Krocionogi właściwe

Krocionogi właściwe
	Julida
	Brandt, 1833
	; Cylindroiulus caeruleocinctus z rodziny Julidae
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	wije
Gromada	dwuparce
Podgromada	Chilognatha
Infragromada	Helminthomorpha
(bez rangi)	Eugnatha
Nadrząd	Juliformia
Rząd	Julida
Synonimy
	Zygocheta Cook, 1895; Symphyognatha Verhoeff, 1910;
	Zygocheta Cook, 1895; Symphyognatha Verhoeff, 1910;

Blaniulus guttulatus z rodziny Blaniulidae

Krocionogi właściwe^[1], julusy^[2] (Julida) – rząd wijów z gromady dwuparców i nadrzędu Juliformia. Obejmuje około 750 opisanych gatunków.

Opis

Dorosłe formy tych dwuparców osiągają od 10 do 120 mm długości ciała^[3], ale 50 mm przekraczają rzadko^[1]. Ich kształt jest silnie wydłużony i walcowaty. Mają od 30 do 90 pierścieni zagłowowych^[3]^[1]. Często tylne krawędzie pierścieni zaopatrzone są w rzędy szczecinek. Głowę cechuje niedochodząca do wargi górnej linia szwu środkowego oraz gnathochilarium o przylegających pieńkach szczęk. U samców odnóża pierwszej pary są zmodyfikowane w haczyki, a ósmej i dziewiątej tworzą gonopody, z których tylne biorą udział w przekazywaniu nasienia w trakcie kopulacji^[3].

Występowanie

Takson głównie eurazjatycki, najliczniejszy w strefie umiarkowanej półkuli północnej^[4]. W Ameryce Północnej jego przedstawiciele występują od środkowej Alaski, Jukonu i Quebecu po Florydę, Meksyk i Gwatemalę^[5]. Znane są z prawie całej Europy, Makaronezji, północnych krańców Afryki, palearktycznej części Azji oraz Azji Południowo-Wschodniej, gdzie sięgają po równik. Na północy przekraczają koło podbiegunowe na Islandii, w Norwegii oraz na Półwyspie Jamalskim^[4]. W Polsce jest to najliczniejszy rząd dwuparców, reprezentowany przez 46 gatunków^[1] (zobacz: krocionogi właściwe Polski).

Systematyka

Takson ten wprowadzony został w 1833 przez Johanna Friedricha von Brandta^[6]. Według analiz filogenetycznych Enghoffa z 1984 Julida zajmują pozycję siostrzaną względem Spirobolida, tworząc z nimi klad siostrzany dla Spirostreptida^[7]. Według analizy morfologicznej Regiera i innych z 2005 Julida są siostrzane względem Spirostreptida i wraz z nimi tworzą klad siostrzany dla Spirobolida^[7]^[8]. Według analizy Regiera i Shultza z 2001 zajmują pozycję siostrzaną względem kladu objemującego Colobognatha i węzławce^[9]. Analiza molekularna Regiera i innych z 2005 metodą największej parsymonii umieszcza je jako siostrzane dla Spirostreptida lub kladu Chordeumatida+Callipodida^[8].

Należy tu około 750 gatunków. Klasyfikuje się je w 5 nadrodzinach^[10]:

Blaniuloidea C. L. Koch, 1847
Juloidea Leach, 1814
Nemasomatoidea Bollman, 1893
Paeromopodoidea Cook, 1895
Parajuloidea Bollman, 1893

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Jolanta Wytwer: gromada: dwuparce – Diplopoda. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 29–52.
↑ Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984. ISBN 83-214-0428-6.
↑ ^a ^b ^c Descriptions and putative apomorphies of millipede clades. [w:] Milli-PEET: Millipede Systematics [on-line]. Field Museum of Natural History, 26 września 2006. [dostęp 2017-10-10].
↑ ^a ^b Rowland M. Shelley, Sergei I. Golovatch. Atlas of myriapod biogeography. I. Indigenous ordinal and supra-ordinal distributions in the Diplopoda: Perspectives on taxon origins and ages, and a hypothesis on the origin and early evolution of the class. „Insecta Mundi”. 158, s. 1–134, 2011.
↑ Rowland M. Shelley. Centipedes and Millipedes with Emphasis on North American Fauna. „The Kansas School Naturalist”. 45 (3), s. 1–16, 1999.
↑ J.F. Brandt. Tentaminum quorundam monographicorum Insecta Myriapoda Chilognathi Latreillii spectantium prodromus. „Bulletin de la Societé Impériale des Naturalistes de Moscou”. 6, s. 194-209, 1833.
↑ ^a ^b H. Enghoff. Phylogeny of millipedes-a cladistic analysis. „Zeitschrift für Zoologische Systematik und Evolutionsforschung”. 22 (1), s. 8-26, 1984.
↑ ^a ^b J.C. Regier, H.M. Wilson, J.W. Shultz. Phylogenetic analysis of Myriapoda using three nuclear protein-coding genes. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 34, s. 147-158, 2005.
↑ J.C. Regier, J.W. Shultz. A phylogenetic analysis of the Myriapoda (Arthropoda) using two nuclear protein-encoding genes. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 132 (4), s. 469-486, 2001.
↑ WilliamW. Shear WilliamW., Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 159–164 [dostęp 2017-10-08] .

[Blaszak-1] Jolanta Wytwer: gromada: dwuparce – Diplopoda. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 29–52.

[msz-2] Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984. ISBN 83-214-0428-6.

[apo-3] Descriptions and putative apomorphies of millipede clades. [w:] Milli-PEET: Millipede Systematics [on-line]. Field Museum of Natural History, 26 września 2006. [dostęp 2017-10-10].

[Shelley-4] Rowland M. Shelley, Sergei I. Golovatch. Atlas of myriapod biogeography. I. Indigenous ordinal and supra-ordinal distributions in the Diplopoda: Perspectives on taxon origins and ages, and a hypothesis on the origin and early evolution of the class. „Insecta Mundi”. 158, s. 1–134, 2011.

[Shelley99-5] Rowland M. Shelley. Centipedes and Millipedes with Emphasis on North American Fauna. „The Kansas School Naturalist”. 45 (3), s. 1–16, 1999.

[Brandt-6] J.F. Brandt. Tentaminum quorundam monographicorum Insecta Myriapoda Chilognathi Latreillii spectantium prodromus. „Bulletin de la Societé Impériale des Naturalistes de Moscou”. 6, s. 194-209, 1833.

[Enghoff-7] H. Enghoff. Phylogeny of millipedes-a cladistic analysis. „Zeitschrift für Zoologische Systematik und Evolutionsforschung”. 22 (1), s. 8-26, 1984.

[Regier-8] J.C. Regier, H.M. Wilson, J.W. Shultz. Phylogenetic analysis of Myriapoda using three nuclear protein-coding genes. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 34, s. 147-158, 2005.

[RegierShultz-9] J.C. Regier, J.W. Shultz. A phylogenetic analysis of the Myriapoda (Arthropoda) using two nuclear protein-encoding genes. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 132 (4), s. 469-486, 2001.

[tax-10] WilliamW. Shear WilliamW., Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 159–164 [dostęp 2017-10-08] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Krocionogi właściwe

Spis treści

Opis

Występowanie

Systematyka

Przypisy

Media użyte na tej stronie