_484]-15] Palmer 1904 ↓, s. 484.

[Denys-16] Ch. Denys. Phylogenetic implications of the existence of two modern genera of Bathyergidae (Mammalia, Rodentia) in the Pliocene site of Langebaanweg (South Africa). „Annals of the South African Museum”. 105 (5), s. 268, 1998. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[b]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne