Krystyna Śreniowska

Krystyna Śreniowska
Data i miejsce urodzenia

21 listopada 1914
Lwów

Data i miejsce śmierci

12 maja 2013
Łódź

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia historiografii, metodologia historii
Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Doktorat

1956

Profesura

12 maja 1992

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Łódzki

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi

Maria Krystyna Śreniowska z domu Oppenauer (ur. 21 listopada 1914 we Lwowie, zm. 12 maja 2013 w Łodzi) – historyk historiografii, profesor Uniwersytetu Łódzkiego.

Życiorys

Urodziła się w rodzinie inteligenckiej. Studia historyczne ukończyła na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza w 1937 roku[1]. Jej mistrzami byli Stanisław Zakrzewski, Ludwik Kolankowski, Kazimierz Tyszkowski. W okresie okupacji była czynna w tajnym nauczaniu, a także do 1942 roku pracowała w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, który znajdował się we Lwowie[1]. Od 1945 aż do przejścia na emeryturę w 1986 była związana z Instytutem Historii Uniwersytetu Łódzkiego. Tam w 1956 uzyskała stopień doktora w oparciu o pracę o Stanisławie Zakrzewskim. W 1964 habilitowała się na podstawie rozprawy o kulcie Tadeusza Kościuszki (Kościuszko. Kształtowanie poglądów na bohatera narodowego 1794-1894, Warszawa 1964). Profesor od 1992. Od lat 70. XX w. była zaangażowana w działalność opozycyjną. Jej mężem był Stanisław Śreniowski (1912–1957) – historyk prawa, profesor Uniwersytetu Łódzkiego; mieli dwoje dzieci: syna Józefa Śreniowskiego i córkę Barbarę Śreniowską-Szafran (1949–2013), socjologa, nauczycielkę, pisarkę, działaczkę opozycji, internowaną w stanie wojennym[2][3][4]. Pochowana w Łodzi na cmentarzu na Radogoszczu w grobie męża – prof. Stanisława Śreniowskiego.

Zainteresowania badawcze

Początkowo badała dzieje Polski Jagiellońskiej. Drugi nurt to historia historiografii i studia nad pamięcią oraz świadomością historyczną. Krystyna Śreniowska należy, obok takich osób, jak: Marian Henryk Serejski, Jan Adamus, Franciszek Bronowski, Andrzej Feliks Grabski i Józef Dutkiewicz do czołowych reprezentantów łódzkiego ośrodka badań historiograficznych.

Uczniowie

Do uczniów Krystyny Śreniowskiej należą m.in.: Filomena Bortkiewiczowa, historyk państwa i prawa polskiego, Henryk Michalak, historyk historiografii i metodolog, Rafał Stobiecki.

Odznaczenia i nagrody

Bibliografia prac Krystyny Śreniowskiej

Bibliografię prac do 2004 roku opracował Rafał Stobiecki [w:] Jubileusz profesor Krystyny Śreniowskiej, Łódź 2004, s. 13-22.

  • /rec./ Aleksander Kossowski, Protestantyzm jako przejaw cywilizacyjny, Lublin 1937, „Kwartalnik Historyczny” 1938, z. 1, s. 131-132.
  • /rec./ S. Gluecksman, Ruchy społeczne w Gdańsku w początkach reformacji 1522-1526, Warszawa 1937, „Kwartalnik Historyczny” 1938, z. 2, s. 330.
  • /rec./ H. Hassbargen, Die Reformation in Danzig 1525 als Ereignis deutscher Geschichte, Danzig 1937, „Kwartalnik Historyczny” 1938, z. 2, s. 324-325.
  • /rec./ A. Lewak, Muzeum Narodowe w Rapperswillu 1896-1927, „Niepodległość” 1938, z. 1, „Kwartalnik Historyczny” 1938, z. 2, s. 308.
  • /rec./ J. Lehman, Konfesja sandomierska na tle innych konfesji w Polsce XVI wieku, Warszawa 1937, „Kwartalnik Historyczny” 1939, z. 1, s. 158.
  • /rec./ Jan Baumgart, Archiwum ks. Sułkowskich w Poznańskim Tow. Przyj. Nauk., Sprawozdania Tow. Przyj. Nauk, Poznań 1938, „Kwartalnik Historyczny” 1939, z. 2, s. 336.
  • /rec./ S. Bodniak, Stanisław Kostka wojewoda chełmiński, „Rocznik Gdański” 1937, „Kwartalnik Historyczny” 1939, z. 2, s. 345.
  • /rec./ B. Guerquin, Zamki na planie trójkąta z XVI w., „Biuletyn Historii Sztuki i Kultury” 1938, z. 4, „Kwartalnik Historyczny” 1939, z. 2, s. 368.
  • /rec./ K. Meyer, Deutsch-polnische Beziehungen, „Altpreussische Forschungen” 1938, Heft 1, „Kwartalnik Historyczny” 1939, z. 2, s. 3391.
  • /rec./ Karol Górski, Państwo krzyżackie w Prusach, Gdańsk-Bydgoszcz 1946, „Myśl Współczesna” 1946, z. 5, s. 119-120.
  • /rec./ S. Zajączkowski, Dzieje Zakonu Krzyżackiego, Łódź 1946, „Myśl Współczesna” 1946, z. 5, s. 119.
  • /rec./ Z. M. Wojciechowscy, Polska Piastów – Polska Jagiellonów, Poznań 1946, „Myśl Współczesna” 1946, z. 6-7, s. 328-329.
  • /rec./ Zygmunt Kaczmarczyk, Kolonizacja na wschód od Odry, Poznań 1946, „Państwo i Prawo” 1946, z.5-6, s. 149-151.
  • Zagadnienie reformy uniwersyteckich studiów historycznych, „Przegląd Socjologiczny”, t. IX, s. 309-310.
  • „Kwartalnik Historyczny” 1947-1948, „Wiadomości Historyczne” 1948, z. 1, s. 51-52.
  • „Voprosy Istorii” 1948, nr 1, „Wiadomości Historyczne” 1948, z. 2, s. 55-56.
  • (współautorzy: Marian Golias, Bogumił Zwolski), Podręcznik historii starożytnej, pod red. M. H. Serejskiego, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1949.
  • Ośrodek historyczny łódzki /wrzesień-maj 1950/. Kronika naukowa, „Przegląd Historyczny” 1950, t. 41, s. 314-315.
  • Stanisława Zakrzewskiego poglądy na powstanie państwa i narodu polskiego, „Kwartalnik Historyczny” 1954, z. 4, s. 85-115.
  • Stanisław Zakrzewski. Przyczynek do charakterystyki prądów ideologicznych w historiografii polskiej 1893-1936, Łódź – Wrocław: Zakład im. Ossolińskich 1956.
  • Młodzi historycy w walce z krakowską szkołą historyczną w r. 1896, „Zeszyty Naukowe UŁ” 1956, seria I, z. 4, s. 161-178.
  • /rec./ H. W. Gruhle, Geschichtsschreibung und Psychologie, Bonn 1953, „Kwartalnik Historyczny” 1957, nr 6, s. 145-147.
  • /rec./ K. Wittram, Das nationale als europäisches Problem, Getynga 1954, „Kwartalnik Historyczny” 1958, nr 3, s. 889-890.
  • /rec./ (współautorzy: Wanda Zwolska, Wanda Moszczeńska, Z metodyki nauczania historii. Podstawy metodologiczne nauczania historii w szkole, Warszawa 1957, „Wiadomości Historyczne” 1958.
  • Teksty źródłowe dla liceów. Sprawa chłopska w XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 1958.
  • Kronika naukowa: prace łódzkiego ośrodka historycznego, „Kwartalnik Historyczny” 1958, nr 3, s. 952-956.
  • Kronika oraz bibliografia publikacji pracowników Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Łódzkiego za lata 1956–1957, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego 1958, seria I, z. 5.
  • Sprawa chłopska w XIX wieku na ziemiach polskich w okresie reform uwłaszczeniowych, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1958.
  • O niektórych trudnościach nauczania historii, „Wiadomości Historyczne” 1959, z. 1.
  • (współautorzy: Marian Henryk Serejski, Józef Dutkiewicz, Zarys historii historiografii polskiej, cz.3:(1900-1939) Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1959.
  • /rec./ Józef Dutkiewicz, Szymon Askenazy i jego szkoła, Warszawa 1959, „Przegląd Historyczny” 1959, z. 2, s. 396-400.
  • /rec./ N. P. Vakar, Belorussia. The making of the nation, Cambridge 1956, „Kwartalnik Historyczny” 1959, nr 2, s. 563-564.
  • Uniwersytet Łódzki. W XV rocznicę, „Życie Szkoły Wyższej” 1960, nr 1, s. 104-121.
  • Uwagi o nauce historycznej polskiej w latach 1887-1900 w świetle „Kwartalnika Historycznego”, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego”, seria I, 1960, z. 15, s. 153-163.
  • /rec./ Józef Dutkiewicz, Szymon Askenazy i jego szkoła, Warszawa 1958, „Acta Poloniae Historica” 1960.
  • (współautor: S. Śreniowski), Materiały do dziejów uwłaszczenia chłopów w Królestwie Polskim, wstęp Witold Kula, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1961.
  • Z metodyki ćwiczeń „Wstępu do badań historycznych”, „Życie Szkoły Wyższej” 1961, nr 9.
  • /rec./ Uwagi o twórczości historycznej Karola Szajnochy na marginesie jego korespondencji, „Przegląd Historyczny” 1961, z. 2, s. 360-364.
  • /rec./ Korespondencja Henryka Schmitta. Listy do żony /wyd./ S. Kieniewicz, Warszawa-Wrocław 1962, „Kwartalnik Historyczny” 1962, nr 4, s. 961-963.
  • /rec./ Chłopi i sprawa chłopska w powstaniu styczniowym. Materiały z terenu guberni radomskiej /oprac./ F. Bortkiewicz, Z. Stankiewicz, Cz. Włodarska, /red./ S. Kieniewicz, I. Kostiuszko, Wrocław-Warszawa 1962, „Rocznik Łódzki” 1963, t. VII, s. 255-258.
  • Historia poważna i romansowa, „Polityka” 1963, nr 13.
  • Kościuszko. Kształtowanie poglądów na bohatera narodowego 1794-1894, Warszawa 1964.
  • Rola „Kuźnicy” i „Myśli Współczesnej” w polskiej rewolucji kulturalnej w latach 1945-1948/9, „Rocznik Łódzki” 1965, t. X, s. 191-203.
  • /rec./ Studien über deutschen Geschichtswissenschaft von Beginn des XIX Jahrhunderts bis zur Reichseinigung von Oben. Hrsg. von Joachim Streisand, Berlin 1963, „Kwartalnik Historyczny” 1965, nr 4, s. 987-990.
  • /rec./ W. Berthold, ... grosshungern und gehorchen... Zur Entstehung und politischen Funktion der Geschichtsideologie des westdeutschen Imperialismus, Berlin 1960, „Kwartalnik Historyczny” 1965, nr 1, s. 171-172.
  • /rec./ H. Schleier, Sybel und Treitschke. Antidemokratismus und Militarismus in historisch politischen Denken grossbourgeoiser Geschichtsideologen, Berlin 1965, „Kwartalnik Historyczny” 1967, nr 1, s. 179-180.
  • /rec./ Historiografia polska w dobie pozytywizmu /1865-1900/. Kompendium dokumentacyjne /red./ R. Przelaskowski, Warszawa 1968, „Kwartalnik Historyczny” 1971, nr 2, s. 452-454.
  • Problematyka historyczny tygodnika „Wieś” w latach 1945–1949, „Rocznik Łódzki” 1973, t. XVII, s. 233-245.
  • Kościuszko bohater narodowy. Opinie współczesnych i potomnych 1794-1946, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1973.
  • /rec./ Andrzej Feliks Grabski, Orientacje polskiej myśli historycznej. Studia i rozważania, Warszawa 1972, „Przegląd Historyczny” 1973, z. 3, s. 619-622.
  • Profesor Józef Dutkiewicz – badacz metodologii historii oraz historiografii /w:/ Józef Dutkiewicz zasłużony nauczyciel PRL, Łódź 1973, s. 47-51.
  • Pojęcie czasu a tzw. myślenie historyczne, „Historyka” 1975, t. V, s. 109-112.
  • /rec./ Maria Wierzbicka, Dawne syntezy dziejów Polski, Wrocław-Warszawa 1974, „Przegląd Historyczny” 1975, z. 4, s. 687-689.
  • Charakterystyka Słowian a poglądy na polską specyfikę narodową [w:] Między feudalizmem a kapitalizmem. Księga ku czci prof. Witolda Kuli, Wrocław 1976, s. 413-426.
  • /rec./ Henryk Barycz, Stanisław Smolka w życiu i w nauce, Kraków 1974, „Przegląd Historyczny” 1976, z. 4, s. 685-686.
  • W sprawie kryteriów podziału szkół historycznych doby pozytywizmu na ziemiach polskich, „Historyka” 1977, t. VII, s. 93-98.
  • /rec./ Stefan Bratkowski, Z czym do nieśmiertelności, Katowice 1977, „Kwartalnik Historyczny” 1978, nr 2, s. 462-465.
  • /rec./ Henryk Barycz, Historyk gniewny i niepokorny. Rzecz o Wacławie Sobieskim, Kraków 1978, „Kwartalnik Historyczny” 1979.
  • /rec./ Dzieło literackie jako źródło historyczne /red./ Z. Stefanowska, J. Sławiński, Warszawa 1978, „Historyka” 1980, t. X, s. 145-148.
  • /rec./ Inteligencja polska pod zaborami /red. R. Czepulis-Rastenis, Warszawa 1978, „Kwartalnik Historyczny” 1980, nr 3-4, s. 735-737.
  • O pożytkach z historii czyli o jej funkcji społecznej, „Acta Universitatis Lodzensis, Folia Litteraria, 2, 1981, s. 61-67.
  • Natalia Gąsiorowska, Wspomnienie z obozu hitlerowskiego w Berlinie i drogi powrotnej /wyd. i oprac./, „Kwartalnik Historyczny” 1981, nr 4, s. 753-760.
  • /rec./ Powstanie Listopadowe /red./ W. Zajewski, Warszawa 1980, „Kwartalnik Historyczny” 1981, nr 4, s. 1126-1128.
  • /rec./ W kręgu powstania listopadowego. Wokół książki: Powstanie Listopadowe 1830-1831. Dzieje wewnętrzne. Militaria. Europa wobec powstania /red. / W. Zajewski, „Rocznik Łódzki” 1982, t. XXXII, s. 342-345.
  • Głos w dyskusji: Józef Chłopicki. Mit – rzeczywistość – symbol [w:] Powstanie Listopadowe. Geneza, uwarunkowania, bilans, porównania, Warszawa 1983, s. 267-270.
  • Józef Chłopicki [w:] Życiorysy historyczne, literackie i legendarne /red./ Z. Stefanowska, J. Tazbir, Warszawa 1989, t. II, s. 235-258.
  • Franciszek Bronowski (1928-1992), „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” 46 (1992) [druk:1993], s. 54-56.
  • Lwowskie Ossolineum w latach 1939–1941, „Zeszyty Historyczne” 1993, z. 105, s. 216-223.
  • Stefan Kieniewicz, Andrzej Zahorski, Władysław Zajewski, Trzy powstania narodowe: kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe, Warszawa 1992, /rec./ „Zapiski Historyczne” 59 (1994), z. 2/3 s. 116-118.
  • Henryk Michalak (19.01.1947-14.05.1994), „Kwartalnik Historyczny” 1994, z. 3, s. 131-132.
  • 20 haseł [w:] Słownik historyków polskich, red. M. Prosińska-Jackl, Warszawa 1994.
  • Prasa podziemna stanu wojennego w Łodzi 1982-1987, „Więź” 1994, nr 12, s. 121-129.
  • Wielki strach po łódzku – Rozmowa z Krystyną Śreniowską, „Tygiel Kultury” 1996, nr 3, s. 44-47.
  • /rec./ Niespodziewani przyjaciele czyli rzecz o zwykłej ludzkiej solidarności, Warszawa 1995, „Tygiel Kultury” 1996, nr 3, s. 93-95.
  • Ku pokrzepieniu serc? /rec./ Jacek Kolbuszewski, Kresy, Wrocław 1995, „Więź”, 1996 nr 4 (450), s. 211-213.
  • Kalikst Oppenauer. Listy ze Lwowa, wyd. Krystyna z Oppenauerów Śreniowska, „Więź”, 1997, nr 1, s. 159-177.
  • /rec./ Jarosław Kita, Stefan Pytlas, Profesorowie Uniwersytetu Łódzkiego w latach 1945-1994, „Tygiel Kultury” 1997, nr 3, s. 97-102.
  • „Warchoły” w akcji. Sprawa Marii Tyrankiewiczówny, „Tygiel Kultury” 1998, nr 4-5, s. 96-100.
  • Hotel „Monopol”, „Tygiel Kultury” 1999, nr 7-9, s. 49-53; przedruk: „Kronika. Pismo Uniwersytetu Łódzkiego” 2005: wydanie specjalne, s. 99-105.
  • Zwyczajne dzieje Polski /rec./ Marcin Kula, Zupełnie normalna historia, czyli dzieje Polski zanalizowane przez..., Warszawa 2000, „Tygiel Kultury” 2000, nr 10-12, s. 198-201.
  • Moje wycieczki krajoznawcze /1981–1986/, „Tygiel Kultury” 2001, nr 10-12, s. 52-58.
  • Doktor Leszek Czarnik, „Rocznik Lwowski” 2000-2001, s. 85-1002.
  • Kartki z dziejów Uniwersytetu Łódzkiego 1945–1989. Pamiętnik, „Tygiel Kultury” 2007, nr 10[5]
  • /rec./ Złota Księga Historiografii Lwowskiej, „Historyka. Studia Metodologiczne” 37-38 (2007-2008).

Przypisy

  1. ↑ a b Krystyna Śreniowska, Moje życie, Jolanta Kolbuszewska (red.), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018.
  2. ↑ Noty biograficzne łodzian zasłużonych w działaniach opozycji antykomunistycznej w latach 1976-89, www.slownik-niezaleznidlakultury.pl [dostęp 2017-11-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-07].
  3. ↑ Wyborcza.pl, lodz.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-18].
  4. ↑ B.Borucka, Barbara Śreniowska-Szafran (1949-2013) „Baśka”. „Kronika Miasta Łodzi” 2013 nr 1 (61), s. 189-193 (fot.).
  5. ↑ Krystyna Śreniowska, Kartki z dziejów Uniwersytetu Łódzkiego 1945–1989. Pamiętnik, „Tygiel Kultury” (nr 10), 2007 [zarchiwizowane z adresu 2009-09-25].

Bibliografia

Linki zewnętrzne