Krystyna Klimaszewska

Krystyna Klimaszewska
Ganowiczówna
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia7 lipca 1913
Poznań
Data i miejsce śmierci7 czerwca 1999
Nowy Sącz
Miejsce spoczynkuNowy Sącz
Zawód, zajęciemgr filologii polskiej
Alma MaterUniwersytet Poznański
RodziceCzesław Ganowicz, Janina z Wentzlów
MałżeństwoSándor Benis vel
Henryk Klimaszewski
Olimpiada polskiego szybownictwa, Ustjanowa 1935.
Od lewej: Wanda Modlibowska (Aeroklub Poznański), Maria Younga (Lwów), Krystyna Ganowiczówna (Aeroklub Poznański), Jadwiga Maćkowska.
Krystyna Klimaszewska z Ganowiczów, nagrobek na cmentarzu w Nowym Sączu

Krystyna Klimaszewska znana też pod panieńskim nazwiskiem Ganowiczówna (ur. 7 lipca 1913 w Poznaniu, zm. 7 czerwca 1999 w Nowym Sączu) – mistrzyni Polski w szybownictwie z 1935 roku, działaczka ruchu oporu w strukturach Dowództwa Głównego AK (pseud. „Ewa”), mgr filologii polskiej.

Życiorys

Była córką Czesława Ganowicza i Janiny z Wentzlów. Jej ojciec i wcześniejsi przodkowie wywodzili się z rodziny od co najmniej XVI wieku mieszkającej w Gostyniu[1]. Krystyna miała o rok starszego brata Zbigniewa. Naukę rozpoczęła w Poznaniu. W 1927 roku rodzina przeniosła się do Inowrocławia, gdzie dr Ganowicz otworzył praktykę lekarską. Tam w 1931 roku Krystyna ukończyła Prywatne Gimnazjum Żeńskie im. Marii Konopnickiej[2]. Studiowała na Uniwersytecie Poznańskim. W czerwcu 1938 roku otrzymała dyplom magistra filozofii w zakresie filologii polskiej[3][4].

Wielką pasją Ganowiczówny było szybownictwo. Należała do pierwszej w Polsce Sekcji Szybowniczej Pań, działającej przy Aeroklubie Poznańskim. Od momentu jej powstania, czyli od 10 listopada 1932 roku, była członkinią jej zarządu[5]. Była również chlubą Fordońskiej Szkoły Szybowcowej (w Fordonie k. Bydgoszczy), w której około 1934 roku odbyła szkolenie podstawowe[6]. 25 sierpnia 1935 roku, w trakcie przygotowań do zawodów szybowcowych w Bezmiechowej Górnej, Krystyna Ganowiczówna wykonała pierwszy na świecie nocny szybowcowy lot żaglowy. Latała na szybowcu „Komar”. Utrzymała się w powietrzu przez 5 godzin i 40 minut, w tym około 2 godziny lotu nocnego. Osiągnęła przy tym pułap 950 metrów ponad linią startu[7][8]. Tuż potem we Lwowie rozpoczęła i pomyślnie ukończyła kurs szybowcowy w lotach na holu za samolotem. Podczas III Krajowych Zawodów Szybowcowych w Ustjanowej, trwających od 22 września do 6 października 1935 roku, Krystyna lecąc na szybowcu „Komar”, ustanowiła kobiecy rekord Polski w wysokości lotu, osiągając 1800 m (dotychczasowy rekord wynosił 975 m[9]. W 1936 roku Ganowiczówna była wyczynową pilotką szybowcową kat. „C”[10]. W grudniu 1936 roku Aeroklub Polski zatwierdził ją jako komisarza pomocniczego Aeroklubu Poznańskiego na zawody szybowcowe w 1937 roku.

Po ojcu lekarzu, ale także literacie i filozofie, Krystyna odziedziczyła lekkość pióra. W latach trzydziestych napisała wiele opowiadań i artykułów opublikowanych w prasie ogólnokrajowej i regionalnej[11]. Jeszcze w połowie sierpnia 1939 roku prowadziła audycje radiowe[12].

W czasie wojny Ganowiczówna mieszkała w Warszawie. Na początku lat czterdziestych rozpoczęła współpracę z konspiracyjnym wywiadem. W tym samym czasie została żoną Sándora Benisa – wywiadowcy Muszkieterów, a później żołnierza ZWZ-AK, poległego w czasie powstania warszawskiego[13]. W konspiracji Benis znany był jako Henryk Klimaszewski. Takie też nazwisko nosiła jego żona. Miała konspiracyjny pseudonim „Ewa”. Była sekretarką w Referacie „997” Oddziału II Komendy Głównej AK (wywiady obce)[14][15][16][17].

Latem 1947 roku Krystyna Klimaszewska została kierownikiem szybowcowego ośrodka szkoleniowego w Starej Miłosnej, powołanego do życia decyzją Ministerstwa Komunikacji. Ośrodek dysponował siedmioma szybowcami treningowymi, a na pierwszy kurs uczęszczało trzydzieści osób[18]. W połowie lat sześćdziesiątych pracowała w Dziale Wydawnictw Centralnego Instytutu Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej w Warszawie[19].

Krystyna Klimaszewska z Ganowiczów zmarła 7 czerwca 1999 roku w Nowym Sączu. Została pochowana na cmentarzu gołąbkowickim.

Przypisy

  1. M. Formanowicz, Ganowiczowie - historia rodu [w:] "Rocznik Wielkopolskiego Towarzystwa Genealogicznego" (pol.). 2016, s. 167-183. [dostęp 2019-05-07].
  2. Z. Kuras, Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej w Inowrocławiu, Inowrocław 1988, s. 31.
  3. „Kurjer Poznański”, (pol.). R 33, nr 286, (1938-06-26), s. 11.. [dostęp 2019-05-07].
  4. „Kurjer Poznański”, (pol.). R 33, nr 312, (1938-07-13), s. 6.. [dostęp 2019-05-07].
  5. W 1932 roku Sekcja liczyła 50 członkiń. Do Zarządu wybrano prezesa (prezeskę) W. Modlibowską, wiceprezes Korczyńską, sekretarza K. Ganowiczównę, skarbniczkę A. Korytkowską, referentką prasową M. Hrynakowską. „Nowy Kurjer: dawniej Postęp”, (pol.). R.43 Nr 61, (1932.11.12), s. 8. [dostęp 2019-05-07].
  6. H. Wilk, Fordońskie skrzydła [w:] „Głos Św. Mikołaja”, Miesięcznik parafii pw. św. Mikołaja w Bydgoszczy-Fordonie, Nr 9 (167) R XV, Wrzesień 2012, s. 8-9.
  7. „Orędownik”, (pol.). R 65, nr 198 (1935-08-30), s. 5. [dostęp 2019-05-07].
  8. J.R. Konieczny, Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945, Warszawa 1984, s. 90.
  9. Olimpjada polskiego szybownictwa [w:] „Ilustrowany Kuryer Codzienny”, (pol.). R 26, nr 268 (1935-09-27), s. 1. [dostęp 2019-05-07].
  10. „Nowy Kurjer: dawniej Postęp”, (pol.). R 47 Nr 192, (1936.08.20), s. 7. [dostęp 2019-05-07].
  11. Śmierć lotnika [w:] "Tydzień” R 8 Nr 8, s. 1-2, Ostatni lot – opowiadanie z czasów wojny bolszewickiej [w:] „Ilustracja Polska” R 11 Nr 34 (1938.08.21 ), s. 34-35, Duchowe pobratymstwo Wielkopolski i Śląska; Świat śląski [w:] „Powstaniec”, Katowice-Chorzów R 13, nr 11 (1939.03.12), s. 21-22/32.
  12. "Antena" R 6, nr 33 (1939.08.13), s. XXII.
  13. Sandor Benis vel Henryk Klimaszewski (pol.). Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2020-05-11].
  14. K. Leski, Życie niewłaściwie urozmaicone, wspomnienia oficera wywiadu i kontrwywiadu, Warszawa 1989, s. 167, 168, 189 i in.
  15. W. Grabowski, Organy bezpieczeństwa i wymiar sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego, Warszawa 2005, s. 75.
  16. M. Ney-Krwawicz, Komenda Główna Armii Krajowej 1939-1945, Warszawa 1990, s. 105.
  17. A. Steinborn, Wspomnienia z lat 1939-1945 [w:] „Rocznik Warszawski”, t. 19, 1987, s. 166, 170.
  18. „Dziennik Polski”, R 3, nr 209 (893), Kraków 1947-08-03, s. 5.
  19. Informacja naukowa, techniczna i ekonomiczna w biurach projektów: analiza i wnioski, red: Krystyna Klimaszewska, Maria Leska, Warszawa 1965 ; K. Klimaszewska. Transkrypcja czy transliteracja, Warszawa 1966.

Media użyte na tej stronie

Krystyna Ganowiczówna.jpg
polska mistrzyni szybownictwa
Ustjanowa, 1935.jpg
Olimpiada polskiego szybownictwa, Ustjanowa 1935
Klimaszewska, grób.jpg
Autor: Mariusz Formanowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Klimaszewska Krystyna z Ganowiczów, grób na cmentarzu w Nowym Sączu