Krystyna Dmochowska

Krystyna Dmochowska
Data i miejsce urodzenia

26 maja 1956
Wrocław

Data i miejsce śmierci

15 maja 2011
Jelenia Góra

Zawód

aktorka

Lata aktywności

1981–2011

Krystyna Dmochowska (ur. 26 maja 1956 we Wrocławiu, zm. 15 maja 2011 w Jeleniej Górze) – polska aktorka teatralna, telewizyjna i filmowa.

Wczesne lata

Urodziła się i wychowała we Wrocławiu[1]. Uczęszczała do wrocławskiego Liceum Sztuk Plastycznych[2]. Po maturze zdawała egzaminy wstępne do PWSFTviT w Łodzi, gdzie z kilkuset zdających przeszła do ostatniego etapu, ale nie została przyjęta[2]. W 1981 ukończyła studia na Wydziale Lalkarskim we Wrocławiu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie.

Kariera teatralna

Zaraz po skończeniu studiów, w sezonie 1981/1982 otrzymała angaż w Teatrze im. Cypriana Kamila Norwida w Jeleniej Górze, z którym związała się na stałe. Debiutowała w roli Emmy w sztuce Ödöna von Horvátha Opowieści Lasku Wiedeńskiego (1981) w reżyserii Włodzimierza Nurkowskiego. Potem można ją było zobaczyć na scenie w spektaklu muzycznym Kolęda-Nocka (1982) w reż. ówczesnej dyrektorki jeleniogórskiego teatru Aliny Obidniak z muzyką Wojciecha Trzcińskiego i librettem Ernesta Brylla. W sztuce Oscara Wilde’a Brat marnotrawny (1983) w reż. Ireny Dudzińskiej zagrała guwernantkę Miss Prism. Następnie stworzyła postać Ofelii w dramacie Witolda Gombrowicza Ślub (1984) w adaptacji Krystiana Lupy. Była Kamilką w inscenizacji Władysława Krzemińskiego Romans z wodewilu (1984) w reż. Stefanii Domańskiej, guwernantką w komedii pomyłek Macieja Wojtyszki Skarby i upiory, czyli hrabia opętany (1985) w reż. Andrzeja Guca, Madzią Justyńską (z domu Owidowicz), starszą córką profesora języków starożytnych w przedstawieniu Franza i Paula von Schonthan w przekładzie Juliana Tuwima Porwanie Sabinek (1987) w reż. Bogusława Kozaka, sąsiadką w biograficznej inscenizacji Josifa Brodskiego Brodski (1988) w reż. Bogdana Rudnickiego, archaniołem w widowisku Ignacego Krasickiego Monachomachia, czyli Wojna mnichów (1990) w reż. wtedy szefa teatru Jerzego Zonia i Cyganką w przedstawieniu Jana Potockiego Cyganie z Andaluzji (1993) w reż. Henryka Adamka.

Wystąpiła we współczesnej sztuce Hugo Clausa Ciuciubabka albo ślepiec (1991) w reż. Marca Bobera, spektaklu muzycznym Jeremiego Przybory Nie bójmy się uczuć (1992) w reż. Zdzisława Sobocińskiego, przedstawieniu Historia żywota św. Marcina (1993) w reż. Jana Skotnickiego, tragedii antycznej Sofoklesa Antygona (1995) w reż. Andrzeja Bubienia, komedii dell’arte Moliera Szelmostwa Skapena (2000) w reż. Aldony Figury i sztuce Václava Havla Opera żebracza (2000) w reż. Andreja Kroba. W komedii Jana Drdy Igraszki z diabłem (1993) w reż. ówczesnego dyrektora teatru Zygmunta Bielawskiego wcieliła się w postać rezolutnej i zuchwałej Kasi. We współczesnej komedii obyczajowej Johnnie’go Mortimera i Briana Cooke’a Komedia sytuacyjna (2002) w reż. Sylwestra Chęcińskiego pojawiła się jako największa w okolicy plotkarka panna Trotter.

Była również obsadzana w przedstawieniach opartych na dziełach literatury rosyjskiej takich jak Ostatni (1987) Maksima Gorkiego w reż. Aliny Obidniak jako Nadieżda. Grywała groteskowe kreacje w satyrycznych inscenizacjach Nikołaja Gogola w reż. Wiesława Hołdysa - jako Nos i bandyta w Opowieściach petersburskich(1989), jak i w podwójnej roli Koroboczki i Widma w Martwych duszach (1990). Do galerii takich właśnie postaci z dzieł Gogola, które przesuwają się przez scenę w odbiciu krzywego zwierciadła należy Poszlopkina, żona ślusarza w Rewizorze (1995) w reż. Jurija Krasowskiego i służąca Ariny Pantelejmonownej, czyli Duniasza. Za kreację zacnej kupieckiej córki Agafii Tichonownej, szukającej męża o odpowiednim statusie społecznym w komedii z kanonu literatury światowej Ożenek (1997, 2002) Gogola w reż. Siergieja Fiedotowa oraz rola Dafnidy w inscenizacji Jana Andrzeja Morsztyna Komedia pasterska (1997) w reż. Adama Hanuszkiewicza przyniosła aktorce w 1998 nagrodę Stalowego Wytrycha w plebiscycie popularności organizowanym przez redakcję „Nowin Jeleniogórskich”. Ponadto wystąpiła w przedstawieniu Fiodora Dostojewskiego Bracia Karamazow (1999) w reż. Wiktora Terelii oraz sztuce Aleksandra Żelezcowa Dialogi o zwierzętach (2004) w reż. Krzysztofa Rekowskiego. Inne role Dmochowskiej zaczerpnięte z literatury Antona Czechowa były to opiekunka w Czajce (2004) w reż. Mai Kleczewskiej oraz Anfisa w Trzech siostrach (2009) w reż. Krzysztofa Minkowskiego.

Wystąpiła w wielu komediach Aleksandra hr. Fredry, w tym Zemsta (1984) w reż. Stefanii Domańskiej jako Rózia, służąca Klary, Śluby panieńskie (1995) w reż. Zygmunta Bielawskiego jako pani Dobrójska, matka Anieli i ciotka Klary, Gwałtu, co się dzieje! (1997) w reż. Andrzeja Bubienia jako Urszula, burmistrz Osieku i Dożywocie (2005) w reż. Andrzeja Sadowskiego jako służąca. Grywała też w sztukach szekspirowskich takich jak Poskromienie złośnicy (1994) w reż. Jurija Krasowskiego jako karczmarka, Miarka za miarkę (1996) w reż. Krzysztofa Pankiewicza jako mniszka Francisca i Romeo i Julia (2006) w reż. Krzysztofa Rekowskiego jako Marta, opiekunka i powiernica Julii. Wcieliła się w tytułową bohaterkę Anielę Dulską w spektaklu Dulska! (1999) według Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej w reż. Adama Hanuszkiewicza. Była Kucharcią w sztuce Witkacego Glątwa nowa czyli w sidłach nudy (1994) w reż. Andrzeja Bubienia, tłustą kobietą w dramacie Tadeusza Różewicza Kartoteka (2002) w reż. Piotra Łazarkiewicza, Sowietnikową w dramacie Adama Mickiewicza Dziady (1998) w reż. Grzegorza Mrówczyńskiego i dozorczynią w dramacie romantycznym Juliusza Słowackiego Kordian (2001) w reż. Adama Hanuszkiewicza. W spektaklu Ariano Suassuny Historia o miłosiernej czyli testament psa (2001) w reż. Tomasza Koniny pojawiła się jako Miłosierna. W przedstawieniu Tadeusza Słobodzianka Sen pluskwy (2003) w reż. Krzysztofa Kopki zagrała postać Ninon Preobrażeńskiej. We współczesnej sztuce Petera Barnesa Czerwone nosy (2005) w reż. Małgorzaty Bogajewskiej wystąpiła w roli właścicielki domu publicznego Mamuśki Metz.

Sympatię wśród najmłodszej publiczności zyskała dzięki występom w licznych widowiskach dla dzieci. W bajce Janusza Odrowąża Wiśniewskiego O ślicznych kwiatkach i strasznym potworze (1986) w reż. Henryka Komorowskiego pojawiła się jako piwonia. W sztuce Andrzeja Maleszki Wielkoludy (1986) w reż. Aliny Obidniak odtwarzała postać olbrzyma o imieniu Berta. Była kucharką i Pustogłowym w inscenizacji Carla Gozziego Miłość do trzech pomarańczy (1989) w reż. Andrzeja Jamróza. Wystąpiła w czterech musicalach Macieja Staropolskiego w reż. Jacka Medweckiego: na podstawie baśni Hansa Christiana Andersena Calineczka (1993) i Królowa Śniegu (1996), bajce Straszny smok (1994) oraz Alicja w Krainie Czarów (1995) wg powieści autorstwa Lewisa Carrolla jako okrutna Królowa. Trafiła też do obsady dwóch musicali w reż. Cezarego Domagały - scenicznej adaptacji książki Antoine’a de Saint-Exupéry’ego Mały Książę (1996) w roli lisa i Królu Maciusiu Pierwszym (1997) na motywach powieści Janusza Korczaka jako poddana Króla. Była drzewem i wodzem w inscenizacji Przyjaciel wesołego diabła (1998) wg lektury Kornela Makuszyńskiego w reż. Grzegorza Mrówczyńskiego. W musicalu Przygody Tomka Sawyera (2001) na podstawie powieści Marka Twaina w reż. Jana Szurmieja odtwarzała rolę cioci Polly.

Role ekranowe

Krystyna Dmochowska stała się rozpoznawalna dzięki roli charakterystycznej Heleny Łazankowej, mieszkanki Wadlewa, ekspedientki w sklepie dzierżawionym przez Natalię Strońską (Emilia Krakowska) w serialu Polsat Pierwsza miłość (2004–2011)[3][4]. Wystąpiła gościnnie w kilku odcinkach sitcomu Świat według Kiepskich (2005–2011)[5] i serialu Warto kochać (2005–2006) oraz obsypanym nagrodami komediodramacie kinowym Andrzeja Jakimowskiego Sztuczki (2007), filmie Jana Jakuba Kolskiego Afonia i pszczoły (2009) i komedii Magdaleny Łazarkiewicz Maraton tańca (2010)[6].

Filmografia

Filmy
RokTytułRolaReżyser
2007Sztuczkiekspedientka królowaAndrzej Jakimowski
2009Afonia i pszczołyJan Jakub Kolski
2010Made in Polandbarmanka HelenkaPrzemysław Wojcieszek
Maraton tańcaPani Janina Kowalewska, szefowa chóru „Malwy z Dąbia”, członkini juryMagdalena Łazarkiewicz
Seriale TV
RokTytułRolaUwagi
2004Fala zbrodniMatka Irka Stolarka (nie występuje w napisach)[7]odc. 22 - „Zbieracze śmierci”
2004–2011Pierwsza miłośćHelena Łazankowa
2005Świat według Kiepskichciotka Lutka[8]odc. 226 - „Stypa”
2005-2006Warto kochać
2007Świat według KiepskichMalinowska z jarzyniaka[8]odc. 251 - „Skok”
pani komentująca występy Paździocha-wezyra[8]odc. 275 - „Wezyr”
2010kobieta w budce telefonicznej w zaświatach[8]odc. 326 - „Tamten świat”
odc. 336 - „Ósme dziecko stróża”
policjantkaodc. 340 - „Jesień średniowiecza”
Lucyna, koleżanka Haliny z pracy[8]odc. 343 - „Sobowtór”
baba w opowieści Paździocha[8]odc. 345 - „Wampiry są wśród nas”
2011Indianka w filmie[8]odc. 353 - „Tryptyk dolnośląski cz. I - Ostatni Wódz Plemiona Szoszonów”
Ali Baba[8]odc. 355 - „Tryptyk dolnośląski cz III - Moje Wielkie Wrocławskie Wesele”
sprzedawczyni Danuta Kupała[8]odc. 358 - „Zwierzę medialne”
Rogalakowaodc. 360 - „Jajko pokoju”
strażniczka miejskaodc. 361 - „Salto”
odc. 366 - „Czułe słówka”
sędzia Maria Karwasz Barabasz[8]odc. 363 - „Uczeń czarnoksiężnika”
kobieta w parku[8]odc. 365 - „Sprawa dla redaktora”
strażniczka miejska[8]odc. 366 - „Czułe słówka”
Głęboka wodanatrętna klientkaodc. 1 - „Wielka woda”

Nagrody

RokNagrodaKategoriaSpektakl
1990Brązowa Iglica miasta Wrocławia[1]
1998Stalowy Wytrych[1]Nagroda w plebiscycie popularności organizowanym przez redakcję „Nowin JeleniogórskichOżenek (1997)
Komedia pasterska (1997)

Przypisy

  1. a b c Krystyna Dmochowska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2020-05-08] [zarchiwizowane z adresu].
  2. a b Słowo Polskie” / „Gazeta Wrocławska”, Postanowiłam być. Nie jestem idolką, Nr 254/2005-10-29
  3. Jelenia Góra: Zmarła aktorka Krystyna Dmochowska. „Nasze Miasto”. [dostęp 2020-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-08)]. (pol.).
  4. Nie żyje Krystyna Dmochowska. TVN24.pl. [dostęp 2020-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-08)]. (pol.).
  5. Tych aktorów „Kiepskich” nie ma już z nami. Fakt.pl. [dostęp 2020-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-15)]. (pol.).
  6. Personalidade: Krystyna Dmochowska (Polônia). InterFilmes.com. [dostęp 2020-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-08)]. (port.).
  7. Fala zbrodni - Odcinek 22. Polsatgo.pl. [dostęp 2022-05-02]. (pol.).
  8. a b c d e f g h i j k l Krystyna Dmochowska w bazie filmpolski.pl

Bibliografia