Kristiansand

Kristiansand
Ilustracja
Katedra w Kristiansand
Herb
Herb
Dewiza: Causa triumphat tandem bona.
Państwo

 Norwegia

Okręg

Vest-Agder

Zarządzający

Jan Oddvar Skisland

Powierzchnia

428.21 km²

Populacja 
• liczba ludności


93,205[1].

Nr kierunkowy

(+47) 38

Kod pocztowy

4604–4698

Położenie na mapie Vest-Agderu
Mapa konturowa Vest-Agderu, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Kristiansand”
Położenie na mapie Norwegii
Mapa konturowa Norwegii, blisko dolnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „Kristiansand”
Ziemia58°10′N 8°00′E/58,166667 8,000000
Strona internetowa
Portal Norwegia

Kristiansand – ósme pod względem wielkości miasto oraz drugi co do wielkości port Norwegii; siedziba gminy Kristiansand. Zespół miejski Kristiansand jest piątym co do wielkości w Norwegii.

Najważniejsze informacje

Kristiansand jest centrum administracyjnym okręgu Vest-Agder (południowa Norwegia).

  • transport:
    • połączenia promowe z Hirtshals i Hanstholm (Dania)
    • połączenia lotnicze: lotnisko Port lotniczy Kristiansand (Kristiansand Lufthavn) w Kjevik, kod IATA: KRS
    • sieć autobusów miejskich, również linie międzymiastowe
    • autostrada E 39/E 18 (wypożyczalnia samochodów + przyczep kempingowych)
    • kolej, ze stacją Kristiansand.
  • przemysł: 36 000 miejsc pracy (wiele związanych z administracyjnymi funkcjami gminy), usługi, stocznie, przemysł morski (National Oilwell Varco - dawniej Hydralift - i Maritime Hydraulics), technologie pracy z wodą, wydobywania ropy i gazu, telekomunikacja, IT
  • edukacja:
    • w Kristiansand znajduje się największa norweska uczelnia (Agder University College, 8000 studentów); 25% mieszkańców miasta ma wyższe wykształcenie
    • szereg szkół podstawowych i gimnazjów
    • intensywna międzynarodowa wymiana studentów z Europą, USA, Azją
  • budżet miasta na 2004: 2,8 mld NOK (326 milionów Euro)
  • 43% mieszkańców miasta jest właścicielami domów, w których mieszka

Historia

Miasto zostało założone w roku 1641 przez króla Danii i Norwegii Chrystiana IV. Od jego imienia pochodzi nazwa miasta (część sand (piasek) dodana została, ponieważ w odróżnieniu od większości norweskich wybrzeży, które są skaliste, Kristiansand ma trochę piaszczystej plaży).

Handel i przemysł lokalny rozwinął się jeszcze przez założeniem miasta wokół eksportu drewna do sąsiednich krajów Morza Północnego. Duże zasoby drewna przyczyniły się również do rozwoju zakładów budujących statki; później stoczni. Charakter kultury lokalnej także jest wynikiem pracy i zaangażowania społeczeństwa w przemysł stoczniowy i inne zajęcia związane z morzem (rybołówstwo).

W 1682 roku miasto zostało siedzibą biskupów. W 1734 już rozwinięty Kristiansand został zrujnowany przez pierwszy wielki pożar. W 1814 rozpoczęło się 20 lat depresji: duża śmiertelność mieszkańców, coraz większa bieda miasta i ludności. Sytuacja odwróciła się ok. 1855 – były to lata koniunktury, powstało wtedy 40 fabryk i 5 stoczni. Dobre czasy zostały przerwane w 1859 kolejnym wielkim pożarem, który zniszczył miasto i pozbawił dachu nad głową 1000 osób. Odbudowa zajęła dwa lata, rzesze bezrobotnych znalazły pracę przy tym zadaniu. Już w 1870 ponownie rozpoczął się okres szybkiego rozwoju miasta (handel), co było impulsem do rozpoczęcia planowej rozbudowy portu. Koniec wieku przyniósł jednak kolejny zwrot w historii miasta – były to ponownie lata ciężkiego kryzysu, biedy i bezrobocia. Zdarzyły się kolejne dwa wielkie pożary; drugi z nich (1892, „Stor Østerbrann”) uważany jest za największą katastrofę w historii miasta – zniszczone zostały całe partie zabudowy, niemal cały port, 350 budowli, 4000 osób zostało pozbawione domów. Pożar zmienił obraz miasta – aby uniknąć podobnej sytuacji w przyszłości, wprowadzono nakaz wznoszenia budynków murowanych (murtvang), poszerzono bramy i podzielono miasto na cztery nieco oddalone od siebie części. Mimo pożaru był to też czas wprowadzenia elektryczności (co za tym idzie: rozwoju przemysłu), w mieście pojawiła się kolej żelazna, znacznie rozbudowany został port. Liczba mieszkańców wzrosła do 15 tysięcy. W XX wieku mimo wojen miasto cały czas się rozwijało (transport, liczba mieszkańców, zabudowa, przemysł). W 1965 roku gmina Kristiansand wchłonęła sąsiednie gminy.

Zabytki i atrakcje

Christiansholm
Christiansholm – widok z zewnątrz z armatami wymierzonymi w morze
Kilden teatr i sala koncertowa
  • „Kvadraturen” – centrum miasta ma na mapie kształt regularnie podzielonego równoległymi ulicami kwadratu
  • Zoo (Kristiansand Dyre- og fritidspark)
  • w Parku Wergelanda – neogotycka katedra Kristiansand Domkirke (zob. zdjęcie) z czynnymi organami; oprócz niej jeszcze 16 zabytkowych kościołów
  • udostępniona do zwiedzania wzniesiona przez króla Fryderyka III twierdza Christiansholm z armatami skierowanymi w stronę morza (zob. zdjęcia)
  • muzea:
    • muzeum armat (z drugą co do wielkości armatą na świecie – kaliber 38 cm), schrony
    • muzeum kolei parowej – parowozy z 1984, drewniane wagony, 6 km czynnej trasy
    • muzeum kultury Gamle Gård – sale balowe, obrazy, stare salony
    • muzeum na powietrzu Fylkesmuseum
    • muzeum historii naturalnej z parkiem botanicznym
    • wiele innych, łącznie kilkanaście
  • park Ravnedalen
  • coroczny Punkt Festival
  • coroczny Quart Festival
  • coroczny International Church Music Festival
  • wodne atrakcje: basen, plaża w mieście (bystranda), wycieczki łodzią, możliwość wynajęcia kanoe, wędkarstwo, wędkarstwo głębokomorskie
  • infrastruktura do uprawiania sportu: bowling, piłka ręczna, gokart, nurkowanie, wspinaczka, golf, jazda konna, tor lodowy (zimą), piłka plażowa, trasy rowerowe
  • biblioteka, teatr, kina, domy kultury, filharmonia, liczne galerie
  • wiele restauracji i sklepów, ulice spacerowe
Fragment zagospodarowanego wybrzeża Kristiansand

Sport

Zobacz też

Przypisy

  1. Befolkning og areal i tettsteder. [w:] Statistik Sentralburå [on-line]. [dostęp 2017-12-14]. (norw.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kristiansand komm.svg
Kommunevåpen for Kristiansand kommune i Vest-Agder fylke.
Norway location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Norway
Norskdomkirke ubt.jpeg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Christiansholm festning twierdza1 ks ubt.jpg
Autor: photo © 2004 by Tomasz Sienicki [user: tsca, mail: tomasz.sienicki at gmail.com], Licencja: CC BY 2.5 pl
Twierdza Christiansholm w Kristiansand w Norwegii
Christiansholm festning Twierdza3arm2 ks ubt.jpg
Autor: photo © 2004 by Tomasz Sienicki [user: tsca, mail: tomasz.sienicki at gmail.com], Licencja: CC BY 2.5 pl
Twierdza Christiansholm w Kristiansand w Norwegii
Kilden-Kristiansand.JPG
Autor: CarstenR, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kilden teater- og konserthus, Kristiansand, sett sørfra
Kristiansand 01 ubt.jpeg
Autor: © 2004 by Tomasz Sienicki [user: tsca, mail: tomasz.sienicki at gmail.com], Licencja: CC BY 2.5
Kristiansand, Norway, 2004; photo taken from Gravane, showing part of Strandpromenaden. Apartment building to the left is Markensgate 1A. Red building to the right is the seafood restaurant Sjøhuset (Sea House)