Kropierz

Rycerz w zbroi turniejowej na koniu przykrytym kropierzem

Przedstawienie rycerzy na koniach w kropierzach paradnych

Kropierz – okrycie z tkaniny na konia, zakrywające go z wyjątkiem pyska, ogona i dolnych partii kończyn.

Znany był już w starożytności na Bliskim Wschodzie, kiedy to jako pikowany lub ponaszywany płytkami z metalu, rogu czy kości pełnił rolę zbroi końskiej. Używany był m.in. przez klibanariuszy i katafraktów. W średniowiecznej Europie pojawił się w XII wieku jako odpowiedź na służące technice wojennej wynalazki (m.in. kusze, buzdygany, nadziaki, hełmy garnczkowe), w większości przywiezione przez uczestników pierwszych krucjat.

Budowa

Kropierz wykonywano z miękkiego materiału, o odpowiedniej kolorystyce. Składał się on z dwóch części:

• Okrywającej głowę i szyję – okrywał całą szyję i głowę, posiadał otwory na uszy, oczy i pysk. Ogłowie konia umieszczano pod materiałem.
• Okrywającej tułów konia – był to luźny fartuch zwisający do nóg konia. Umieszczano również otwór na ogon.

Zazwyczaj również wodze wykonywano w kolorystyce identycznej co kropierz.

Jeżeli koń posiadał zbroję, kropierza nie stosowano lub okrywano nim zbroję.

Zastosowania

Jego pierwotną funkcją była ochrona koni przed udarem słonecznym i zapaleniami oczu, co zdarzało się dość często, gdyż konie krzyżowców nie były przyzwyczajone do gorącego klimatu Syrii i Palestyny. W Europie ten praktyczny wymiar stracił znaczenie, ale kropierz został szybko przyjęty jako dobre pole do umieszczania herbów rycerskich – obok proporców, tarcz i tunik nakładanych na zbroje.

Bibliografia

• Broughton, Branford B., Słownik średniowiecznego rycerstwa i rycerskości: pojęcia i terminy, Westport, Connecticut: Greenwood Press, 1986.
• Mondadore Arnoldo, wyd Kompletna Encyklopedia broni i broni, New York: Simon & Schuster, 1979.
• Stone, George Cameron (1934), Słownik Budownictwa, Ozdoba, a użycie broni i pancerza we wszystkich krajach i we wszystkich czasach , Mineola:. Dover Publications ISBN 0-486-40726-8