Kris

Kris

Krissztylet lub puginał malajski, zwykle o wężowatej klindze z bruzdami i często małą haczykowatą wypustką. Długość jego głowni wynosi około 30–40 cm (w wersji katowskiej 50–60 cm). Sztylet stał się narodowym symbolem Malezji. Zazwyczaj uzupełnia galową garderobę arystokracji. W swoim charakterystycznym kształcie pojawił się dopiero około wieku XIII, jednak jego tradycja ma korzenie w prehistorii. Najwcześniej pojawił się na Jawie w IV wieku, w późniejszym okresie pojawiły się różne lokalne odmiany. Każda odmiana mogła być używana tylko przez określoną klasę osób. Kris stanowi obiekt czci niemal religijnej, ofiaruje się mu kwiaty, kadzidła i żywność. Dla nabrania mocy magicznej wbijano kris w ciało węża. Również sama forma klingi nawiązuje do symboliki węża naga. Czcią darzono również wytwórców, zwanych empu, przypisując im znajomość magii. Wykorzystywali oni, oprócz zwykłego żelaza, również żelazo pochodzące z meteorytów, uzyskując odpowiedni efekt dekoracyjny (skuwano 3 warstwy miękkiej stali lub żelaza z żelazem pochodzącym z meteorów zawierającego ok. 3% niklu). Rękojeść dawnych krisów nawiązuje natomiast do postaci ludzkiej[1][2][3].

W 2005 roku kris indonezyjski został proklamowany Arcydziełem Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości, a w 2008 roku wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO[4].

Przypisy

  1. Andrzej Jakimowicz: Sztuka Indonezji, Wiedza Powszechna, Warszawa 1974.
  2. Michéle Byam: Broń i zbroje. Wyd. III. Warszawa: Arkady, 1991, s. 23. ISBN 83-213-3754-0.
  3. Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski: Słownik uzbrojenia historycznego. Warszawa: PWN, 2010, s. 27–28. ISBN 978-83-01-16260-3.
  4. UNESCO ICH: Indonesian Kris (ang.). [dostęp 2013-11-18].

Media użyte na tej stronie

Kris bali.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.0 de