Kretoworowate

Kretoworowate^[2], krety workowate^[3][4] (Notoryctidae) – rodzina ssaków z rzędu kretoworokształtnych (Notoryctemorphia). Obejmuje dwa gatunki podobne do złotokretów, występujące w Australii.

Budowa

Szkielet kretowora południowego

Pod względem morfologii kretoworowate przypominają zaliczane do łożyskowców złotokretowate. Łączą je podobne rozmiary, ale i wygląd, w tym kształt ciała i ubarwienie futra. W budowie kretoworowatych zwracają uwagę szczątkowe oczy bez soczewek, a nawet źrenic, które nie zapewniają widzenia. Nie występuje także ucho zewnętrzne. Pysk z kolei pokrywa tarcza rogowa. Uzębienie kretoworowatych także wykazuje cechy redukcji, a wręcz degeneracji. Nie stwierdza się diprotodontii ani oligoprotodontii. Zęby zakorzenione są słabo. Szczęka zawiera 3-4 siekacze, pojedynczy kieł, dwa przedtrzonowce i 4 trzonowce, połówka żuchwy natomiast 3 siekacze, 1 kieł, 3 przedtrzonowce i 4 zęby trzonowe. Zarówno siekacze, jak i kły czy przedtrzonowce są tępe. Trzonowce szczęki wykazują zalambdodontyzm. Talonidy trzonowców żuchwy nie zachowały się w toku ewolucji. Z siedmiu kręgów budujących szyjny odcinek kręgosłupa pięć dystalnych zrasta się ze sobą, dzięki czemu może podtrzymywać szyję, gdy kretowór ryje głową w glebie. Na tułowiu występuje dobrze rozwinięta, aczkolwiek osiągająca niewielkie rozmiary torba lęgowa. Nie stwierdza się syndaktylii. Przednie kończyny służą do kopania w ziemi, dlatego też zakończone są pazurami sprawiającymi wrażenie niewielkich łopatek. Szczególnie duże są trójkątne pazury trzeciego i czwartego promienia. Ciało wieńczy krótki i tępo zakończony ogon, którego pokrywę określa się jako skórzastą^[4].

Systematyka

Do rodziny należy jeden występujący współcześnie rodzaj^[5][2]:

• Notoryctes Stirling, 1891 – kretowór, obejmujący dwa gatunki^[4],

oraz wymarły:

• Naraboryctes Archer, Beck, Gott, Hand, Godthelp & Black, 2011

Tryb życia

Kretoworowate żyją w glebie. Drążą w niej korytarze, nie budując jednak nor. Ich aktywność przypada i na dzień, i na noc. Przyjmują pokarm mięsny, złożony głównie z larw bezkręgowców, których poszukują zarówno w glebie, jak i na jej powierzchni^[4].

Przypisy

Bibliografia

• CzesłąwC. Błaszak CzesłąwC., MaciejM. Skoracki MaciejM., JoannaJ. Gliwicz JoannaJ., Infragromada: ssaki żyworodne niższe – Metatheria; torbacze – Marsupialia, [w:] CzesławC. Błaszak, Zoologia, t. Tom 3, część 3. Ssaki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020, ISBN 978-83-01-17337-1  (pol.).