Krypton

Krypton

brom ← krypton → –
Ar ↑ Kr ↓ Xe 36 Kr
Wygląd
bezbarwny
krypton świecący w silnym polu elektrycznym
Widmo emisyjne kryptonu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	krypton, Kr, 36 (łac. krypton)
Grupa, okres, blok	18, 4, p
Stopień utlenienia	II
Właściwości metaliczne	gaz szlachetny
Masa atomowa	83,798 ± 0,002[a][4]
Stan skupienia	gazowy
Gęstość	3,425 kg/m³[1]
Temperatura topnienia	−157,38 °C (punkt potrójny)[1]
Temperatura wrzenia	−153,34 °C[1]
Numer CAS	7439-90-9
PubChem	5416
Właściwości atomowe Promień • atomowy • walencyjny • van der Waalsa obl. 88 pm 110 pm 202 pm Konfiguracja elektronowa [Ar]4s23d104p6 Zapełnienie powłok 2, 8, 18, 8 (wizualizacja powłok) Elektroujemność • w skali Paulinga • w skali Allreda 3,00 2,94 Potencjały jonizacyjne I 1350,8 kJ/mol II 2350,4 kJ/mol III 3565 kJ/mol
Właściwości fizyczne Punkt potrójny −157,38 °C; 73,2 kPa[1] Punkt krytyczny −63,67 °C; 5,525 MPa[2] Ciepło parowania 9,029 kJ/mol Ciepło topnienia 1,638 kJ/mol Ciepło właściwe 248 J/(kg·K) Przewodność cieplna 0,00949 W/(m·K) Układ krystalograficzny regularny ściennie centrowany Prędkość dźwięku 1120 m/s (293,15 K) Objętość molowa 27,99×10−6 m³/mol[5]
Najbardziej stabilne izotopy izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 78Kr 0,35% 2,3×1020 lat 2×w.e. 78Se 80Kr 2,25% stabilny izotop z 44 neutronami 81Kr ślady 2×105 lat w.e. 0,281 81Br 82Kr 11,6% stabilny izotop z 46 neutronami 83Kr 11,5% stabilny izotop z 47 neutronami 84Kr 57% stabilny izotop z 48 neutronami 85Kr {syn.} 10,756 lat β− 0,687 85Rb 86Kr 17,3% stabilny izotop z 50 neutronami
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-09-30] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H280 Zwroty P P410+P403 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[3] 0 0 0
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)

Krypton (Kr; z gr. κρυπτός (kryptos) = „ukryty”^[6][7]) – pierwiastek chemiczny z grupy helowców w układzie okresowym. Jest to bezbarwny, niereaktywny gaz.

Został odkryty w roku 1898 przez W. Ramsaya i M.W. Traversa. Nazwa pochodzi od greckiego kryptos – „ukryty”^[8].

Występuje w atmosferze ziemskiej w ilości ok. 1,14 ppm. Jest jednym z produktów rozpadu promieniotwórczego uranu i plutonu. Nie ma znaczenia biologicznego. Ma 32 izotopy z przedziału liczby masowej 69–100 o okresie półtrwania minimum 1 ms^[9]. Trwałe są izotopy 78, 80, 82, 83, 84 i 86.

Jest bardzo słabo reaktywny, podobnie jak inne gazy szlachetne. Reaguje tylko z gazowym fluorem pod wysokim ciśnieniem, tworząc fluorek kryptonu(II) oraz w specyficznych warunkach z fluorowodorem, tworząc fluorowodorek kryptonu. Tworzy również kompleksy klatratowe z wodą i hydrochinonem. Dzięki niskiej przewodności cieplnej, podobnie jak argon, wykorzystywany jest do wypełniania żarówek i szyb zespolonych w nowoczesnych oknach. Inne jego praktyczne zastosowanie to wyszukiwanie rud uranu, jako że jest jednym z częstych produktów jego rozszczepienia.

Izotop ⁸⁶Kr ma pomarańczowoczerwoną linię w widmie atomowym. Długość fali elektromagnetycznej tej linii stanowiła od 1960 do roku 1983 wzorzec metra w systemie SI, według wzoru: 1 metr = 1650763,73 długości fali tej linii^[10].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0  (ang.).