Krośniewice

Krośniewice
	; Urząd miasta w Krośniewicach
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	kutnowski
Gmina	Krośniewice
Prawa miejskie	1442-1870 i od 1926
Burmistrz	Katarzyna Erdman
Powierzchnia	4,2 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności; • gęstość	; 4322; 1029 os./km²
Strefa numeracyjna	24
Kod pocztowy	99-340
Tablice rejestracyjne	EKU
	Położenie na mapie gminy Krośniewice Krośniewice
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Krośniewice
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Krośniewice
	Położenie na mapie powiatu kutnowskiego Krośniewice
	52°15′13″N 19°10′12″E/52,253611 19,170000
TERC (TERYT)	1002044
SIMC	0969095
	Urząd miejskiul. Poznańska 5; 99-340 Krośniewice
	Strona internetowa

Krośniewice – miasto w Polsce położone w województwie łódzkim, w powiecie kutnowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Krośniewice. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa płockiego.

Miasto Krośniewice leży w północno-zachodniej części województwa łódzkiego, 15 km na zachód od stolicy powiatu – Kutna. Stanowi punkt końcowy drogi wojewódzkiej nr 581 z Gostynina.

Krośniewice leżą w historycznej ziemi łęczyckiej^[2]. Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1452 roku położone było w XVI wieku w województwie łęczyckim^[3].

Dawniej Krośniewice były znane z długich zatorów^[4]^[5] spowodowanych skrzyżowaniem ówczesnych dwóch głównych dróg krajowych – nr 1 (część trasy E75) i nr 2 (część trasy E30). Sytuacja uległa częściowej zmianie po oddaniu do użytku autostrady A2 z Konina do Strykowa pod Łodzią. Ostatecznie problem rozwiązano 16 grudnia 2009 roku, oddając do użytku obwodnicę miasta^[6] i wyprowadzając drogi nr 91 oraz nr 92 poza Krośniewice. Przebieg nowej trasy spotkał się z krytyką mieszkańców^[4] oraz władz miejskich^[7].

Demografia

Dane z 31.12.2019 roku^[8]

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	4 322	100	2 285	52,9	2 037	47,1
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1 046,7

Piramida wieku mieszkańców Krośniewic w 2014 roku^[9].

Historia

Pałac

Nieczynna stacja kolei wąskotorowej

Pierwsza wzmiankach o Krośniewicach jako wsi pochodzi z 1355 roku, o miejscowej parafii zaś z 1388. Dokładna data nadania praw miejskich nie jest znana, nastąpiło to przed 1420. Od momentu powstania do 1945 miejscowość w rękach prywatnych - należała do rodów: Awdańców, Szczawińskich, Włostowskich, Gomolińskich, Opackich i Rembielińskich. Miasto znajdowało się w kluczu dóbr ziemskich z siedzibą w sąsiednim Błoniu, obecnie częściowo dzielnicy miasta, znane głównie jako ośrodek lokalnego rzemiosła.

W 1564 po raz pierwszy wymieniani są tu Żydzi, a przed 1576 znaczną część miejskiej zabudowy strawił pożar. 27 marca 1775 kolejny właściciel Karol Saryusz Gomoliński otrzymuje od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przywilej dla Krośniewic zezwalający na targi tygodniowe w poniedziałek. W 1793 miasto zajęte przez Prusy, później w Królestwie Kongresowym.

W 1870 roku Krośniewice straciły prawa miejskie i zostały siedzibą gminy, które odzyskały w 1926 r.

W 1906 roku na terenie Krośniewic i okolic zawiązała się parafia mariawicka, ściśle związana z duszpasterską działalnością o. Jana Marii Michała Kowalskiego (w latach 1905-1906 proboszcza w Starej Sobótce) i o. Czesława Marii Polikarpa Kahla, który był wikariuszem w Krośniewicach. Mariawici związani byli z prężnym ośrodkiem w Nowej Sobótce, w późniejszych latach w nieodległym Kajewie wybudowali własny kościół i ochronkę dla dzieci.

W 1915 wybudowano w Krośniewicach kolejkę wąskotorową rozbudowaną w okresie późniejszym – do dziś istnieje tu stacja i siedziba Krośniewickich Kolei Dojazdowych. Obecnie w mieście działa także przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum i liceum.

W czasie kampanii wrześniowej stacjonował tu III/3 dywizjon myśliwski

16 września 1939 Krośniewice zajęły wojska niemieckie. W tym samym roku miasto włączono do Rzeszy Niemieckiej. 10 maja 1940 administracja niemiecka utworzyła w Krośniewicach getto o powierzchni zaledwie 1 ha, na terenie którego stłoczono ponad 1100 Żydów z miasta i okolic. 15 października 1942 getto zostało zlikwidowane, a wszystkich jego mieszkańców wywieziono do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem i wymordowano. W 1943 administracja niemiecka zgermanizowała nazwę miasta do formy Kroßwitz.

W czasach Polski Ludowej, od początku lat 60.^[10] do połowy lat 80. w mieście krzyżowały się dwie główne drogi międzynarodowe: E8 relacji Świecko – Poznań – Warszawa – Terespol i E16 relacji Trójmiasto – Toruń – Łódź – Cieszyn^[11].

Zabytki

muzeum im. Jerzego Dunina-Borkowskiego w dawnym klasycystycznym zajeździe, pierwszym murowanym budynku miasta, państwowe muzeum od 1978;
zespół pałacowo-parkowy Rembielińskich, 2 poł. XIX wieku;
pomnik Księcia Józefa Poniatowskiego z 1814 roku;
kościół parafialny w stylu neogotyckim, pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (1866–1872)^[12];
synagoga w Krośniewicach, 1 poł. XIX wieku;
budynek rządcówki (2 poł. XIX w.) – miejsce urodzin gen. broni Władysława Andersa^[13]

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół Chrześcijański „Jezus Żyje”:
- zbór w Krośniewicach^[14]
Kościół rzymskokatolicki:
- Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krośniewicach^[15]

Osoby związane z miejscowością

Wiesław Sieradzan
Jan Tajchman

Zobacz też

Krośniewice (stacja kolejowa)
Linia kolejowa Boniewo – Krośniewice
Linia kolejowa Krośniewice – Ostrowy Wąskotorowe
Linia kolejowa Krośniewice – Ozorków Centralny
Cmentarz żydowski w Krośniewicach

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ Jan Józefecki, Piotr Stasiak: Krośniewice. Dzieje Miasta i okolicy (1397-1945) – fragmenty (pol.). krosniewice.pl. [dostęp 2020-08-15].
↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 181.
↑ ^a ^b Michał Frąk: W tym miasteczku nie chcą obwodnicy. "Dla nas to będzie koniec" (pol.). W: Gazeta Wyborcza [on-line]. 2015-03-25. [dostęp 2019-04-13].
↑ Dariusz Koźlenko: Życie w cieniu autostrady (pol.). W: Polityka [on-line]. 2013-04-02. [dostęp 2019-04-13].
↑ Dorota Grąbczewska: Krośniewice: Obwodnicą wreszcie można jechać (pol.). Gazeta Krakowska, 2009-12-16. [dostęp 2017-06-26].
↑ Dorota Grąbczewska: Kto wymyślił taką obwodnicę Krośniewic (pol.). W: Dziennik Łódzki [on-line]. 2009-09-01. [dostęp 2019-04-13].
↑ Krośniewice w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2019-12-20] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Krośniewice w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Mapa samochodowa Polski 1:1 000 000, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1962 .
↑ Samochodowy atlas Polski 1:500 000. Wyd. V. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1979, s. 74. ISBN 83-7000-017-7.
↑ Krośniewice. W: Strona Diecezji Łowickiej [on-line]. [dostęp 2017-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-04)].
↑ "Andersówka". W: Polska Niezwykła [on-line]. [dostęp 2017-07-23].
↑ Kościół Chrześcijański „Jezus Żyje”. kchjz.pl. [dostęp 2022-08-23].
↑ Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krośniewicach. diecezja.lowicz.pl. [dostęp 2022-08-23].

Linki zewnętrzne

Muzeum im. Jerzego Dunin Borkowskiego
Krośniewice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 705 .
Google, Widok ulicy., Mapy Google, wrzesień 2012 [dostęp 2020-05-24] . – widok na skrzyżowanie dawnych dróg nr 1 i 2 w Krośniewicach.

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[2] Jan Józefecki, Piotr Stasiak: Krośniewice. Dzieje Miasta i okolicy (1397-1945) – fragmenty (pol.). krosniewice.pl. [dostęp 2020-08-15].

[3] Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 181.

[wyborcza-4] Michał Frąk: W tym miasteczku nie chcą obwodnicy. "Dla nas to będzie koniec" (pol.). W: Gazeta Wyborcza [on-line]. 2015-03-25. [dostęp 2019-04-13].

[polityka-5] Dariusz Koźlenko: Życie w cieniu autostrady (pol.). W: Polityka [on-line]. 2013-04-02. [dostęp 2019-04-13].

[6] Dorota Grąbczewska: Krośniewice: Obwodnicą wreszcie można jechać (pol.). Gazeta Krakowska, 2009-12-16. [dostęp 2017-06-26].

[dzienniklodzki-7] Dorota Grąbczewska: Kto wymyślił taką obwodnicę Krośniewic (pol.). W: Dziennik Łódzki [on-line]. 2009-09-01. [dostęp 2019-04-13].

[8] Krośniewice w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2019-12-20] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[populacja2016-9] Krośniewice w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[ppwk62-10] Mapa samochodowa Polski 1:1 000 000, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1962 .

[ppwk79-11] Samochodowy atlas Polski 1:500 000. Wyd. V. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1979, s. 74. ISBN 83-7000-017-7.

[12] Krośniewice. W: Strona Diecezji Łowickiej [on-line]. [dostęp 2017-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-04)].

[13] "Andersówka". W: Polska Niezwykła [on-line]. [dostęp 2017-07-23].

[14] Kościół Chrześcijański „Jezus Żyje”. kchjz.pl. [dostęp 2022-08-23].

[15] Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krośniewicach. diecezja.lowicz.pl. [dostęp 2022-08-23].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Miasta na prawach powiatu	Łódź Piotrków Trybunalski Skierniewice
Miasta powiatowe	Bełchatów Brzeziny Kutno Łask Łęczyca Łowicz Opoczno Pabianice Pajęczno Poddębice Radomsko Rawa Mazowiecka Sieradz Tomaszów Mazowiecki Wieluń Wieruszów Zduńska Wola Zgierz
Miasta gminne	Aleksandrów Łódzki Biała Rawska Błaszki Bolimów Drzewica Działoszyn Głowno Kamieńsk Koluszki Konstantynów Łódzki Krośniewice Lutomiersk Lututów Ozorków Piątek Przedbórz Rzgów Stryków Sulejów Szadek Tuszyn Uniejów Warta Wolbórz Zelów Złoczew Żychlin

Siedziba gminy	Krośniewice
Wsie	Bardzinek Bielice Cudniki Cygany Franki Głogowa Iwiczna Jankowice Kajew Kopy Kopyta Krzewie Luboradz Marynin Miłonice Miłosna Morawce Nowe Nowe Jankowice Ostałów Pawlikowice Pomarzany Skłóty Stara Wieś Suchodoły Szubina Szubsk Duży Teresin Witów Wola Nowska Wychny Wychny-Parcela Wymysłów Zalesie Zieleniew
Kolonie	Szubsk-Towarzystwo Tumidaj
Osady	Błonie Głaznów Głogowa Godzięby Jankowice Pomarzany Szubina
Integralne części wsi	Bieliczki Górki Miłońskie Grabinka Ludwików Nowe Kutnowskie Nowe Probostwo Nowe-Kolonia Pawlikowice-Parcele Pniewko Raszynek Rozpacz Stare Morawce Szubina-Parcel Szubinka Szubsk Mały Wartoły Wysoka Mała Zosinek

Miasta	Krośniewice Kutno Żychlin
Gminy miejskie	Kutno
Gminy miejsko-wiejskie	Krośniewice Żychlin
Gminy wiejskie	Bedlno Dąbrowice Krzyżanów Kutno Łanięta Nowe Ostrowy Oporów Strzelce

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–1915) woj. warszawskie (II RP) (1919–39) woj. łódzkie (II RP) (1939) woj. łódzkie (1945–75)
Miasta	Dąbrowice (do 1870) Krośniewice (do 1870 i od 1926) Kutno Żychlin (do 1870 i od 1924)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Bedlno (1953–54 i 1973–75) Błonie (1867–1953) Chodów (1973–75) Czerwonka (1953–54) Dąbrowice (1867–1954 i 1973–75) Dobrzelin (1870–74, 1926–54 i 1973–75) Krośniewice (1870–1954 i 1973–75) Krzyżanów (1973–75) Krzyżanówek (1867–1954) Kutno (1867–1954 i 1973–75) Łanięta (1919–54 i 1973–75) Mikstal (1867–1918) Nowe Ostrowy (1973–75) Oporów (1867–1954 i 1973–75) Ostrowy (1953–54) Plecka Dąbrowa (1867–1954) Rdutów (1867–1953) Sójki (1867–1953) Strzelce (1953–54 i 1973–75) Wojszyce (1867–1953) Wroczyny (1867–70) Żychlin (1867–70, 1874–1926 i 1973–75) Żychlin (1870–74)
Gromady (1954–72)	Bedlno (1954–72) Biała (1961–72) Bielawki (1956–68) Byszew (← 1956–72) Chodów (1968–72) Cygany (1954–61) Czerwonka (1954–68) Dąbrowice (1954–72) Długie (1954–68) Dobrzelin (1954–72) Emilianów (1954–59) Gołębiew Stary (1954–68) Gołębiewek Nowy (1954–61) Kaszewy Kościelne (1954–61) Krośniewice (1954–72) Kruki (1954–61) Krzyżanów (1954–72) Kutno (1954–56) Kutno (1961–68) Kutno-Wschód (1968–72) Kutno-Zachód (1968–72) Łanięta (1954–72) Mikstal (1954–68) Miłonice (1954–68) Mirosławice (1954–68) Młogoszyn (1954–72) Mnich (1954–59) Nowa Wieś (1954–61) Nowe (1954–72) Odolin (1954–56) Oporów (1954–72) Ostrowy (1954–72) Plecka Dąbrowa (1954–72) Pniewo (1954–61) Podczachy (1954–61) Przyzórz (1954–68) Rdutów (1954–68) Ruszki (1954–59) Siemianów (1954–68) Sójki (1954–68) Strzegocin (← 1956–72) Strzelce (1954–72) Śleszyn (1954–61) Załusin (1956–72) Zgórze (1954–59)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne