Kryspinów
| Artykuł | 50°02′45.9″N 19°47′54.7″E |
|---|---|
| - błąd | 4 m |
| WD | 50°2'46.0"N, 19°47'54.6"E, 50°2'37.68"N, 19°47'53.59"E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 3 m |
| wieś | |
 Pałac w Kryspinowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) | 1360 |
| Strefa numeracyjna | 12 |
| Kod pocztowy | 32-060[1] |
| Tablice rejestracyjne | KRA |
| SIMC | 0325417 |
Położenie na mapie gminy Liszki _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Liszki") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 50°02′45,9″N 19°47′54,7″E/50,046083 19,798528 | |
Kryspinów (do 1897 Śmierdząca[2]) – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Liszki, tuż przy zachodniej granicy Krakowa.
Wieś opactwa benedyktynów tynieckich w powiecie proszowickim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku[3].
W latach 1954–1960 wieś należała do gromady Cholerzyn, po jej likwidacji należała i była siedzibą władz gromady Kryspinów, po jej zniesieniu w gromadzie Liszki. W latach 1975–1998 w województwie krakowskim.
Popularnym wśród krakowian miejscem wypoczynku są, powstałe na miejscu wyrobisk piaskowni, Zalew Na Piaskach i Zalew Budzyński[4], popularnie zwane Zalewem Kryspinowskim lub po prostu Kryspinowem, mimo że w rzeczywistości znajdują się w sąsiednim Budzyniu i Cholerzynie.
We wsi jest Jaskinia Kryspinowska[5] – jedna z największych jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
Części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0325446 | Kąty | przysiółek |
| 0325423 | Pod Górą | część wsi |
| 0325430 | Za Górą | część wsi |
Historia
Pierwsza informacja wymieniająca nazwę wsi pochodzi z roku 1311. Śmierdząca należała wtedy do dóbr opactwa tynieckiego. Władysław Łokietek, dokumentem z 21 grudnia odebrał sołtystwa we wsiach Śmierdząca i Kaszów niejakiemu Zudrmannowi z Pisar, karząc go w ten sposób za udział w buncie wójta Alberta i zwrócił je opactwu.
Nazwa Kryspinów pochodzi od imienia hrabiego Kryspina Żeleńskiego, który był właścicielem wsi na początku XIX wieku. Zmiana nazwy nastąpiła na przełomie 1897/98 roku.
W 1899 roku właścicielem był Jan Skirliński, członek Towarzystwa Strzeleckiego w Krakowie[8].
W latach 70. i 90. XX w. w Kryspinowie prowadzone były badania wykopaliskowe, które znacząco wpłynęły na naszą wiedzę na temat sytuacji kulturowej u schyłku okresu przedrzymskiego i wczesnorzymskiego w rejonie podkrakowskim. Badania te dotyczą cmentarzyska i osady. Cmentarzysko w Kryspinowie jest największą dotychczas odkrytą w zachodniej części Małopolski nekropolią kultury przeworskiej.
Początki osady w Kryspinowie sięgają prawdopodobnie wczesnej fazy późnego okresu lateńskiego, czyli pierwszej połowy I wieku p.n.e (grupa tyniecka). W tym czasie przeważa ceramika ręcznie lepiona, charakterystyczna dla kultury przeworskiej, ale występują też pojedyncze fragmenty malowanej ceramiki celtyckiej.
Zabytki
- Pałac – wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[9].
Inne
Krzyż przydrożny z rzeźbami, postawiony na przełomie XIX / XX wieku[10].
Infrastruktura i gospodarka
Przez teren miejscowości przebiega IV obwodnica Krakowa w ciągu autostrady A4 (E40).
W Kryspinowie stacjonuje Zespół Ratownictwa Medycznego Krakowskiego Pogotowia Ratunkowego o symbolu S-11.
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 625 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Szlaki turystyczne Małopolski. PTTK Małopolska. [dostęp 2017-12-29]. (pol.).
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 102.
- ↑ Dziennik Ustaw z 29.12.2012, poz. 1515.
- ↑ Jaskinia Kryspinowska, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Czas 1899 nr 14.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021.
- ↑ Marian Kornecki, Sztuka sakralna, t. 1, Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych, 1993 (Natura i kultura w krajobrazie Jury).
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Pałac w Kryspinowie
Herb gminy Liszki
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kraków County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.34 N
- S: 49.87 N
- W: 19.50 E
- E: 20.37 E