Krišjāņa Barona iela

Krišjāņa Barona iela – ulica w centralnej części Rygi, której patronem jest łotewski pisarz Krišjānis Barons.

Jest to kontynuacja położonej na Starym Mieście Audēju iela, rozpoczynająca się na Aspazijas bulvāris, przecinająca kanał miejski i Raina bulvāris. Dalej ulica biegnie równolegle do głównej arterii miasta - Brīvības iela - z którą ostatecznie się łączy. Długość całkowita ulicy wynosi 3190 m^[1].

Historia

Ulica została wytyczona w 1858 r. w ramach generalnej przebudowy Rygi, podczas której zlikwidowano dawną ryską twierdzę i rozebrano umocnienia. Połączyła wewnętrzne (stare) miasto i Przedmieście Petersburskie, tworząc kontynuację ulicy Tkackiej na obszarze ryskiego pierścienia bulwarowego^[1].

Pierwsza nazwa ulicy upamiętniała generał-gubernatora Kraju Nadbałtyckiego Aleksandra Suworowa, który w Rydze koordynował rozbiórkę fortyfikacji i wytyczenie pierścienia bulwarów. Suworowa upamiętniono w ten sposób jeszcze za jego życia^[1].

Swoją obecną nazwę, upamiętniającą jednego z prekursorów ruchu młodołotyszy, pisarza i folklorysty Krišjānisa Baronsa, ulica otrzymała w 1923 r. Barons zmarł w tym samym roku w swoim mieszkaniu w kamienicy pod nr 3 na tejże ulicy. Mieszkanie zaadaptowano na muzeum jego pamięci^[1].

Zabudowa

(c) Smig z rosyjskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0

Budynek Łotewskiej Akademii Muzycznej

W południowej części ulicy (do skrzyżowania z Elizabetes iela) w zabudowie ulicy dominują reprezentacyjne budynki w eklektycznym stylu, wyrażającym preferencje najbogatszej warstwy ludności miejskiej drugiej połowy XIX wieku. Dalej dominują kamienice reprezentujące romantyczny styl narodowy, zaprojektowane przez przedstawicieli łotewskiej szkoły architektonicznej, z elementami nawiązującymi do sztuki ludowej. Architektura tej części ulicy kształtowała się na początku XX wieku, kiedy stare dwupiętrowe drewniane domy zostały zastąpione nowymi wielopiętrowymi kamiennymi budynkami zgodnie z nowymi zasadami rozwoju urbanistycznego. Drewniane domy w tej części ulicy zostały zbudowane przed 1885 r., kiedy nowe przepisy wydane przez gubernialną inspekcję budowlaną zakazały ich wznoszenia^[1].

Przy ulicy znajduje się 30 domów mieszkalnych wpisanych do rejestru zabytków^[2].

Pod nr 1 znajduje się siedziba Łotewskiej Akademii Muzycznej (proj. Jānis Frīdrihs Baumanis, 1873–1874)^[1].

Dawny budynek Łotewskiej Biblioteki Narodowej

Pod nr 4 swoją siedzibę ma Muzeum Przyrody Łotwy, założone w 1846 r.^[1]

Pod nr 12 znajduje się XIX-wieczna rezydencja rodziny Pfabów, następnie należąca do Antona i Emiliji Benjaminów. W ZSRR miały tam swoją siedzibę Związek Pisarzy Łotewskiej SRR, Związek Kompozytorów Łotewskiej SRR i Związek Artystów Łotewskiej SRR^[1].

Pod nr 14 do 2014 r. znajdowała się Biblioteka Narodowa Łotwy^[1].

W budynku pod nr 16/18 swoją siedzibę ma Teatr Lalek^[1].

Pod nr 126 znajduje się prawosławny żeński monaster Trójcy Świętej i św. Sergiusza z Radoneża z soborem Trójcy Świętej^[3].

Pod nr 130 znajdowały się zakłady elektromechaniczne Radiotechnika^[1].

Pod nr 75 znajdował się Ryski Pałac Sportu, wzniesiony w 1970 r.^[1], w 2008 r. rozebrany^[4].

Przypisy