Kropidlak żółty

Kropidlak żółty
Ilustracja
Konidiofor
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Eurotiomycetes

Rząd

kropidlakowce

Rodzina

kropidlakowate

Rodzaj

kropidlak

Gatunek

kropidlak żółty

Nazwa systematyczna
Aspergillus flavus Link
Mag. Gesell. naturf. Freunde, Berlin 3(1-2): 16 (1809)
Konidiofor z zarodnikami

Kropidlak żółty (Aspergillus flavus Link) – gatunek grzybów z rodziny Aspergillaceae[1]. Gatunek kosmopolityczny, występujący na całym świecie, głównie w rejonach tropikalnych[2]. Jest organizmem modelowym w badaniach naukowych[3].

Systematyka i nazewnictwo

Takson ten po raz pierwszy zdiagnozowany został w 1809 r. przez Linka[4] i według Index Fungorum nazwa podana przez tego autora jest prawidłowa. Później przez różnych autorów opisywany był pod różnymi nazwami i zaliczany do różnych rodzajów, wyróżniono też w jego obrębie różne odmiany. Według Index Fungorum obecnie wszystkie one są synonimami Aspergillus flavus. Jest ich ponad 50. Niektóre z nich[5]:

  • Aspergillus effusus Tirab. 1908)
  • Aspergillus fasciculatus Bat. & H. Maia 1957
  • Aspergillus flavus var. asper Y. Sasaki 1950
  • Aspergillus flavus var. oryzae (Ahlb.) Kurtzman 1986
  • Aspergillus humus E.V. Abbott 1926
  • Aspergillus luteus (Tiegh.) C.W. Dodge 1935
  • Aspergillus microviridicitrinus Costantin & Lucet 1905
  • Aspergillus oryzae (Ahlb.) Cohn 1884
  • Aspergillus variabilis Gasperini
  • Aspergillus wehmeri Costantin & Lucet
  • Eurotium oryzae Ahlb. 1878
  • Monilia flava (Link) Pers.1822
  • Petromyces flavus B.W. Horn 2009
  • Sterigmatocystis lutea Tiegh. 1877
  • Sterigmatocystis pseudoflava (Saito) Sacc. 1913
  • Sterigmatocystis variabilis (Gasperini) Sacc. 1892

Morfologia

Na podłożu Czapka-Doxa wzrastają kolonie filcowate koloru żółtego, które szybko ciemnieją do koloru żółtozielonego, a następnie do zielonego; spód kolonii jest bezbarwny. Główki konidioforów mają promienisty układ zarodników. Metule mają 6–10 × 5 μm długości, fialidy 6–10 × 3–5 μm. Struktury zarodnikotwórcze mają układ dwurzędowy i pokrywają całą główkę. Zarodniki są zielonawe, okrągłe i szorstkie[2].

Znaczenie

  • Jest wykorzystywany (pod nazwą kōji) do fermentacji nasion soi podczas produkcji miso i sosu sojowego, stosowanych w kuchni azjatyckiej. Jest także używany w produkcji różnych rodzajów napojów alkoholowych, np. do fermentacji ryżu podczas wytwarzania sake.
  • W 2005 ogłoszono pełną sekwencję genomu szczepu RIB40 (ATCC 42149), który jest używany w biotechnologii[7]. Ma on wielkość 37 milionów par zasad, jest podzielony na 8 chromosomów i zawiera ok. 12 000 genów – o połowę więcej niż pozostałe znane genomy przedstawicieli rodzaju Aspergillus[8].
  • Kropidlak żółty został znaleziony w grobowcu Kazimierza Jagiellończyka i był prawdopodobnie sprawcą tajemniczych śmierci naukowców badających szczątki króla[9].

Przypisy

  1. Index Fungorum [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  2. a b c Paweł Krzyściak, Atlas grzybów chorobotwórczych człowieka, Wrocław: MedPharm Polska, 2011, ISBN 978-83-60466-80-3.
  3. Agnieszka Dzikowska, Organizmy modelowe. Grzyby filamentowe (strzępkowe) [dostęp 2021-04-26].
  4. J.C. Fountain i inni, Environmental influences on maize-Aspergillus flavus interactions and aflatoxin production, „Frontiers in Microbiology”, 5, 2014, DOI10.3389/fmicb.2014.00040, PMID24550905.
  5. Species Fungorum [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  6. M.A. Klich, Aspergillus flavus: the major producer of aflatoxin, „Mol Plant Pathol”, 8 (6), 2007, s. 713-722, DOI10.1111/j.1364-3703.2007.00436.x, PMID20507532.
  7. M. Machida i inni, Genome sequencing and analysis of Aspergillus oryzae, „Nature”, 438 (7071), 2005, s. 1157-61, DOI10.1038/nature04300, PMID16372010.
  8. J.E. Galagan i inni, Sequencing of Aspergillus nidulans and comparative analysis with A. fumigatus and A. oryzae., „Nature”, 438 (7071), 2005, s. 1105-15, DOI10.1038/nature04341, PMID16372000.
  9. Jan Grajewski, Magdalena Twarużek, Zabójcze pleśnie, „Wiedza i Życie” (5/2009), s. 22-26 [dostęp 2017-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-12].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Aspergillus flavus.jpg
Autor: Medmyco, Licencja: CC BY-SA 4.0
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Aspergillus flavus 01.jpg

The appearance of a rough en:conidiophore of the fungus en:Aspergillus flavus.

Obtained from the CDC Public Health Image Library.

Image credit: CDC/Dr. Libero Ajello (PHIL #4299), 1963.