Krwiściąg lekarski

Krwiściąg lekarski

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	krwiściąg
Gatunek	krwiściąg lekarski
Nazwa systematyczna
Sanguisorba officinalis L. Sp. pl. 1:116. 1753
Synonimy
Poterium officinale (L.) A. Gray Sanguisorba carnea Fisch. ex Link Sanguisorba polygama F. Nyl.[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski

Pokrój

Narys kwiatowy

Krwiściąg lekarski (Sanguisorba officinalis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny różowatych (Rosaceae).

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w stanie dzikim w prawie całej Europie, z wyjątkiem północy, także w Azji i Ameryce Północnej^[3]. W Ameryce Północnej jest gatunkiem zawleczonym i zadomowionym^[5]. W Polsce średnio pospolity.

Morfologia

Pokrój

Roślina półrozetkowa, do metra wysokości, naga.

Łodyga

Prosta, górą widlasto rozgałęziona i nieco ulistniona. Wewnątrz pusta, bruzdkowana i trochę błyszcząca.

Organy podziemne

Krótkie kłącze, z którego wyrastają wrzecionowate, dość grube korzenie^[6].

Liście

Na długich ogonkach, z błoniastymi, częściowo przyrośniętymi przylistkami, z 3–7 parami listków, błyszczące. Na spodniej stronie sinozielone. Listki mają długość do 5 cm, są na ogonkach, jajowate, u nasady sercowate, z każdej strony przynajmniej z 12 ostro spiczastymi ząbkami. Liście łodygowe są mniejsze i mają 3–4 pary listków.

Kwiaty

Wszystkie kwiaty, w odróżnieniu od krwiściągu mniejszego, są przeważnie obupłciowe. Niepozorne, małe, zebrane w prosto wzniesione na długich szypułkach gęste, kuliste główki o długości 1–3 cm. Cztery działki kielicha są tępe, ciemnobrunatnoczerwone. Brak zewnętrznego kieliszka i płatków korony. Cztery pręciki mają czerwone, odstające nitki a pylniki małe i żółte. Słupek niższy od pręcików i ma znamię wielodzielne.

Owoce

Niełupka otoczona działkami kielicha.

• 

  Liść łodygowy

• 

  Kwiatostan

• 

  Owoce

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Rośnie na suchych i wilgotnych łąkach. Kwitnie od czerwca do września. Najwcześniej zakwitają kwiaty w górze kwiatostanu. Roślina miododajna, nektar wytwarzany jest w pierścieniowatych miodnikach otaczających nasadę słupka. Zapylenie przeważnie krzyżowe za pośrednictwem motyli i muchówek, możliwe jest jednak również samozapylenie. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Molinietalia^[7].

Krwiściąg lekarski stanowi roślinę pokarmową dla zagrożonego motyla nocnego błyszczki zosimi oraz dwóch gatunków myrmekofilnych motyli dziennych, modraszka telejusa i modraszka nausitousa, których gąsienice początkowo żerują w jego główkach kwiatostanowych, następnie kontynuują rozwój w gniazdach mrówek^[8].

Zastosowanie

• Roślina lecznicza
  • Surowiec zielarski: suszone kłącze (Radix Sanguisorbae), czasami także ziele (Herba Sanguisorbae). Zawierają garbniki, saponiny, flawonoidy i inne składniki^[9]. Stosowana w stanie świeżym lub w postaci proszku ze zmielonych kłączy^[5].
  • Działanie: pod nazwą korzenia pimperneli był dawniej używany do tamowania krwi przy nieżytach układu pokarmowego^[9].
• Roślina jadalna: młode liście i pędy zbierane przed kwitnieniem rośliny nadają się na jarzynę, sałatkę lub zupę ziołową.
• Krwiściąg należy też do dobrych roślin pastewnych.
• Bywa uprawiany jako roślina ozdobna.

Obecność w kulturze

W Alzacji wchodzi w skład wiązek ziół, poświęcanych w święto Wniebowzięcia.

Uprawa

W Polsce jest całkowicie mrozoodporny (strefy mrozoodporności 4-9)^[10]. Wymaga stanowisk słonecznych lub półcienistych, ziemi średnio żyznej, wilgotnej i przepuszczalnej^[10]. Podczas upałów w lecie konieczne jest podlewanie. Rozmnaża się z nasion lub przez podział bryły korzeniowej.

Przypisy