Kryjaki

Kryjaki
Kryjaki: o sześćdziesiątym trzecim roku opowieść
Autor

Maria Jehanne Wielopolska

Tematyka

Powstanie styczniowe

Typ utworu

powieść

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Kraków

Język

polski

Data wydania

1913[1].

Wydawca

W.L.Anczyc, Światpol

Kryjaki – powieść Marii Jehanne Wielopolskiej wydana w 1913[2] w Krakowie poruszająca problematykę powstania styczniowego z krytyczną oceną postępowania kleru polskiego. Tytuł „kryjaki” oznacza ludzi działających w ukryciu, w tajemnicy, a w tym przypadku partyzantów powstania styczniowego[3].

Powieść opowiada o działalności oddziału powstańczego dowodzonego przez księdza Stanisława Brzóskę w czasie powstania styczniowego. Autorka krytycznie odnosi się do postawy hierarchów kościelnych, szczególnie zaś do biskupa Piotra Szymańskiego, ale i do wcześniej zmarłego biskupa Fijałkowskiego, którym wytyka brak patriotyzmu[4] oraz wstecznictwo społeczne (brak zgody na oczynszowanie włościan). Powieść ukazała się z przedmową Stefana Żeromskiego. W wydanie z 1926 roku ingerowała cenzura, tonując treści niewygodne dla kleru[5]. Kolejnego wydania powieści podjęło się Wydawnictwo Światpol.

Przypisy

  1. ↑ https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/328510/PDF/NDIGCZAS015252_1913_009_010.pdf
  2. ↑ V. Powieści. Nowele. Romanse. Opowiadania, [w:] Marya Jehanne (Hrabina Wieloposka). Kryjaki. O sześćdziesiąt trzecim roku opowieść. Z przedmową Stefana Żeromskiego., „Katalog nowych książek. Miesięcznik bibliograficzny księgarni G.Gebethnera i spółki w Krakowie.”, X (9-10), Kraków, 1 października 1913, s. 101-102.
  3. ↑ Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego. wikia.com. [dostęp 2018-06-23].
  4. ↑ Maria-Jehanne Wielopolska, Kryjaki, wyd. I (powojenne), Warszawa: PIW, 1962, s. 59-63, Cytat: Kościół katolicki jest powszechny: narodowości jako taki nie uznaje i o tym powinieneś wiedzieć katolicki kapłanie. [...] Również w pierwszym kazaniu swoim podkreślił świętość władzy wszelakiej i zakazał hymnów narodowych mówiąc, iż 'prawdziwy katolik winien się wstrzymać od tych pieśni'.
  5. ↑ Roman Warecki, Ołtarz i tron, Warszawa 1966, s.59-78.

Bibliografia

Linki zewnętrzne